یا مجوز بگیر، یا فرار کن به زیرزمین!
پسر خوبی باشید و نوع لباس پوشیدنتان جوری باشد که وقتی وارد یکی از اتاقهای دفتر موسیقی میشوید، هیچکس مجبور نشود از سر تا پای شما را برانداز کند و بعد سری تکان دهد
شاید برای ما راحت باشد در موردش حرف بزنیم و مطلب بنویسیم و تهاش هم با یک جمله قصار، در مورد روند اخذ مجوز انتشار یک آلبوم، برای همه خوانندهها آرزوی صبر کنیم؛ ولی اگر این گزارش را بخوانید، شاید شما هم با ما همعقیده باشید که انتشار یک اثر در بازار رسمی ایران، پروسهای پیچیده و پر فراز و نشیب است و اگر قرار باشد جمله کنایهآمیزی را برای این روند استفاده کنیم، ناچاریم سراغ عباراتی از قبیل «عمر نوح» و «صبر ایوب» و… برویم. از آن سر ماجرا هم باید به مسئولین اعطای مجوز حق داد که برای مهار آشفتگیها و حفظ شأن و منزلت آثار، چارچوبها و سختگیریهای خاص خودشان را داشته باشند.
اما در این گزارش سعی کردهایم که با نگاهی بیطرف و بدون هیچ نتیجهگیری و اعمالنظر شخصی، به این قوانین و حاشیههایش نگاه کنیم تا صرفاً راوی «خوان»هایی باشیم که یک جوان برای تبدیل شدن به یک خواننده باید از آنها رد شود. «خوان»هایی که تاکنون خیلیها را بیخیالِ دریافت مجوز کرده تا تعداد خوانندههای زیرزمینی و غیرمجاز در کشور ظرف 2-3 سال گذشته، به طرز وحشتناکی بالا رود.
فقط حواستان باشد! ما در این گزارش، یک هدف بزرگ داریم و آن هم اینکه به شما راهی نشان دهیم که از همه این «خوان»ها رد شوید و یک خواننده مجاز شوید. حالا اگر شما هم چنین قصدی دارید، گزارش را تا انتها بخوانید. باشد که با «ترفند»ها و «میانبُر»هایی که یاد گرفتهاید، رستگار شوید و آلبومتان زودتر رنگ بازار را به خود ببیند.
***
* خوان اول: بلند سلام کنید!
پسر خوبی باشید و نوع لباس پوشیدنتان جوری باشد که وقتی وارد یکی از اتاقهای دفتر موسیقی میشوید، هیچکس مجبور نشود از سر تا پای شما را برانداز کند و بعد سری تکان دهد و توی دلش مثال معروف «حتماً تازه از خانه قهر کرده!» را زمزمه کند.
با صدای بلند سلام کنید و شعرهای انتخابیتان را در پوشهای قرمزرنگ تحویل مسئول رسیدگی به پرونده شعرها بدهید. شورای شعر دفتر موسیقی، هر هفته 2 روز برای بررسی صلاحیت اشعار و ترانههای وارده جلسه دارد و امیدوار باشید که شعرتان بدون هیچ اصلاحیهای، مجوز بگیرد. بههرحال اعضای شورای شعر از شاعران نامی و کارشناسان ادبی هستند و چند پیراهن از شما بیشتر پاره کردهاند.
اگر شعرتان از اشعار بزرگان ادبیات کلاسیک ایران (از قبیل حافظ و سعدی و…) باشد، ظرف مدتی بین یک تا دو ماه مجوزهای شعرتان صادر میشود، ولی اگر سراغ شعرها و ترانههای امروزی رفتهاید، این زمان بین 3 تا 4 ماه طول خواهد کشید و با اصلاحیههای فراوان، بالاخره موفق میشوید امضای شعرهایتان را از کارشناسان شورای شعر بگیرید. اگر هم جوانی کرده باشید و سراغ ترانهها و اشعار «واسوخت» (که نگاه منفی به عشق دارد، از قبیل «الهی سقف آرزوت خراب بشه روی سرت») و اجتماعی و «زیادی عاشقانه»(!) رفته باشید، دیگر به زیر 6 ماه فکر هم نکنید.
* خوان دوم: شیشوهشت نسازید!
