نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

مقدمه : تاتر در هرمزگان ریشه در دهه سی شمسی دارد. بر اساس روایتی که در کتاب “فرهنگ هرمزگان ” نقل شده ، اجرایی از نمایش شاه عباس در یکی از مدارس شهرستان فین بندرعباس ذرسال 1310 گزارش شده است.

با توجه به عمر 120 ساله ی تاتر در کشور ما اجرای چنین نمایش هایی ولو مناسبتی از دو منظر اهمیت دارد. اول اینکه نشان از آشنایی معلمین هرمزگانی از هنر نمایش دارد. و دیگر اینکه با توجه به دور دست بودن بندرعباس از مرکز کشور و دسترسی نداشتن به اطلاعات ضروری مانند رخدادهای مهم سیاسی ، پرداختن به هنر نمایش با فاصله اندکی از بوجود آمدنش در ایران حائز اهمیت است.

از این نمونه فعالیت های نمایشی به ویژه در مدارس و با راهنمایی معلمین وجود داشته است ، تا اینکه مرحوم“ استاد محمد“ برای گذراندن دوره ی سربازی در سال 47 وارد بندرعباس می شود و یک سری آموزشهای اصولی را با کمک مرحوم “مهدی فتحی“ برای علاقمندان به تاتر آغاز می کنند.

از آموزش فن بیان و حرکت و تمرینات بدنی گرفته تا نمایشنامه خوانی و در همین زمان است که این دو بزرگوار در پنجاه سال پیش جوانان این سامان را با نمایشنامه نویسانی مانند “هنریک ایبسن” آشنا می کنند.

نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

در ادامه ی همین کلاسهای آموزشی ، مرحوم “استاد محمد “تمرین نمایش “ریل“ بر گرفته از یکی از داستانهای “محمود دولت آبادی“ را آغاز و در سال 48 با بازیگری هنرمندان آموزش دیده ی هرمزگانی به روی صحنه می برد .

 نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

ب : استاد “معتمدی “

استاد “معتمدی“ از فرهنگیان و نمایشنامه نویسان آغاز دهه پنجاه هستند که با درخشش نمایش “زار ” در جشنواره تهران پا به عرصه ی تاتر مدرن می گذارد. نمایشنامه ی “زار“ را یکی دیگر از معلمین ، استاد “حسین احمدی نسب“ نوشته و استاد “معتمدی“ هم کارگردانی آن را به عهده گرفته بود .

می توان گفت که نمایش “زار“ اولین نمایش راه یافته به جشنواره تهران و اولین نمایشی است که توسط رادیو و تلویزیون ملی ایران در بندرعباس فیلمبرداری و ضبط می شود.

استاد “معتمدی“ علاوه بر فعالیت صحنه ای جوانان ، آنهارا با نمایش های خارجی و به ویژه “برتولت برشت“ آشنا می کند و نمایش هایی مانند “سیزیف و مرگ“ را به روی صحنه می برد .

نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

نسل دوم :

الف : استاد “جواد سمیعیان“

در آغاز دهه ی پنجاه ، فردی وارد تاتر هرمزگان می شود که می توان گفت تاثیر گذارترین آنها به لحاظ آموزش بنیادین تاتر است.

“جواد سمیعیان“ کارشناس تاتر از دانشکده ی هنرهای زیباست که ماموریت می گیرد به اداره فرهنگ و هنربندرعباس خدمت کند.

او که هم کارگردان و هم نمایشنامه نویس بود با اعلام فراخوان آموزش تاتر در سال 1353 موفق به جذب تعدادی از علاقمندان و حتی بی علاقه ( مانند خودم) به عرصه ی تاتر می شود .

وی پس از اتمام دوره ی آموزشی ، دست به اقدام بی سابقه ای در هرمزگان زد و همزمان ، تمرین سه نمایش را با سه گروه نمایشی در تابستان 53 آغاز کرد :

نمایش “گلدونه خانم“ ، “حالت چطوره مش رحیم” از اسماعیل خلج و “عروسی مریم“ نوشته ی خودش.

“سمیعیان“ هرشب بصورت چرخشی دو نمایش را روی صحنه می برد که انقلابی درهجوم تماشگر به تماشاحانه اداره فرهنگ ایجاد کرد.

درسال بعد وی نمایش “خانه بارانی“ را کار کرد. تمرینات وی روی نمایش هایی مانند “لونه ی شغال“ و“ شیر“ به سر انجام نرسید و وی در سال 54 برای همیشه از بندرعباس رفت طوریکه تلاش شاگردان او برای پیدا کردن و تقدیر از وی تا امروز در هیچ جای ایران و جهان نتیجه نداده است.

ب : شاگردان“ سمیعیان“

پس از رفتن غافلگیر کننده ی استاد “سمیعیان “، شاگردان وی هیچ تجربه ای در زمینه ی نویسندگی و کارگردانی نداشتند اما علاقه ی وافر آنها به تاتر موجب می شد تا برخی از آنها خطرکنند و بنویسند و آثارشان را روی صحنه ببرند.

نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

پس از “سمیعیان“ اولین کسی که اقدام به نوشتن نمایشنامه کرد اینجانب بودم و نمایشنامه ی بومی آیینی “پنالو“ را در سال 54 نوشتم و جهت شرکت در جشنواره تهران ارسال کردم. خبر انتخاب نمایشنامه را در بولتن پانزده روز تاتر خواندم و با دوستان بجامانده از کلاس “سمیعیان“ و تازه وارد ، تمرین نمایش را شروع کردم. استاد “نصیریان“– دبیر جشنواره – اینجانب را به عنوان نویسنده ی جوان به جشنواره دعوت کرد که به دلایلی شرکت نکردم.

نمایش “پنالو” دومین نمایشی است که در رادیو و تلویزیون مرکز بندرعبا س ضبط می شود.

بدین ترتیب دوره ی جدیدی در تاتر هرمزگان آغاز می شود که اغلب هنرمندان ، نمایشنامه های نوشته خودشان را کارگردانی و به روی صحنه می برند و با مطالعه نمایشنامه های ایرانی و خارجی و کتب علمی تاتر بر تجربیات و اطلاعات خود می افزایند.

نمایش در هرمزگان / بررسی تاریخ نمایش در استان هرمزگان از زبان کارگردان

نویسنده : مهدی عطایی دریایی