خطرات و عوارض اهدای تخمک برای زنان اهدا کننده
در برخی موارد ناباروری، دلیل ناتوانی در بارداری به عدم وجود تخمک سالم در بدن زن مربوط می‌شود. این مشکل می‌تواند به دلایلی مانند یائسگی زودرس، سن بالا یا اختلالات ژنتیکی رخ دهد. در چنین شرایطی، یکی از راهکارهای مؤثر برای تجربه بارداری، دریافت تخمک اهدایی از زنی دیگر است.
روش اهدای تخمک در سال‌های اخیر در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گرفته است و تاکنون به زوج‌های زیادی کمک کرده است. با این حال، لازم است بدانیم که این فرآیند برای اهداکننده تخمک نیز عاری از خطر و عارضه نیست. در ادامه، به مهم‌ترین عوارض احتمالی این روش اشاره می‌شود:
۱. واکنش‌های ناشی از تزریق هورمون‌ها
برای تحریک تخمک‌گذاری، پزشک داروهای هورمونی به زن اهداکننده تزریق می‌کند. برخی افراد هیچ واکنش خاصی به این داروها نشان نمی‌دهند، اما در برخی دیگر ممکن است علائمی مانند قرمزی، کبودی محل تزریق، احتباس مایعات، حساسیت سینه‌ها و تغییرات خلقی مشاهده شود.
۲. تشکیل کیست‌های تخمدانی
هرچند به ندرت، اما در برخی از اهداکنندگان، پس از تحریک تخمدان، کیست‌هایی در بافت تخمدان ایجاد می‌شود. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشت کیست وجود داشته باشد.
۳. سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)
یکی از عوارض نسبتاً نادر ولی خطرناک، تحریک بیش‌ازحد تخمدان‌هاست. در این حالت، بدن نسبت به داروهای هورمونی واکنش شدید نشان می‌دهد و ممکن است علائمی مانند کم‌آبی، درد شکم، مشکلات کلیوی، اختلال در انعقاد خون و در موارد شدید، تهدید حیات ایجاد شود.
۴. آسیب به عروق خونی یا اندام‌ها
فرآیند برداشت تخمک از بدن، اگر توسط پزشک غیرمتخصص انجام شود، می‌تواند به رگ‌های خونی یا بافت‌های اطراف آسیب وارد کند. همچنین احتمال عفونت نیز وجود دارد. این خطر با انتخاب پزشک متبحر کاهش می‌یابد.
۵. بروز علائم شبه یائسگی
برخی زنان پس از دریافت داروهای هورمونی، دچار علائم موقتی یائسگی مانند گرگرفتگی، بی‌خوابی، خشکی واژن، تعریق شبانه و اختلالات قاعدگی می‌شوند.
۶. تأثیرات روانی و احتمال افسردگی
تغییرات هورمونی، فشار روحی ناشی از فرآیند اهدای تخمک و نوع انگیزه فرد برای اهدای تخمک، می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات روانی مانند افسردگی یا اضطراب شوند. زنانی که با انگیزه کمک به دیگران وارد این مسیر می‌شوند، معمولاً کمتر دچار مشکلات روحی می‌گردند، در حالی که اهداکنندگانی که صرفاً به دنبال پاداش مالی هستند، بیشتر در معرض آسیب روانی قرار می‌گیرند.
۷. افزایش احتمال ابتلا به سرطان‌های زنانه
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مکرر هورمون‌های تحریک تخمدان ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند سرطان تخمدان، رحم، واژن یا دهانه رحم را افزایش دهد. این موضوع همچنان محل بحث و بررسی‌های علمی است.
۸. احتمال نادر مرگ
اگرچه بسیار نادر است، اما در مواردی مرگ اهداکننده تخمک به علت عوارض شدید سندرم تحریک بیش‌ازحد، عفونت شدید یا ابتلا به سرطان‌های وابسته به هورمون گزارش شده است.
سخن آخر
فرآیند اهدای تخمک، اقدامی انسان‌دوستانه و مؤثر در درمان ناباروری است، اما نباید از عوارض جسمی و روانی آن چشم‌پوشی کرد. تصمیم‌گیری برای اهدای تخمک باید با آگاهی کامل، مشاوره پزشکی دقیق و آمادگی روانی انجام شود تا سلامت اهداکننده به خطر نیفتد.
