چرا هفت قلوهای مشهدی زنده نماندند؟
در بارداریهای دوقلویی احتمال كم خون شدن مادر و خونریزی او بعد از زایمان بیشتر است.
از هفتقلوهای خبرساز مشهدی حالا فقط یك خواهر و برادر ماندهاند. از پنج تای آنها تنها یك خاطره بارداری برای مادر مانده و حتی یكی از آنها را یك هفته پیش از زایمان از دست داده است. این در حالی است که پدر خانواده معتقد است اگر او و همسرش دانش و اطلاعات بیشتری در مورد چندقلوزایی داشتند از میان هفت فرزندش، پنج تای آنها از بین نمیرفتند. در این گزارش پزشكان این نوزادان اطلاعات كافی برای حفظ فرزاندان چندقلو را به شما ارائه میکنند.
از هفت قلوهایی كه با از بین رفتن یكی از آنها بقیه چندقلوها تحت تاثیر قرار گرفتند، حالا تنها یك خواهر و برادر آن هم با شرایطی ویژه و تحت مراقبت در بیمارستان باقی ماندهاند. پدر چندقلوها با نگرانی از احتمال بیماری دو فرزند باقیمانده میگوید: صحبتهایی از جانب پزشكان نقل شده كه ما را از سلامت این خواهر و برادر خاطرجمع نمیكند، چراكه هنگام تولد ریههای بچهها شكل نگرفته بود و از همه مردم خواستار دعا برای سلامتی و ماندن فرزندانم هستم.
دكتر فاطمه تارا، پزشك معالج كودكان طی گفتوگو با رسانهها میگوید: این نوزادان در سن 28 هفتگی متولد شدهاند و زایمان آنها زودتر از موعد بوده است. یك قُل قبل از تولد در رحم مادر فوت كرده و 5 نوزاد دختر و یك پسر برای احتیاط بیشتر در وضعیت حمایت تنفسی قرار گرفتند. آنها اگرچه از نظر جسمانی مشكلی نداشتند، اما مشكلات تنفسی یكی از قُلها ما را به اعمال اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی واداشت.
دكتر فاطمه تارا با اشاره به پیشنهاد سقطدرمانی پیش از تولد نوزادان به این خانواده میگوید: بررسیهای اولیه نشان میدهد احتمال زنده ماندن این نوزادان كه بین 720 تا 940 گرم وزن داشتند بین 70 تا 80 درصد بود و حال این چندقلوها از ابتدا مساعد نبود.
تجویزپزشك برای چندقلوهای مشكلدار
رئیس بخش نوزادان بیمارستان امالبنین (س) توصیه میكند، باید به والدین مادرانی كه بیش از سه قل دارند اطلاع داده شود قبل از هفته شانزدهم به پزشك متخصص مراجعه كنند تا جنینهای مشکلدار با آمپولهای خاص از بین بروند، این كار به لحاظ شرعی، علمی و اخلاقی مشكلی ندارد و سقط جنین به حساب نمیآید زیرا موجب سلامت مادر و سایر نوزادان میشود. وی خاطرنشان میكند: هماكنون سه میلیون زوج نابارور در سطح كشور وجود دارند كه تنها یكپنجم آنها توان پرداخت هزینههای درمان نازایی خود را دارند.
توجه بیشتر برای بارداری دو یا چندقلویی
مریم بهادرزاده، كارشناس ارشد مامایی بیمارستان امالبنین(س) در این رابطه که بسیاری از مادران به دلیل ارثی كه در خانواده خودشان یا همسرشان وجود دارد دوقلو یا چندقلو باردار میشوند میگوید: گاه برخی به علت درمان ناباروری ممكن است حاملگی چندقلو را تجربه كنند. وی در ادامه با اشاره به اینكه دوقلو بودن جنینها در سونوگرافی چگونه تشخیص داده میشود، میافزاید: در ماههای اول كه هنوز سونوگرافی برای مادر انجام نگرفته معمولا پزشك با تشخیص اندازه رحم مادر كه بزرگتر از حد طبیعی است یا با تشخیص ضربان قلب بیش از یك جنین، میتواند احتمال دوقلویی را بدهد. ممكن است در جنسیت چندقلوها اشتباه شود اما در تشخیص تعداد چون ضربان قلب مشخص است، امكان خطا وجود ندارد. این كارشناس ارشد مامایی اضافه میكند: سختیهای بارداری در چندقلوها برای مادر بیشتر مشاهده میشود.
