روش‌های تشخیص فقر آهن+ درمان

حتی اگر مقدار آهن رژیم غذایی شما مناسب باشد، ممکن است بدن قادر به جذب آن نباشد.

شهرخبر، بیماری کم خونی ناشی از فقر آهن یک نوع متداول از کم خونی یا همان آنمی است که به سادگی درمان می شود. این عارضه زمانی رخ می دهد که میزان گلبول های قرمز خون از حالت عادی کمتر شود. همچنین آنمی می تواند در کاهش هموگلوبین خون ایجاد شود. هموگلوبین، پروتئینی سرشار از آهن است که اکسیژن را از شش ها به اندام های مختلف بدن منتقل و دی اکسید کربن را خارج می کند. کم خونی ناشی از فقر آهن، معمولاً به تدریج و زمانی اتفاق می افتد که بدن آهن کافی برای ساختن گلبول های قرمز سالم را در دست نداشته باشد. در این شرایط، بدن برای ساختن گلبول های قرمز از ذخیره آهن خود استفاده می کند و این امر موجب تمام شدن ذخیره آهن می شود پس از آن، بدن گلبول قرمز کمتری می سازد و هموگلوبین این سلول ها از حالت نرمال کمتر خواهد بود. به این ترتیب کم خونی ناشی از فقر آهن ایجاد می شود.

عوامل موثر بر فقر آهن

از دست دادن خون:

زمانی که خون از دست می دهید، در واقع آهن از دست می دهید. چنانچه بدن شما ذخیره آهن کمی داشته باشد و نتواند خون از دست رفته را جبران کند، دچار کم خونی خواهید شد. در خانم ها، دوره های عادت ماهیانه سنگین و فیبروئید همراه با خونریزی، می تواند موجب کم خونی شود. همچنتین از دست دادن خون در هنگام زایمان نیز می تواند دلیل دیگر کم خونی باشد. خونریزی های داخلی هم موجب آنمی می شوند. این نو از خونریزی ها همیشه به صورت آشکار بروز نمی کنند و ممکن است به آهستگی رخ دهند. دلیل بعضی از خونریزی های داخلی ممکن است زخم های داخلی، پولیپ روده یا سرطان روده، استفاده مداوم از قرص های آسپیرین یا برخی از مسکن ها نظیر داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (ایبوپروفن و ناپروکسن) و خونریزی مجاری ادراری باشد. زخم های شدید و جراحی نیز می تواند موجب کم خونی شود.

رژیم غذایی بد:

بهترین منابع آهن، گوشت قرمز، ماکیان، ماهی و غذاهای فراوری شده با آهن هستند. چنانچه این غذاها را مصرف نمی کنید و مکمل آهن هم نمی خورید، در معرض کم خونی ناشی از فقر آهن هستید. یک رژیم گیاهی درست هم می تواند نیاز بدن به آهن را تامین کند؛ چنانچه غذاهای مناسبی را انتخاب کنید. در بعضی از دوره های خاص مانند بارداری یا دوران کودکی، چون بدن در حال رشد است به دست آوردن مقدار آهن مورد نیاز بدن از راه رژیم غذایی، امکان پذیر نیست و بهتر است با مشاوره پزشک، مکمل آهن مصرف شود.

ناتوانی در جذب آهن مورد نیاز:

حتی اگر مقدار آهن رژیم غذایی شما مناسب باشد، ممکن است بدن قادر به جذب آن نباشد. این مسئله زمانی رخ می دهد که فرد جراحی روده انجام داده باشد یا به بیماری روده مبتلا باشد. همچنین داروهایی که اسید معده را کاهش می دهند، می توانند در جذب آهن مزاحمت ایجاد کنند.

خطر فقر آهن در چه کسانی بیشتر است؟

نوزادان، کودکان و نوجوانان: نوزادان و کودکان به آهن زیادی نیاز دارند. زیرا در حال رشد هستند. ذخیره آهن نوزادان در ۴ تا ۶ ماه اول پس از تولدشان تمام می شود و نوزادانی که زودتر به دنیا می آیند یا وزن کمی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. احتمال فقر آهن در کودکانی که زیاد شیر گاو می نوشند نیز بالاست. زیرا شیر را جایگزین غذاهای دیگری در رژیم غذایی شان می کنند.

زنان: زنان باردار به دلیل جنین در حال رشد، به آهن بیشتری نیاز دارند و بنابراین احتمال فقر آهن در این افراد بیشتر است. همچنین زنانی که دچار خونریزی های شدید ماهیانه هستند، در معرض کم خونی قرار دارند.

افراد دیگری که در خطر فقر آهن قرار دارند، عبارتند از: بیماران دیالیزی، افرادی که دچار بیماری های روده هستند یا برخی داروها نظیر آسپرین را مصرف می کنند.

نشانه های کم خون و کم خونی ناشی از فقر آهن

در فقر آهن جزئی نشانه ای بروز نمی کند. اما زمانی که علائم بروز کرد، کم خونی می تواند در مراحل متوسط تا شدید دسته بندی شود. نشانه های همه انواع کم خونی تقریباً مشترک هستند. متداول ترین آنها خستگی است که در نتیجه کاهش اکسیژن مورد نیاز در اندام های بدن، ایجاد می شود. کم خونی همچنین موجب کوتاهی نفس، گیجی، سردرد، سردی دست ها و پاها، رنگ پریدگی و درد سینه می شود. نشانه های کم خونی در نوزادان و کودکان، بی اشتهایی، رشد کم و تغییرات رفتاری است.