خوشحالاید از اینکه مجوز شعرهایتان را گرفتهاید و خندان و پرانرژی وارد خوان دوم میشوید. شما حالا باید روی شعرهایی که مجوزشان را گرفتهاید، ملودی بسازید و حواستان هم باشد که ملودی شما از حدودی که تعریف شده عبور نکند. کدام حدود؟ اگر شما فهمیدید، به ما هم بگویید. چون معمولاً هیچ قانون خاص و نوشتهشدهای وجود ندارد و بیشتر قضاوتها در مورد ملودی و موسیقی آثار، به صورت سلیقهای صورت میپذیرد.
ملودیهای بیش از حد ریتمیک و ششوهشتهای زیادی تند جزو خطقرمزهاست که غالباً رد میشوند. اما این خوان جزو خوانهایی است که معمولاً زمان زیادی از متقاضی نمیگیرد و در مدت زمانی زیر 2 ماه، به نتیجه میرسد. بزرگترین بازندههای این خوان، کسانی هستند که از قبل از اقدام به مجوز، روی شعری که اصلاحیه خورده، ملودی ساختهاند و حالا باید از اول روی اثرشان با ترانه و وزن احتمالاً جدیدش، ملودی بسازند. این کار بدونشک دوباره برای آنها هزینه خواهد داشت و با قیمتهای امروز، دیگر نمیشود زیر 2 میلیون تومان ملودیای گیر آورد.
* خوان سوم: ماهواره یعنی زیرزمین!
بعد از تأیید کیفیت یک اثر، نام اعضای گروه برای انجام برخی استعلامها به مراجع قانونی اعلام میشود تا بررسیهای لازم را انجام دهند و به اصطلاح ما، سوءپیشینه خاصی نداشته باشند. درست انگار که شما میخواهید در یک اداره استخدام شوید و باید بروید برای انگشتنگاری و گرفتن برگه عدم سوءپیشینه. این مرحله تقریباً چیزی در همین مایهها است، با این تفاوت که شما لازم نیست جایی بروید. آنها خودشان استعلام شما را دریافت میکنند و نتیجه مثبت یا منفیاش را به شما میگویند. در جریان باشید که این مرحله برای هنرمندان ترسناکترین خوان است و ممکن است در آن اتفاقات و ماجراهای زیادی را از سر بگذرانند. مثلاً اگر کلیپی از شما در شبکههای ماهوارهای پخش شده باشد، همین الان جول و پلاستان را جمع کنید و بساطتان را در زیرزمین خانهتان پهن کنید.
اگر سابقه کیفری یا مشکل خاصی نداشته باشید، خیلی زود جواب استعلامتان میرسد، ولی اگر خطایی از سوی شما سر زده باشد، بیهیچ دلیلی شما در ماههای آینده مراجعهتان، با جمله «جواب استعلامتان نرسیده»، مواجه خواهید شد. چند بار که این جواب را شنیدید، خودتان دوزاریتان بیفتد و «بروید تا خبرتان کنند!» این یعنی اینکه فعلاً اجازه فعالیت رسمی در کشور را ندارید.
* خوان چهارم: در کتابخانه ثبت شوید!
در این مرحله که شعر و آهنگسازی به تصویب کارشناسان رسیده، مشخصات اثر در کتابخانه ملی ثبت میشود و میتوان گفت آماده انتشار است. این مرحله چندان طولانی نیست و زمان زیادی از مراجعان نمیگیرد و آنها بهزودی به مرحله بعد وارد میشوند، چون در این بخش فعالیتی انجام نمیشود که نیاز به کارشناسی داشته و زمانبَر باشد. این مرحله برای تمام کتابها هم انجام میشود و به آن میگویند فیپا یا شناسنامه کتاب! اگر صبح زود از جلوی دفتر موسیقی وزارت ارشاد (در حوالی پل کالج) آژانس بگیرید و بروید سراغ رتقوفتق ثبت اثرتان در کابخانه ملی، قطعاً تا ساعت 12 ظهر کارتان تمام میشود و میتوانید بروید به مرحله بعدی.
* خوان پنجم: آرایش نکنید!
این مرحله هم تا به حال تلفات زیادی داشته و باعث به تأخیر افتادن انتشار خیلی از آلبومها شده است. مرحله دریافت مجوز طرح جلد آلبوم که معمولاً با توجه به حساسیتهای زیادی که جناب خواننده به عکس خود و طرح روی آلبومش دارد، همیشه زمان زیادی برای کنار آمدن با موارد ایراد گرفته شده، صرف میشود. البته در بسیاری از اوقات هم نوع لباس پوشیدن و آرایش و گریم بیش از حد خواننده در طرح روی جلد، مشکلات عدیدهای را به وجود میآورد تا خوان پنجم هم یکی از خوانهای مهم و زمانبَر باشد.
البته در بسیاری از مواقع هم دیده شده که خواننده برای انتشار سر وقت آلبومش، خیلی زود کوتاه میآید و اصلاحیهها را اِعمال میکند و بعد از گرفتن مجوزهای لازم، طرح اصلی را روی شبکه اجتماعی و فضای مجازی منتشر میکند تا همه بفهمند طرح اصلی آلبومش چه بوده و بعد از اعمال ممیزیها چه تغییراتی کرده.
* خوان ششم: استرس نداشته باشید!
از همه مراحل گذشتهاید و حالا دیگر روز موعود فرا رسیده و باید همه مجوزهایی را که گرفتهاید، با یک برگ کپی از همه آنها در پوشهای قرار دهید تا رئیسدفتر مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد آنها را از شما تحویل بگیرد و جناب «مدیر کل دفتر موسیقی» با رواننویس سبزرنگاش، پایین مجوز نهایی شما را امضا کند. این مرحله زیاد زمان نمیبرد و اگر همه مدارک شما کامل باشد، دیگر نباید استرس داشته باشید و شک نکنید که مجوز آلبومتان امضا خواهد شد.
فقط در جریان باشید که حواس جناب مدیرکل دفتر موسیقی جمع است و قبل از امضای مجوز شما، یک تماس خیلی مهم با عوامل خود میگیرد که مبادا بعد از روزهایی که مجوز حراست را گرفتهاید، سروکلهتان در شبکههای ماهوارهای پیدا شده باشد. این آخرین استعلام درباره شما است و بعد از این تماس محرمانه، مجوز انتشار آلبوم شما مزین به امضای مدیرکل دفتر موسیقی خواهد شد. شما بالاخره موفق شدید و صبر و شکیباییتان نتیجه داد و توانستید از این خوانهای نفسگیر به سلامت بگذرید و کارتان اجازه نشر بگیرد. حالا وقتش رسیده که مسیر رفت و برگشتتان به راهروهای دفتر موسیقی وزارت ارشاد را تغییر دهید و سراغ کسانی بروید که آلبوم شما را در بازار منتشر میکنند. پس بیمعطلی و تا دیر نشده، به پاراگراف بعدی بیایید…
* خوان هفتم: بچه پولدار باشید!
شما دو راه دارید. اول اینکه خودتان هزینههای تولید آلبومتان را تقبل کنید و فقط آن را برای پخش در اختیار «پخشی»ها قرار بدهید تا آنها به خاطر پورسانتشان هم که شده، برایتان سنگ تمام بگذارند و خلاصه اثرتان را در بازار پخش کنند. راه دوم هم این است که برای آلبومتان یک تهیهکننده پیدا کنید و در ازای یک مبلغ خاص و تعیینشده، آلبوم را به ایشان واگذار کنید. یک پولی بگیرید و دیگر کاریتان نباشد که آلبوم چطور و کی و کجا منتشر میشود.
راهحل دوم، یک حُسن دارد و آن هم این است که جناب تهیهکننده بهخاطر اینکه پولاش خوابیده، قطعاً برای بهتر دیده شدن آلبوماش(تان)، سنگتمام میگذارد تا برگشت سرمایهاش، با یک سود درست و حسابی همراه شود. ریسک این قبیل واگذاریها هم این است که شما نمیتوانید به ایشان فشار بیاورید که زودتر آلبوم را بیرون بدهد. چون قانوناً و اخلاقاً، از زمان اعطای واگذاری، آلبوم مال ایشان است و میتواند هر وقت صلاح دید آن را منتشر کند. تازه این در شرایطی است که شما یک خواننده اسمورسمدار باشید و برای اثرتان مشتری وجود داشته باشد. اگر خوانندهی آلبوماولی هستید که اصلاً به پیدا کردن تهیهکننده فکر هم نکنید و شما مجبورید با هزینه شخصی، اثرتان را به بازار بفرستید. اگر بچه پولدار هم نبودید، خیلی راحت آلبوم را روی اینترنت میگذارید تا خیالتان راحت شود و دیگر دغدغه تولید و پخش نداشته باشید.