چندقلوها برای دنیا آمدن عجله دارند
وی با اشاره به خطرات چندقلوزایی تصریح میكند: یكی از مهمترین خطرها در چندقلوزایی، زایمان زودرس یا تولد نوزاد نارس است. یك بارداری طبیعی حدود 40 هفته طول میكشد، ولی یك بارداری دوقلویی حدود 35 تا 37 هفته به طول میانجامد. نزدیك به نیمی از تمام دوقلوها بهطور نارس به دنیا میآیند (قبل از 37 هفتگی) و خطر زایمان زودرس با زیاد شدن تعداد نوزادان چندقلو، افزایش مییابد. بهادرزاده ادامه میدهد: مادرانی كه برای بارداری سنشان بالا رفته یا دیر باردار شدهاند، با تخمكگذاری تحت درمان قرار میگیرند و گاه تخمكگذاری در آنها تحریك میشود و امكان چند قلوزایی با زیادی تخمك، دوقلوزایی یا چندقلوزایی افزایش مییابد.
عواملبارداریدو یا چندقلوزایی
صدیقه شریعتمقانی، كارشناس ارشد بهداشت باروری دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به بارداری دو یا چندقلویی و توجه به علائم و مواردی كه برای این مادران وجود دارد میگوید: زایمان زودرس یكی از عوارض جدی است كه سلامت دوقلوها را تهدید میكند، چراكه دو جنین به علت رشد در ماههای آخر و اعمال فشار به رحم مادر، درد ایجاد میكنند و ممكن است زمان زایمان جلو بیفتد. شریعت با اشاره به مشكلات تنفسی نوزادان میگوید: ناراحتیهای تنفسی یكی از مشكلاتی است كه پس از زایمان زودرس برای نوزادان دوقلو ایجاد میشود، نارس بودن ریهها دو قلوها را به ناراحتیهای تنفسی مبتلا میكند، به همین دلیل باید برای تكامل ریهها مدتی را در بخش مراقبتهای ویژه در بیمارستان بگذرانند. شریعت با اشاره به سایر مواردی كه مادران دوقلوها یا چندقلوها باید رعایت کنند میگوید: وزن كم نوزاد هنگام تولد تاثیرگذار است، فشار خون بالا نیز موثر بوده و مادرانی كه دوقلو باردار هستند، باید بهطور منظم در دوران بارداری خود تحت مراقبت پزشك متخصص زنان باشند و فشار خونشان بررسی شود تا در صورت بالا بودن، اقدامات درمانی برایشان انجام گیرد.
این كارشناس ارشد مامایی در ادامه میگوید: دیابت بارداری در مادرانی كه دو قلو باردار هستند، شایعتر از بقیه مادران است. باید قند خون این مادران بهطور مرتب كنترل شود تا در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرطبیعی، درمان برایشان صورت گیرد.
بهترین زایمان کدام است؟
شریعت درباره نوع زایمان میگوید: احتمال كم زایمان طبیعی در دوقلوزایی باعث میشود امكان انجام زایمان طبیعی برای مادر وجود نداشته باشد و به روش سزارین نوزاد را به دنیا آورد. معمولا سزارین تنها در شرایط خاصی توصیه میشود كه یكی از این شرایط، دوقلو یا چندقلوزایی است و از این رو موارد بسیار كمی گزارش شده كه نوزادان دوقلو با زایمان طبیعی به دنیا آمده باشند.