اما نشانه های کم خونی ناشی از فقر آهن عبارتند از: ناخن های شکننده و آسیب پذیر، تورم و سوزش زبان، خشکی اطراف دهان، بزرگ شدن طحال و عفونت مداوم. افرادی که دچار فقر آهن هستند، ممکن است تمایل زیادی برای خوردن مواد غیر غذایی مانند یخ، خاک، رنگ یا نشاسته داشته باشند. برخی افراد دچار سندرم «پای خستگی ناپذیر» می شوند. در این حالت بی وقفه پاهای خود را تکان می دهند. زیرا حس عجیب و نامطبوعی در پاهای خود دارند. این افراد معمولاً دچار مشکلات خواب هم هستند.

روش جلوگیری از بروز کم خونی

داشتن رژیم غذایی درست و متعادل که در آن مواد غذایی سرشار از آهن وجود داشته باشد، می تواند از کم خونی جلوگیری کند. چنانچه رژیم غذایی شما به گونه ای است که نمی توانید مقدار آهن مورد نیاز بدن را از آن به دست آورید، با مشورت پزشک مکمل آهن مصرف کنید. نوزادان، کودکان و زنان، افرادی هستند که در معرض کم خونی قرار دارند. بنابراین بهتر است با مشاوره پزشک و انجام آزمایش های لازم از بروز فقر آهن جلوگیری کنید.

روش های تشخیص فقر آهن

پزشک معمولاً فقر آهن را با بررسی موارد زیر تشخیص می دهد:

سابقه پزشکی:

پزشک پرسش هایی در مورد نشانه های کم خونی و فقر آهن در گذشته، از بیمار می پرسد. ممکن است در مورد رژیم غذایی و مصرف برخی داروها یا اینکه باردار هستید یا خیر هم سوالاتی بپرسد.

معاینه فیزیکی:

پزشک، رنگ پوست و لثه و ناخن های بیمار را بررسی می کند. به ضربان قلب فرد گوش می دهد تا ببیند فرد دچار تپش قلب یا بی نظمی ضربان قلب هست یا خیر. ریه ها و تنفس بیمار را چک می کنتد. با معاینه شکم، اندازه کبد و طحال را بررسی می کند و ممکن است برای یافتن اثری از خونریزی داخلی، دستور آندوسکوپی یا کولونوسکوپی دهد.

آزمایش خون:

CBC آزمایشی است که در آن میزان بخش های مختلف تشکیل دهنده خون مانند گلبول قرمز، هموگلوبین، گلبول سفید و… اندازه گیری می شود. نتیجه این آزمایش مشخص می کند که بیمار به کم خونی مبتلا است یا خیر.

زمانی که پزشک دلیل کم خونی و شدت آن را متوجه شد، درمان مناسب را شروع می کند. فقر آهن جزئی یا متوسط، نشانه ای ندارد. به همین دلیل معمولاً پزشک زمانی که برای مشکلات دیگر فرد، آزمایش تشخیصی می نویسد، متوجه آن می شود.

روش های درمان کم خونی ناشی از فقر آهن

روش درمان این بیماری به عامل بیماری و شدت آن بستگی دارد. این روش ها عبارتند از:

تغییر در رژیم غذایی و مصرف مکمل:

مکمل آهن به بیمار کمک می کند تا در کمترین زمان ممکن میزان آهن بدن را افزایش دهد. مکمل آهن در مدت چند ماه، سطح آهن بدن را به میزان مطلوب می رساند. این مکمل ها به صورت قرص هستند و برای کودکان به صورت قطره تجویز می شوند. توجه داشته باشید که مصرف زیاد این مکمل خطرناک است. بنابراین حتماً طبق دستور پزشک مصرف کنید. همچنین فرد با تغییر رژیم غذایی و مصرف غذاهای سرشار از آهن می تواند به افزایش میزان آهن بدن کمک کند. غذاهایی مانند نخود، سیر، عدس، لوبیاهای قرمز و سفید، دانه سویا، میوه های خشک مانند زردآلو و کشمش، سبزیجاتی مانند اسفناج و سبزیجاتی با برگ های سبز تیره و آب میوه تازه، منابع مناسبی از آهن هستند. ویتامین C هم به جذب آن کمک می کند. مرکبات و سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، کلم برگ، گوجه، سیب زمینی و اسفناج، سرشار از ویتامین C است.

جلوگیری از خونریزی:

چنانچه فرد دچار بیماری روده باشد و خونریزی موجب از دست دادن اهن شده باشد، بسته به تشخیص پزشک با جراحی یا دارو، درمان انجام می شود. معمولاً پزشکان برای زنانی هم که دچار خونریزی های شدید ماهیانه هستند، قرص های ضدبارداری تجویز می کنند تا شرایط را کنترل کنند و خونریزی را کاهش دهند.

تزریق خون:

چنانچه کمبود آهن بسیار شدید باشد، پزشک تزریق خون را تجویز می کند. با وجود آنکه این روش مشکل کم خونی را به سرعت از بین می برد، کاملاً موقتی است و پزشک باید به دنبال دلیل بروز کم خونی باشد.

لطفا نظر خود را در مورد مطلب بالا در قسمت اعلام نظرات ذکر کرده و نوع مقالات و اخبار مورد علاقه خود را بیان کنید به بهترین نظرات هدایای نفیسی تعلق خواهد گرفت . باتشکر