در جریان باشید:
یک آلبوم موسیقی چقدر آب میخورد؟
در جریان این عدد و رقمها باشید و حالا که مجوز گرفتهاید، اجازه بدهید کسان دیگری هم که عشق خوانندگی دارند، بدانند خواننده مجاز شدن چقدر هزینه دارد.
عدد و رقمهای این روزهای بازار موسیقی برای تولید یک آلبوم، رقم سرسامآوری است که شاید همین ارقام بالاست که باعث شده خوانندههای زیرزمینی مثل قارچ رشد کنند و سایتهای انتشار قطعات چهرههای غیرمجاز بیشتر و بیشتر شوند.
با یک حساب سرانگشتی، اگر قرار باشد هزینهها را برای تولید یک آلبوم با 8 قطعه در بیاوریم، باید حدود قیمتها را در نظر بگیریم و با میانگین گرفتن از آنها به رقم نهایی برسیم. دستمزد ترانهسرا و آهنگساز و تنظیمکننده اولین بخشهای هزینهبَر یک آلبوم هستند. در بازار حال حاضر داخلی، هر ترانه و شعر از 500 هزار تومان قیمت دارد تا 4 میلیون تومان! هزینههای آهنگسازها هم دستکمی از ترانهسراها ندارد و از 2 میلیون تا 4 میلیون تومان، برای ساخت هر ملودی در تناوب است. بحث تنظیمکنندهها هم که جدا است و بین 1/5 میلیون تا 4 میلیون تومان برای سازبندی و رنگآمیزی ملودی شما، باید به حسابشان واریز شود. به صورت میانگین، اگر همه این رقمها را در نظر بگیریم، چیزی حدود 8 میلیون تومان برای هر قطعه باید هزینه کنید و برای یک آلبوم 8 قطعهای رقمی حدود 65 میلیون تومان بپردازید.
هزینههای جانبی هم که جای خود دارد و باید به آنها هم فکر کنید. مثل هزینه اجاره استودیو برای ضبط سازها و وکال، دستمزد نوازنده برای صدا گرفتن از سازها، ناظر ضبط، تبلیغات، طراحی پوستر و وولت و… که شاید رویهمرفته تا همینجا بیش از 70 میلیون تومان پیاده شده باشید.
تازه اصل قضیه مانده و اگر همه مجوزهایتان را گرفتید، باید دنبال تهیهکننده بگردید و اگر کسی حاضر به سرمایهگذاری برای اثر شما نشد، باید نزدیک به 40 میلیون تومان هم هزینه تولید و تکثیر جور کنید تا آلبومتان وارد بازار شود. اما در این بین، خیلیها راهکارهای جدیدی را کشف کردهاند که اتفاقاً در بیشتر مواقع هم گرفته و تبعات موفقیتآمیزی در پی داشته است.
از جمله این ترفندها این است که میتوانید خودتان در نقش شاعر و ترانهسرا ظاهر شوید و حتی ملودیهای آلبومتان را هم خودتان با الهام گرفتن از ملودیهای موفق ترکیهای یا یونانی بسازید. در این صورت با یک تیر دو نشان زدهاید، هم هزینههایتان را نصف کردهاید و هم اینکه موفقیت آثار موفق جهانی را تضمین موفقیت خود قرار دادهاید. به جای واژه «کاور» هم میتوانید ادعا کنید که از این آثار الهام گرفتهاید تا کسی به شما گیر ندهد!
بهجای استفاده از نوازنده و ضبط آکوستیک (زنده) سازها هم میتوانید به نرمافزارهای کامپیوتری پناه ببرید که با ارقامی کمتر از صدهزار تومان در دسترس شما هستند. بعد میتوانید در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی عضو شوید و آثارتان را از طریق آنها در اختیار دوستداران موسیقی قرار دهید و دیگر نیازی به تولید و پخش بازاری اثرتان نداشته باشید. چهرههای زیادی در بازار کنونی موسیقی کشور بودهاند که با همین ترفندهایی که شما در حال خواندنشان هستید، توانستهاند به ستارههای موسیقی تبدیل شوند و کارشان بگیرد. پس این پیشنهادها را جدی بگیرید و با قدرت جلو بروید.
منبع: musicema.com
لطفا نظر خود را در مورد مطلب بالا در قسمت اعلام نظرات ذکر کرده و نوع مقالات و اخبار مورد علاقه خود را بیان کنید به بهترین نظرات هدایای نفیسی تعلق خواهد گرفت . باتشکر