مراقب كمخونی باشید
مادرانی كه دوقلو حامله هستند، باید بدانند كه به مقدار زیادی كالری در روز نیازمندند. احتمال تولد نوزادان كمخون طی حاملگیهای دوقلویی بیشتر است، بنابراین به مادرانی كه دوقلو حامله هستند، توصیه میشود هم از مواد غذایی سرشار از آهن طی دوران بارداری استفاده كرده و هم قرص آهن را طبق تجویز پزشك مصرف کنند. اضافه شدن وزن مادر در دوران بارداری، امری طبیعی است. واضح است كه این میزان افزایش وزن در مادرانی كه دوقلو باردار هستند، بیشتر باشد.
این كارشناس ارشد مامایی با اشاره به مصرف قرص اسیدفولیك برای تمام مادران باردار و الزامی بودن آن توصیه میكند: اسید فولیك به رشد بافت عصبی نوزادان كمك زیادی میكند و در صورت دریافت نکردن اسید فولیك كافی در دوران بارداری، احتمال به دنیا آمدن نوزادان با مشكلات عصبی زیاد میشود. شریعت با اشاره به اینكه ویار بارداری طی حاملگیهای دوقلویی تشدید میشود، اظهار میكند: میزان هورمونهای بدن مادر در اوایل حاملگی بهشدت افزایش پیدا میكند، بنابراین مادر باید راهكارهای مناسبی را برای غلبه بر ویار حاملگی رعایت كند.
دوقلوهای همسان، نیمههمسان و غیرهمسان
شریعت درخصوص تولد دوقلوهای همسان، نیمههمسان و غیرهمسان توضیح میدهد: بهطوركلی در هر زایمان احتمال دوقلوزایی یك درصد است و دو درصد از كل نوزادان هر جمعیت دوقلو هستند. معمولا در هر بارداری یك جنین وجود دارد، اما گاه به علت نامعلومی در یك ماه دو تخمك از تخمدان زن آزاد میشود كه هر یك بهطور مستقل با یك اسپرم جداگانه بارور میشود.گاه نیز سلول تخم حاصل از تركیب سلول جنسی زن (تخمك) و سلول جنسی مرد (اسپرم)، در مراحل ابتدایی تشكیل به دو سلول تخم تبدیل میشود كه هركدام از این سلولها یك جنین مستقل را به وجود میآورد. در حالت اول، دوقلو را دوتخمی ـ دیزیگوت ـ یا غیرهمسان مینامیم، بنابراین دوقلوهای دوتخمی حاصل لقاح، تخمك و اسپرم هستند. این دوقلوها ممكن است همجنس یا غیرهمجنس باشند. آنها شباهت دو خواهر یا برادر معمولی را دارند، با این تفاوت كه در یك زمان به دنیا میآیند.
نطفه همسانها چطور به وجود میآید؟
شریعت ادامه میدهد: در حالت دوم كه یك تخمك با یك اسپرم بارور میشود، دوقلوی حاصل از این لقاح را تخمی ـ مونوزیگوت- یا همسان مینامیم. این نوع دوقلوها همیشه همجنساند، اما ممكن است براساس زمان تقسیم، رشد متفاوتی داشته باشند. دوقلوهای تكتخمی خصوصیات جسمی یكسان و ویژگیهای ژنتیكی همانند دارند. رنگ پوست، مو، چشم و ساختار بدن آنها مشابه است و گروههای خونی یكسانی دارند. آنها اغلب تصاویر آینهای یكدیگرند. در جمعیت عمومی، تعداد دوقلوهای دوتخمی بیشتر از دوقلوهای تكتخمی است. اما اگر تخمك مادر قبل از لقاح دونیم شود و هر نیمه با یك اسپرم مستقل بارور شود، دوقلوی حاصل را نیمههمسان مینامیم.
نكات جالب كشف شده درباره دوقلودار شدن
در زنان با گروههای خونی A و O- بهدلایل نامشخصی- شیوع دوقلوزایی نسبت به جمعیت عمومی بیشتر است، جالب آنكه در زنانی كه در اواخر دوره تخمكگذاری باردار میشوند، احتمال بارداری چندقلو بیشتر است كه این موضوع شاید به علت رسیده بودن بیش از حد تخمكها باشد.
