گفتگو با فریدون بروجی انیماتور موفق
چگونه انیماتور شویم؟
****چه چیزی از شما یک انیماتور ساخت: استعداد یا پشتکار؟
بخشی استعداد بوده است؛ البته به قول میکل‌آنژ، 99درصد پشتکار و یک‌درصد استعداد است؛ اما از نظر من نمی‌توان استعداد ذاتی را در نظر نگرفت. زمانی هست که به دو بچه هم‌سن‌وسال، مداد و کاغذ می‌دهید که نقاشی کنند، یکی از آنان طرح بهتری می‌کشد و این نشان‌دهنده استعداد اوست. من هم از کودکی، حدود پنج یا شش‌سالگی به نقاشی و عالم هنر علاقه‌مند بودم و دوره هنرستان به‌سمت انیمیشن گرایش پیدا کردم و بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه، با نرم‌افزار MAX آشنا شدم و از کارکردن با آن بسیار لذت بردم و به‌طور جدی آن‌را دنبال کردم. علاقه به تولید انیمیشن داشتم؛ تا جایی‌که توانسته‌ام، در این حوزه کار کرده‌ام.
*****تعریف شما از انیمیشن چیست و با سایر شیوه‌های نمایش چه تفاوتی دارد؟
فرق انیمیشن با عالم فیلم و سینما این است که انیمیشن، مدعی خلق دنیای خیالی و فانتزی است، دنیایی که به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را ترسیم کرد؛ چراکه عالم انیمیشن قواعد و قوانین خودش را دارد. توپی که در عالم واقعیت بعد از رهاشدن سقوط می‌کند، در دنیای انیمیشن می‌تواند از پایین به بالا برود؛ این دنیای فانتزی است. در انیمیشن می‌توان دنیایی را ترسیم و قواعدی را وضع کرد که هیچ‌گاه در عالم واقع نمی‌توان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد.
**** شخصیت‌پردازی در انیمیشن را از چه زمانی آغاز کرده‌اید؟
درحقیقت وقتی با نرم‌افزار کار می‌کردم، علاقه‌ای به شخصیت‌پردازی نداشتم و به همین دلیل به طراحی محیط علاقه‌مند شدم و تخصصم در نرم‌افزار نیز ساخت محیط، بافت‌دهی و نورپردازی است؛ البته بعضی مواقع در پروژه‌ای مجبور به طراحی کاراکتر بوده‌ام؛ اما به‌صورت تخصصی محیط‌سازی را کار می‌کنم.
****تحصیلات آکادمیک شما در چه زمینه‌ای است؟
از دانشگاه علمی‌کاربردی ملک‌شهر، فوق‌دیپلم گرافیک دارم که بسیار کمکم کرده است و دوره کارشناسی را هم در رشته انیمیشن گذرانده‌ام.
****آیا تحصیلات دانشگاهی، تأثیر مستقیمی بر کار شما داشته است؟
بله، صددرصد! مگر می‌شود کتاب‌هایی که فرد می‌خواند و با استادانی که صحبت می‌کند، تأثیری بر زندگی و کار او نداشته باشند؟ درباره من هم همین‌طور بود؛ البته قبل از دانشگاه، بیشتر از هفت سال به‌صورت جدی و حرفه‌ای کار انیمیشن می‌کردم و در چند جشنواره نیز شرکت کرده بودم؛ اما بعد به دلایلی تصمیم گرفتم ادامه تحصیل دهم. در دانشگاه با استادان خوبی آشنا شدم و ایده‌ها و درس‌های زیادی از ایشان یاد گرفتم و هنوز هم در حال یادگیری هستم.
*****اولین کار جدی که داشتید، چه بود؟
همه کارهایم از ابتدا تاکنون جدی بوده‌اند؛ اما اولین کار کاملاً حرفه‌ای به سال 2008 برمی‌گردد که کاری را برای یک فستیوال در کانادا فرستادم. کار در مرحله اول پذیرفته شد و در مرحله دوم، از مسابقات خارج شد. انیمیشن ساده‌ای بود با نام «ویلکی»، درباره پسری که فلج بود.
