قارچ ناخن (Onychomycosis) چیست و چه ارتباطی با قارچ پوستی (Skin Fung) دارد؟

آخرین به روز رسانی: 30 آذر 1402

0 خواندن این مطلب 5 دقیقه زمان میبرد

قارچ ناخن چیست و چه ارتباطی با قارچ پوستی دارد

قارچ یک موجود کوچک مانند کپک است. قارچ‌ها همه جا هستند، در هوا و آب و روی بدن انسان. حدود نیمی از قارچ‌ها مضر هستند. اگر یکی از قارچ‌های مضر روی پوست شما بنشیند، می‌تواند باعث عفونت قارچی شود و در نتیجه آن ممکن است دچار بثورات پوستی یا احساس خارش شوید. در این میان قارچ ناخن هم یکی از موارد شایع قارچ پوستی است که موجب زرد و شکننده شدن و آسیب ناخن می‌شود. در این مقاله به بررسی دقیق‌ترعلت و شکل ظاهری قارچ پوستی و روش‌های درمان سریع قارچ پوستی و نیز عفونت قارچ ناخن دست و پا، قارچ ناخن کاشت شده و همچنین روش‌های درمان خانگی و پزشکی قارچ ناخن می‌پردازیم.

علت اصلی قارچ پوستی چیست؟

هر کسی ممکن است در طول زندگی خود دچار بثورات قارچی شود. عفونت‌های سطحی پوست و ناخن شایع‌ترین نوع قارچ پوستی هستند که در هر برهه‌ای از زندگی 20 تا 25 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال، پای ورزشکاران یکی از نقاط مستعد قارچ پوستی از جمله قارچ ناخن است. اما دلیل عفونت قارچ ناخن چیست؟ در برخی مواقع بدن برای ابتلا به قارچ پوستی مستعدتر از همیشه است:

اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید (به‌عنوان مثال، اگر داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنید، بیماری دارید که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند یا تحت درمان با داروهای شیمی درمانی هستید)؛
افرادی که آنتی بیوتیک‌های طولانی‌مدت یا با دوز بالا مصرف می‌کنند؛
افرادی که اضافه وزن زیاد دارند؛
افراد مبتلا به دیابت؛
نوزادان گاهی به علت بثورات ناشی از پوشک دچار قارچ پوستی می‌شوند؛
افرادی که تعریق شدید دارند؛
افراد بالای ۶۵ سال؛
شنا در استخر عمومی؛
کاشت ناخن و داشتن ناخن مصنوعی؛
ابتلا به بیماری‌هایی که گردش خون را ضعیف می‌کنند؛
خانم‌های باردار.

شکل ظاهری قارچ پوستی چگونه است؟

عفونت قارچی پوست اغلب به رنگ قرمز روشن به نظر می‌رسد و می‌تواند در یک منطقه بزرگ از پوست پخش شود. بثورات پوستی قارچی نیز ممکن است دارای این ویژگی‌ها باشند:

رنگ در کناره‌ها شدیدتر است.
در مرز خطوط قارچ پوستی مقدار عفونت بیشتر است.
ضایعات کوچک‌تر و مشخص‌تر (پوستول) در لبه‌های ناحیه بثورات.

قارچ پوستی و قارچ ناخن چه رنگی است؟

در مجموع علائم قارچ پوستی در نقاط مختلف بدن اغلب شبیه لکه‌های قرمز خارش‌دار یا سوختگی است. در برخی موارد هم ممکن است به برجستگی‌های قرمز و متورم مانند جوش یا لکه‌های پوسته پوسته تبدیل شود. این در حالی است که برای مثال قارچ ناخن به رنگ زردـقهوه‌ای روی نوک ناخن دست یا پا ظاهر می‌شود.

قارچ پوستی در کدام نواحی بدن بیشتر ظاهر می‌شوند؟

قارچ پوستی در نواحی مختلف بدن از گردن گرفته تا ناخن ظاهر می‌شوند. همچنین شیوع قارچ پوستی در نواحی مثل کشاله ران‌ها و باسن که دارای خلل و فرج روی پوست هستند هم بسیار شایع است.

درمان قارچ پوستی چیست؟

در طب سنتی برای درمان قارچ پوستی مواد غذایی مثل سیر، آلوئه‌ورا، زنجبیل، مرکبات و میوه‌های سرشار از ویتامین C، چای سبز و نعنا توصیه می‌شوند. برای درمان دارویی قارچ پوستی حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

اما همان‌طور که اشاره کردیم یکی از رایج‌ترین انواع قارچ پوستی، قارچ ناخن طبیعی و قارچ ناخن کاشت شده است که در ادامه به بررسی علل و عوامل و روش‌های درمان آن‌ها می‌پردازیم.

قارچ ناخن چیست؟

قارچ ناخن به انگلیسی (Onychomycosis) یکی از انواع قارچ پوستی است که جزو بیماری‌های ناخن محسوب می‌شود. نشانه‌های ظاهری اونیکومایکوز یا اونیکومایکوزیس عبارتند از:

افزایش ضخامت ناخن؛
ناخن ناهموار، شکننده، شکسته و بریده بریده؛
ناخن تغییر رنگ یافته که ظاهر ناخوشایندی پیدا کرده است؛
بوی ناخوشایند؛
جدا شدن ناخن از بستر؛
احساس درد در انگشت دست یا پا هنگام فعالیت‌های معمولی روزانه.

