فرهنگ و هنر

همه چیز درباره فیلم سینمایی «نیمه شب اتفاق افتاد»

همه چیز درباره فیلم سینمایی «نیمه شب اتفاق افتاد»

فیلم سینمایی «نیمه شب اتفاق افتاد» تازه ترین اثر تینا پاکروان یکی از مظلوم ترین آثار سینمایی در حال اکران است . با اینکه تبلیغات تلویزیونی شامل حال نیمه شب اتفاق افتاد شده، اما همچنان استقبال مخاطبان از این اثر سینمایی کمرنگ است . کلیت داستان محوریت یک عشق منفور از نظر سنی و عقلی است که منطق و احساسات را در فیلم مورد تهاجم قرار داده و تا حدودی چنین رویدادی آن را جذاب‌تر  می کند . اما مشکل من با این فیلم از آنجا شروع می شود که تینا پاکروان سعی دارد با گرایش به متن های مینیمالیسمی دیالوگ های تاثیرگذار فیلم را به شکل کاملا محافظه کارانه ای مطرح کند. اگر قرار است فیلمساز حرف خودش را بزند ، دیگر نیازی به این همه رنگ و لعاب سینمایی نیست؛ کافی است مقاله ای نوشته شود و موضوعی مورد نقد قرار بگیرد . خوشبختانه پاکروان به اندازه ای بر قصه خود مسلط است که می تواند از یک متن ساده‌لوحانه داستانی پر رمز و راز را بیرون بکشد که بر اساس اتفاقات غیرمنطقی پیش می رود .

تکرار شام آخر

قصه تا اندازه ای ما را به یاد شام آخر و فریدون جیرانی می اندازد؛ با این تفاوت که ابعاد انسانی فیلم به شکل غیرمنطقی در داستان جلوه می کند و همه اتفاقات تنها براساس احساسات به وجود می آیند . فیلمنامه نویس می تواند به عنوان یک مخاطب با زاویه دید مشخصی شخصیت های خود را مورد نقد قرار دهد؛ اما آنطور که از نتیجه به دست آمده پیداست عشق های نامتعارف از منظر راوی، با مخاطب متفاوت است و بزرگ ترین تناقض فکری میان فیلمساز و مخاطب در نیمه شب اتفاق می افتد. عشق های نامتعارف یعنی چه ؟ چرا فیلمساز یا نویسنده یا هر المان تاثیرگذار دیگری باید برای چنین پدیده احساسی که قرن هاست هنر را درگیر خود کرده، مرزی مشخص کنند. چنین رویکردی تنها حاصل تجربه انسان ها در زندگی شخصی خود است، اینکه تا چه اندازه در ارتباط با دیگران شکست خورده اند یا به خوشبختی رسیده‌اند. اگر بخواهیم این اثر سینمایی را لایه‌بندی کنیم، دقیقا وارد لایه های ذهنی نویسنده می شویم، البته که در همه آثار هنری مخاطب وارد درونیات مولف می شود، اما در این فیلم سینمایی به اندازه ای مولف دستش را برای مخاطب رو کرده است که دیگر نیازی به لایه‌بندی نیست .

زیر پوست فیلم

محافظه کاری در سینمای ایران از همان دوران ورود این صنعت به کشورمان شروع می شود و هر اثر تازه ای که به نمایش در می آید، محافظه‌کارانه تر قصه را برای مخاطب تعریف می‌کند . چنین ساختاری اصلا تخریب قوانین سینما نبوده و نخواهد بود؛ اما از آنجایی این ویژگی به دغدغه اصلی فیلمسازان تبدیل می شود که حرف هایشان بوی اعتراض به خود می گیرد. اولین فلسفه سینما برای نشان دادن یک ارتباط عمیق احساسی میان دو جنس مخالف بوده است و تا آخرین قطره خون این گونه هنری ادامه خواهد داشت. اما در« نیمه شب اتفاق افتاد» به اندازه‌ای فیلمساز خودخواهانه با یک عشق نامتعارف برخورد می کند که تعلیق های دراماتیک بیشتر مخاطب‌محور می شود تا داستان محور؛ یعنی اگر قرار است از پیرنگ اصلی فیلم، موضوعی مورد بحث خارج شود، همه مسائل به وجود آمده براساس منطق مخاطب پیش بینی شده است و این بزرگ‌ترین چالشی است که پاکروان برای سینمای خود انتخاب می کند . تصویر برداری فیلم کاملا نشان از ویژگی های زنانه دارد و از نگاه راوی دانای کل محدود ، به قصه می پردازد . نماهای نزدیک به شدت کالت بوده و اینکه چگونه سینما کلوزآپ را به یک تعلیق احساسی تبدیل می کند امری مضحک است . نمای نزدیک یکی از پرکاربردترین منطق‌های تصویر برداری در سینماست؛ به شرط آنکه برای شخصیت های درست و در لحظات تاثیرگذار استفاده شود. آنچه در فیلم می بینم نماهای نزدیکی است که به شدت محافظه‌کارانه گرفته شده و تا حدی اصلا به احساس شخصیت در زمان و موقعیت داستانی توجهی نکرده . این پدیده می تواند خود یک ویژگی دراماتیک در داستان باشد؛ اما درام یعنی چه ؟ به معنای شکل گیری چند نما در فیلمی است که همه می دانیم عاشقانه روایت می شود یا بازی گرفتن درست از بازیگرانی است که شناخته شده اند ؟ هیچکدام این ویژگی ها به شکل گیری یک درام خوب کمک نمی کند؛ تنها پدیده ای که می تواند فیلم را سینمایی کند، انتخاب درست زاویه دید راوی و قضاوت نکردن پیش از اتمام داستان است . در فیلم نیمه شب اتفاق افتاد از همان ابتدا دیدگاه راوی در قصه مشخص می‌شود و شخصیت ها آینده خود را به سخره می گیرند. امیدوارم اتفاقاتی که در نیمه شب برای سینمای ایران رخ می دهد، به ضرر نسل فردا نباشد .

نیمه شب اتفاق افتاد
همه چیز درباره فیلم سینمایی «نیمه شب اتفاق افتاد»

علی رفیعی وردنجانی – روزنامه نسل فردا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا