مینیمالیسم در عکاسی / بهبهانه حضور بزرگان عکاسی جهان در اصفهان
مینیمالیسم در عکاسی / بهبهانه حضور بزرگان عکاسی جهان در اصفهان
مینیمالیسم در عکاسی / بهبهانه حضور بزرگان عکاسی جهان در اصفهان
جمعه این هفته گالری آفرینشهای معاصر با همکاری کانون عکس انجمن سینمای جوانان اصفهان «نمایشگاه مینیمالیسم در عکاسی» را با حضور برخی از بهترین عکاسان جهان و با گالریگردانی «میلاد صفابخش» برگزار کرد.
مینیمالیسم را نمیتوان تنها در عکاسی یا هنرهای تجسمی خلاصه کرد. این شیوه از هنر ریشه در تاریخ دارد و میتوان حضور آن را در ادبیات و بهخصوص شعر دانست؛ جایی که در شعرهای هایکو ستایش طبیعت برگرفته از رابطه تنگاتنگ انسان و طبیعت است. طبیعت زنده و جاندار و برانگیزنده عواطف شخصی بهشمار میرود. طبیعت در این نوع شعر دوست و همراه آدمی است و میتواند با آن همدردی کند. این نوع شعر تنها دربردارنده آرایههای لفظی نیست؛ بلکه استعارهها و تشبیهات و دیگر تکههای معانی و بیان در آن، هر یک برانگیزنده عواطف و احساسات و محرک اندیشههاست. کوه مهمترین جلوه همه پدیدههای طبیعت است. رودها و چشمهسارها و دیگر عناصر طبیعت نیز در کنار کوه همواره موردستایش بودهاند. هایکو نوعی شعر کوتاه ژاپنی در سه مصراع و شامل هفده هجاست. این نوع شعر عصاره اندیشههای ذن و تفکرات دائویی نیز هست. شاعر هایکوسرا «سر بر سنگ مینهد» و با طبیعت یگانه میشود؛ ماه گذرنده در آسمان را شکار میکند، با امواج، ابر و سیلابها یگانه میشود، در جستوجوی محبوب؛ به هر دری میزند، تماشای مرغابیهای وحشی، علفها، آبگیر، شامگاه و صخرهها، آنی او را رها نمیکنند و او همواره بر ناپایداری جهان میموید. «آبگیری قدیمی/غوک میپرد در آن/صدای آب.» هدف دیگر هایکوسرایان پرهیز از جنبههای تعلیمی است. آنان جنبه زیباشناسانه را به جنبههای آموزشی و حتی فلسفی ترجیح میدهند. درواقع بیانیه آنان اینگونه است که سراینده هایکو نمیتواند کار مناسبی انجام دهد؛ مگر آنکه با صحنه زیبایی از طبیعت مواجه شود و بهشکلی واقعی از آنها نسخهبرداری کند. آنان هایکو را بخشی از ادبیات میدانند، با دانستن این مهم که ادبیات خود بخشی از هنر است، ارزش غایی ادبیات، زیبایی است و هدف هنرمند زیباییآفرینی و کشف زیبایی طبیعت و حیات انسانی است. «این زمین بزرگ/تهی میشود از کندن/تنها عشق است/که به پایان نمیرسد/در این جهان.».
مینیمالیسم در عکاسی / بهبهانه حضور بزرگان عکاسی جهان در اصفهان
اما اینکه تنها یک کوتاهنوشته را مینیمال بدانیم، نمیتواند یک فرضیه ثابتشده باشد؛ چراکه در یک رمان ۱۰۰۰ صفحهای هم میتوان شیوه مینیمال را دید و دریافت کرد. شیوه دیگری که در ادبیات به «بایتهای داستانی» معروف است در راستای داستانهای کوتاهکوتاه مثل داستان ۱۰۰کلمهای هستند. داستانهای خیلی کوتاه شامل موضوعهای متنوعی هستند. برخی یک اتفاق کوچک را میکاوند؛ یادداشتی بر یک اتفاق منحصربهفرد و غیرطبیعی یا حتی چیزی معمولی. بعضی داستانها عجیب هستند. برخی بر اتفاقات معمولی بناشده و برخی خیالیاند. برخی برش کوتاهی از زندگی هستند، لحظهای گذرا که میتواند بهمثابه اتفاقی تعیینکننده یا کشفی مهم باشد. ما همه چنین لحظههایی را در زندگی داریم و بایتهای داستانی در پی کاویدن این لحظههای گذارند؛ بهعنوان نمونه، داستان کوتاهکوتاهکوتاه «متیو مک اینتایر» با عنوان «نامتجانس»… و اصل داستان با پیکرهای که میخوانید: «مدرنیستهای وقیح، همیشه داستانهایی بدون هیچ تناسبی مینویسند.»
حال که نگاهی کوتاه به ادبیات و ریشههای مینیمالیسم داشتیم باید گفت که اعلام رسمی مینیمالیسم در دهه ۶۰ میلادی با هنر مجسمهسازی آغاز شد، جایی که هنرمندان این شیوه با یکسری اشیاء دورریختنی فرمی از هنر را ایجاد کردند که قابلبیان دوباره بود. درواقع آنان اعتقاد داشتند که از بیچیزی میتوان چیزی را ساخت، چیزی که جهان خودش را دارد؛ منهای اشیای دربرگیرنده پیش از ساخت خود اثر.
مینیمالیسم در عکاسی / بهبهانه حضور بزرگان عکاسی جهان در اصفهان
میلاد صفابخش، کیوریتور این نمایشگاه بیانیه این نمایشگاه را اینگونه توصیف میکند: «کمینهگرایی (مینیمالیسم) جستوجویی است برای نظم، برای آنچه ضروری است، برای سلیقه زیباییشناسی. آنجا که همهچیز در جایگاه مناسب خویش قرار میگیرد. همهچیز از هارمونی و تعادل کامل برخوردار است. کمینهگرایی گونهای از جستوجوست برای کمال. آنجا که هیچ عنصری بر دیگری چیره نمیشود. مشاهده یک تصویر کمینهگرا درواقع لحظه راستینِ شگفتی از زیبایی بیپایان است که سکوت و آرامشی بزرگ را در هم میآمیزد.»
افتتاحیه این نمایشگاه جمعه، پنجم خردادماه ۹۶ از ساعت شانزده تا بیست بود و ادامه آن تا ۳۰ خردادماه است.
گفتنی است، مرکز آفرینشهای معاصر اصفهان واقع در خیابان فردوسی، کوی مادی چرخاب، پلاک ۱/۷ است؛ درضمن مرکز آفرینشهای معاصر اصفهان، سهشنبهها تعطیل است.
مینیمالیسم در عکاسی / بهبهانه حضور بزرگان عکاسی جهان در اصفهان
نویسنده : حامد قصری