عفونت قارچی ناخن توسط درماتوفیت‌ها، مخمرها و کپک‌ها ایجاد می‌شود. «اونیکومایکوز سفید سطحی» و «اونیکومایکوز زیرناخنی لبه خارجی و جانبی» از انواع آن هستند. بد نیست بدانید عفونت قارچی ناخن پا را بیشتر از ناخن دست درگیر کرده و دلیل مهم آن هم پوشیدن کفش و جوراب به مدت طولانی در روز به‌خصوص در روزهای گرم سال است. اگر این قارچ نواحی بین انگشتان پا و پوست پای فرد را آلوده کند، به آن پای ورزشکارtinea pedis) ) می‌گویند.

علت قارچ ناخن چیست؟

خب مسئله اینجاست که قارچ‌ها جاهای گرم و تاریک و مرطوب را دوست دارند. به همین دلیل هم ورزشکاران که ساعت‌های طولانی کفش و جوراب به پا دارند و مرتب به ناخن‌های پاهایشان ضربه می‌خورد بیشتر مستعد قارچ ناخن پا هستند و خانم‌های که ناخن کاشت دارند بیشتر در معرض قارچ ناخن دست قرار دارند. به طور خلاصه عوامل ابتلا به قارچ ناخن عبارتند از:

قدم زدن در اطراف استخرهای شنا (مثلا افرادی که غریق نجات هستند)؛
استفاده از خدمات و وسایل کاشت ناخن غیراصولی و غیربهداشتی؛
استفاده از رختکن و حمام عمومی مشترک در مکان‌هایی مثل استخر یا باشگاه ورزشی؛
ارتباط با افرادی که مبتلا به قارچ ناخن هستند.

انواع قارچ ناخن کدامند؟

عفونت زیر ناخن انتهایی
عفونت سفید سطحی
عفونت زیر ناخنی پروکسیمال
عفونت کاندیدایی
قارچ کاشت ناخن

قارچ ناخن کاشت شده چیست؟

«قارچ ناخن کاشت» همان‌طور که از نامش پیداست در افرادی رخ می‌دهد که ناخن کاشت شده دارند. علت قارچ ناخن قارچ، محیط گرم، مرطوب و تاریک زیر ناخن است. اگر بدن شما مستعد قارچ باشد با کاشت ناخن ممکن است مبتلا به قارچ ناخن شوید. همچنین ممکن است قارچ ناخن در اثر استفاده از وسایل کاشت ناخن آلوده به قارچ در فرد رخ دهد. قارچ ناخن واگیردار است و در صورت استفاده از وسایل آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.

از جمله دلایل قارچ در ناخن کاشت شده می‌توان به این موارد اشاره کرد:

لوازم کاشت ناخن آلوده؛
رعایت نکردن موارد بهداشتی توسط ناخن‌کار؛
آسیب رسیدن به ناخن طبیعی؛
چسباندن غیراصولی ناخن کاشت ‌شده؛
استفاده طولانی‌مدت از ناخن‌های کاشت ‌شده.

عوارض قارچ ناخن چیست؟

برخی از عوارض قارچ ناخن عبارتند از:

افتادن ناخن آلوده‌شده به قارچ؛
تغییر رنگ ناخن (رنگ ناخن مبتلا به عفونت قارچ زرد- قهوه‌ای است یا در مواردی سبز‌رنگ است)؛
ممکن است عفونت ناخن به دیگر اعضا بدن منتقل یا در خون منتشر شود؛
احتمال ابتلا به یک عفونت باکتریایی پوستی به نام «سلولیت».

چطور از ابتلا به قارچ ناخن پیشگیری کنیم؟

قارچ ناخن واگیر دارد؟ بله. برای جلوگیری از ابتلا به قارچ ناخن موارد زیر را رعایت کنید:

بهداشت دست و پا و ناخن را رعایت کنید؛
در صورت دست زدن به ناخن آلوده دست‌های خود با آب و صابون بشویید؛
در‌صورتی‌که ساعات طولانی از روز کفش می‌پوشید از کفش جنس چرم طبیعی و مرغوب استفاده کنید؛
در استخر از دمپایی یا کفش استخری (ساحلی) تمیز استفاده کنید؛
تا‌حد‌امکان از لاک و ناخن مصنوعی استفاده نکنید و برای مانیکور و پدیکور به سالن‌های معتبر مراجعه کنید چرا که قارچ ناخن و قارچ ناخن کاشت شده واگیر دارد و به دلیل سرعت انتشار بالا از فردی به فرد دیگر به راحتی منتقل می‌شود؛
از جوراب ضدتعریق یا جاذب تعریق استفاده کنید. جوراب نایلونی نپوشید، جوراب‌های خود را مرتب بشویید و همیشه جوراب کاملا خشک بپوشید؛
در‌صورتی‌که در اثر استفاده طولانی کفش شما عرق کرده کفش را در معرض هوا قرار دهید تا خشک شود؛
هر چند وقت یک‌بار کفش‌های خود را (به‌خصوص افراد ورزشکار) با مواد ضدعفونی‌کننده و پودرهای ضدقارچ ضدعفونی کنید.

بیشتر بخوانید: چگونه می‌توان از قارچ ناخن پیشگیری کرد؟

در صورت ابتلا به عفونت قارچ ناخن چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت تغییر رنگ، تغییر شکل و تغییر ضخامت ناخن به‌خصوص در‌صورتی‌که مبتلا به بیماری‌های مثل دیابت هستید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.

داروی درمان قارچ ناخن چیست؟

داروهای درمان موضعی قارچ ناخن معمولا آمورولفین، سیکلوپیروکس، افیناکونازول و تاوابورول هستند. در صورت ابتلای شدیدتر معمولا از سوی پزشک داروی خوراکی برای درمان قارچ ناخن نسخه می‌شود که شامل مواردی مثل فلوکونازول و ایتراکونازول است. در صورت پاسخ ندادن به این درمان‌ها راه‌حل بعدی درمان قارچ ناخن لیزر و جراحی ناخن است.