*****در چه فستیوال‌های دیگری شرکت کرده‌اید؟
در قالب گروه با انیمیشن برجامانده در جشنواره بین‌المللی فیلم صد، شرکت و مقام اول را کسب کردیم که انیمیشنی درباره جنگ بود. به‌صورت گروهی با انیمیشن دیگری در جشنواره مبارزه با اعتیاد شرکت کردیم که در آن فستیوال هم مقام آوردیم و کار دیگری در جشنواره انیمیشن‌های صنعتی تهران مقام آورد که برای شرکتی که با آن همکاری می‌کنم، ساخته بودم.
با پروژه‌های دیگری که با هزینه شخصی و به‌صورت تک‌نفره کار کرده‌ام، مثل «آشوویتس» و «نوستالژیا» در چند جشنواره شرکت کرده‌ام. این کارها در سایت «evermotion» جزو بهترین‌های سایت شد و همین‌طور جزو بهترین‌ها از دیدگاه منتقدان قرار گرفت.
در جشنواره دهلی، جشنواره امی نیویورک و جشنواره گاندیا اسپانیا و جشنواره بین‌المللی قاهره نیز با این دو فیلم شرکت کرده‌ام.
***** پروژه محبوب‌تان از میان تمام کارهای‌تان کدام است؟
به‌طور قطع آخرین پروژه‌هایی که داشتم، هم از لحاظ تکنیک و هم از حیث تدوین قوی‌تر هستند و آن‌ها را بیشتر دوست دارم؛ چراکه پیشرفت در کار لذت‌بخش است. «آشوویتس» کاری درباره اردوگاه مرگ و «نوستالژی» درباره دوران کودکی و مدرسه است که کارهای جدیدی هستند و بسیار آن‌ها را دوست دارم.
****سخت‌ترین قسمت انیمیشن‌سازی از دید شما به‌عنوان یک انیماتور کدام است؟
البته هر قسمت از این کار به‌نوعی سخت است؛ چراکه دقت و نظم بسیاری می‌طلبد؛ اما سخت‌ترین قسمت برای من به‌عنوان یک محیط‌ساز، تجسم محیط است، تجسم محیطی که بتواند پاسخگوی نیازهای آن کارگردان باشد؛ زیرا یک کارگردان، با من به‌عنوان محیط‌ساز از یک واقعه در محیط صحبت می‌کند؛ اما از جزئیات حرفی نمی‌زند و بقیه را به عهده محیط‌ساز می‌گذارد. در اینجا او باید تخیل کند که اگر به‌طورمثال فضای موردنظر یک پارک است، درختان کجا هستند و جدول‌های پارک چه رنگی است؟ و ماحصل این کار باید به این شکل باشد که وقتی کارگردان یا سفارش‌دهنده محلی آن‌را می‌بیند، با آن به‌طور کامل ارتباط برقرار کند و محیط، کدهایی بدهد که مشتری را قانع کند که این محیط، درست همان است که مدنظر داشته است؛ البته شیوه‌هایی برای حصول راحت‌تر به نتیجه وجود دارد؛ مثل طراحی محیط پیش از اجرا. در طراحی بد نیستم و به‌طورمعمول با این کار با کارگردان به نتیجه می‌رسم و سپس همان محیط را به‌صورت سه‌بعدی اجرا می‌کنم.
****از بین سبک‌های انیمیشن دوبعدی و سه‌بعدی، کدام را ترجیح می‌دهید؟
هرکدام حس‌وحال خودش را دارد؛ اما من به شخصه فضای سه‌بعدی را ترجیح می‌دهم و برایم بسیار جذاب‌تر است؛ چراکه در این فضا می‌توان از صفر، محیطی را خلق کرد و این محیط واقعیت پیدا می‌کند. شما می‌توانید دوربین را به داخل محیط ببرید و درست مثل دنیای واقعی جزئیات را ببینید یا از هر زاویه دلخواه از آن عکس بگیرید. به همین خاطر من فضای سه‌بعدی را بیشتر دوست دارم؛ شاید هم به این خاطر است که در این زمینه کار می‌کنم و اطلاعاتی درباره‌اش دارم.