بارداری چندقلویی قابل تشخیص است؟
این كارشناس ارشد مامایی باتوجه به بارداری دوقلویی میافزاید: بارداری دوقلویی را میتوان با روشهای بالینی، بیوشیمیایی و بیوفیزیكی تشخیص داد. در معاینه، ارتفاع جسم رحم از میزان مورد انتظار برای بارداری تكقلویی در همان سن بیشتر است درنتیجه شكم بزرگتر از حد معمول آن سن جنینی میشود. در ادامه بارداری ممكن است دو جنین قابل لمس باشند و دو سرعت ضربان قلب مختلف شنیده شود. اگر تنها به روشهای بالینی فوق اكتفا شود، تقریبا یكسوم بارداریهای دوقلویی تشخیص داده نمیشوند و در زمان زایمان كشف میشوند، بنابراین از آزمونهای بیوفیزیكی و بیوشیمیایی كمك گرفته میشود.
سونوگرافی قادر به نشان دادن بارداری دوقلویی، وضعیت جفت، پردههای جنینی و نیز تعیین جنسیت جنینهاست، اما خطاهای تشخیصی در این روش- در مواردی كه بیش از دو جنین وجود داشته باشد- بسیار شایع است. تغییرات فیزیولوژیكی در زنان با بارداری دوقلویی شكل تشدیدشده تغییرات بارداریهای تكقلویی است.
مادرهای سن بالا، چندقلو باردار میشوند؟
كارشناس ارشد بهداشت باروری دانشگاه شهید بهشتی بااشاره به تاثیر تعداد حاملگیهای قبلی در چندقلوزایی میگوید: هرقدر تعداد حاملگیهای قبلی بیشتر باشد احتمال حاملگی چندقلویی زیادتر است، اما مسئلهای كه در سالهای اخیر بیشتر باعث دوقلوزایی شده، بالا رفتن سن حاملگی است. با بالا رفتن سن مادرها در زایمان اول و بعضی اختلالات هورمونی، تعداد تخمكهایی كه در هر دوره ماهانه به داخل رحم آزاد میشود ممكن است بیشتر از یك عدد باشد و همین موضوع، شانس دوقلوزایی را بالا میبرد. به غیر از این عامل، پیشرفت تكنولوژی و علم درمان ناباروری و به كارگیری هورمونها باعث شده خانمهایی كه تا پیش از این نابارور تشخیص داده میشدند، قادر به بارداری باشند اما باید توجه داشت كه شانس چند قلوزایی در این روشها افزایش مییابد. داروهای بارداری باعث آزاد شدن چند تخمك میشوند و در حاملگیهای خارج رحمی و لقاح مصنوعی هم پزشكان برای بالاتر بردن شانس موفقیت همزمان از چند تخمك بارور شده استفاده میكنند كه همین مسئله میتواند باعث چند قلوزایی شود. دوقلوزایی در زنان قدبلندی كه از روش آیویاف استفاده میكنند هم بیشتر است.
نـكـاتی دربـاره بارداری چنـدقـلویـی
همه خانمها هرقدر هم از بچهداری بیاطلاع باشند بالاخره با اطلاع از بارداریشان توصیهها و هشدارهایی را از اطرافیان دریافت میكنند، اما خانمهایی كه دو یا چندقلو باردار میشوند معمولا آنچه باید بدانند را از دوستان و آشنایان نمیشنوند زیرا احتمال دو یا چندقلو باردار شدن آنقدرها زیاد نیست كه اطرافیان درباره سلامت مادر در دوران چنین بارداری چیز زیادی بدانند. افزایش احتمال دوقلوزایی در دهههای سوم و چهارم زندگی در این دورههای زندگی چرخههای قاعدگی كمكم نظم خود را از دست میدهند و ممكن است در یك ماه دو فولیكول بهطور همزمان رشد كنند و به خاطر مقاربت هر دو بارور شوند بدون اینكه زوج از روشهای آزمایشگاهی استفاده كرده باشند.