***** به‌طورمعمول این طور است که آدم به‌سمت اطلاعاتی می‌رود که به آن علاقه‌مند است و البته عکس این رابطه هم می‌تواند وجود داشته باشد. برنامه شما برای آینده کار در زمینه انیمیشن‌سازی چیست؟ پروژه‌ای در دست اجرا دارید؟
پیشنهاد یک پروژه محیط‌سازی در یک بازی دارم که فکر می‌کنم در آینده در آن شرکت کنم؛ ولی در کل سعی می‌کنم جزو بهترین‌ها در زمینه سه‌بعدی، حداقل در ایران باشم و کارهای خیلی قوی از لحاظ بار تکنیکی ارائه کنم که بسیار منسجم باشند. امیدوارم به جایی برسم که کار من مرجع باشد؛ اما در زمینه دوبعدی گمان نکنم که ورود کنم.
*****از انیمیشن‌های مورد علاقه خود بگویید: انیمه‌های ژاپنی و انیمیشن‌های دیگر.
از آن‌جایی که در دوران کودکی، بیشتر برای ما انیمه‌های ژاپنی پخش شده است، به‌نوعی با آن عجین شده‌ایم. از انیمه‌های آن دوران به «مارکو»، «بچه‌های مدرسه والت» و «سندباد» بسیار علاقه داشتم؛ اما بعدها که بزرگ شدم و دسترسی به انیمیشن‌های مختلف از طریق اینترنت و فضای مجازی ممکن شد، از میان آن‌ها به انیمیشن «Nine» تیم برتون بسیار علاقه‌مند شدم.
****از بین کارگردانان انیمیشن دوست دارید با چه کسی کار کنید؟
از بین کارگردانان خارجی بسیار دوست دارم با تیم برتون و در میان کارگردانان ایرانی با آقای علیمراد کار کنم؛ البته سبک کار ایشان عروسک‌سازی است؛ ولی بسیار دوست دارم با ایشان آشنا شوم و پیشنهاد کار در فضای سه‌بعدی را به ایشان بدهم.
*****اوضاع انیمیشن را در ایران چطور می‌بینید و همین‌طور آینده آن را؟
بگذارید از اول شروع کنیم. وضعیت فعلی انیمیشن در ایران زیاد جالب نیست. با وجود اینکه ما نیروهای زبردست و قوی در این عرصه داریم که کار می‌کنند و پتانسیل بالقوه بالایی در این زمینه در ایران وجود دارد، اما درحال‌حاضر با مدیریت نامناسب دولتمردان، این حرفه دچار رکود شده است. امید دارم مسئولان در وضعیت انیمیشن ایران بازنگری کنند تا راه چاره‌ای باز و از این نیروها استفاده شود و بتوانیم در این عرصه پیشرفت کنیم.
*****چه‌قدر این شغل می‌تواند به‌عنوان منبع گذران زندگی برای شما تأمین‌کننده باشد؟
برای ما که متأسفانه اصلاً منبع خوبی نیست. من با کارهای شخصی دیگری از نظر مالی، گذران زندگی می‌کنم؛ ولی راه انیمیشن زیاد پاسخگوی نیازهای مالی من نیست و این مسئله به همان دلیل وضعیت نابه‌سامان انیمیشن در ایران است. بسیاری از شرکت‌هایی که من در چند سال گذشته با آن‌ها کار کرده‌ام، درحال‌حاضر یا ورشکست شده‌اند یا در حال ورشکستگی‌اند.
نویسنده : فروزان زیبایی