اسیدفولیك بیشتر
خانمهایی كه دوقلو باردارند برای پیشگیری از نقایص مادرزادی (مربوط به سیستم عصبی مركزی) باید مقدار بیشتری اسید فولیك مصرف كنند البته با تجویز و صلاحدید پزشك متخصص معالج.
مراجعه مستمر به متخصص زنان
بارداریهای دوقلویی نسبت به بارداریهای تكقلویی به مراقبتهای بیشتری نیاز دارد، مثلا سونوگرافی بیشتر برای بررسی رشد و تكامل جنینها. در ضمن خطر سقط به دنبال تست آمنیوسنتز در بارداری دوقلویی بیشتر است.
تهوع صبحگاهی شدیدتر
مادری كه دوقلو باردار است هورمون گونادوتروپین بیشتری در جفتش دارد و همین موضوع باعث افزایش حالت تهوع و استفراغ در سه ماهه اول میشود البته خبر خوب اینكه تمام این حالات از هفته دوازدهم به بعد از بین خواهند رفت.
دردهای بدنی
خانمهایی كه دوقلو باردارند از دردهای كمر، پشت، اختلالهای خواب و سوزش سردل (ترش كردن) بیشتر شكایت دارند.
مشكلات خونی
در بارداریهای دوقلویی احتمال كم خون شدن مادر و خونریزی او بعد از زایمان بیشتر است.
لكبینی بیشتر در سه ماهه اول
مادرانی كه در انتظار دوقلو هستند در سه ماهه اول بارداری بیشتر لك میبینند و باید بدانند احتمال سقطشان هم بالاست اما با دیدن لك روی لباسشان نباید بترسند. اگر با انقباضات، لخته خون هم دفع كنید یا خونریزی شدید و مداومی داشته باشید، باید حتما بهطور اورژانسی به متخصص زنان مراجعه كنید.
این عوارض را ممکن است تجربه کنید
بچهها بیشتر لگد میزنند
مادران دوقلوها از هفته هجدهم به بعد تحرك جنینهای خود یا همان لگد زدنهایشان را حس میكنند.
اضافه وزن بیشتر
مادر دوقلوها در دوران بارداریاش وزن بیشتری زیاد میكند زیرا دو جنین، دو جفت و مقدار بیشتری مایع آمنیوتیكی در شكم دارد، به علاوه ذخایر بدنی هم بیشتر میشود. در این بارداریها مادر 15 تا 17 كیلوگرم وزن اضافه میكند اما باید مراقب باشد اضافه وزنش بیش از 20 كیلوگرم نشود.
افزایش خطر ابتلا به دیابت بارداری
یكی از مهمترین خطراتی كه به دنبال دیابت بارداری مادر را تحریك میكند، بزرگتر شدن جنین و نیاز او به سزارین است. مادری كه به دیابت بارداری مبتلا شده باید تحت رژیم غذایی مخصوص، ورزشهای مناسب و در صورت نیاز، دارودرمانی قرار گیرد.
خطر پره اكلامپسی
پره اكلامپسی در بارداریهای دوقلویی بیشتر رخ میدهد و از نشانههای آن میتوان به افزایش فشار خون و میزان پروتئین در خون و تورم دستها و پاها اشارهكرد.
خطر قطع جفت
در بارداریهای چندقلویی احتمال جدا شدن جفت پیش از زایمان در نیمه دوم بارداری وجود دارد. این مشكل میتواند منجر به سقط یا به دنیا آوردن نوزاد مرده شود.
زایمان زودرس
بیشتر خانمهایی كه دوقلو باردارند طی هفتههای 36 تا 37 فارغ میشوند. در این صورت نوزادها باید در بیمارستان تحت مراقبت قرار بگیرند زیرا اگرچه زایمان زودرس در چنین بارداریهایی عادی است اما به هر حال نوزاد نارس به مراقبت نیاز دارد. معمولا 60 درصد بارداریهای دوقلویی و 90 درصد بارداریهای سه قلویی به صورت زایمان زودرس خاتمه مییابند.
منبع : مجله سیب سبز