منوراژی؛ شایع‌ترین مشکل جنسی بانوان
منوراژی یکی از شایع‌ترین مشکلات جنسی بانوان است که به خونریزی‌های شدید و طولانی‌مدت قاعدگی گفته می‌شود. این نوع خونریزی‌ها به قدری شدید هستند که فعالیت‌های روزانه فرد را مختل می‌کنند. در این مطلب با علل، نشانه‌ها، روش‌های تشخیص و درمان منوراژی آشنا می‌شوید.
منوراژی چیست؟
میانگین خونریزی قاعدگی در حالت طبیعی حدود ۳۰ تا ۴۰ میلی‌لیتر در مدت ۴ تا ۵ روز است. در افراد مبتلا به منوراژی، بیش از ۸۰ میلی‌لیتر یا دو برابر مقدار طبیعی خون دفع می‌شود. با این حال، در تشخیص این اختلال، اثر خونریزی بر زندگی فرد اهمیت بیشتری از مقدار دقیق خون دارد.
تعریف منوراژی
«خونریزی قاعدگی به قدری شدید که فرد احساس کند قادر به کنترل آن نیست.» این خونریزی‌ها معمولاً بیش از ۷ روز ادامه دارند و فرد ناچار است هر دو ساعت یک‌بار نوار بهداشتی خود را تعویض کند. در برخی موارد، لخته‌های خونی بزرگ از بدن خارج می‌شود و حتی ممکن است کم‌خونی ایجاد گردد.
علل منوراژی
منوراژی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که در چرخه قاعدگی تخمک آزاد نمی‌شود و در نتیجه عدم تعادل هورمونی به وجود می‌آید. این حالت بیشتر در افراد زیر دیده می‌شود:
- افرادی که به‌تازگی عادت ماهانه‌شان شروع شده است.
- افرادی که در آستانه یائسگی هستند.
سایر علل منوراژی عبارتند از:
- اختلالات هورمونی: تغییر در سطح استروژن و پروژسترون باعث رشد بیش‌ازحد آندومتر (پوشش داخلی رحم) و در نتیجه خونریزی سنگین می‌شود.
- اختلال تخمدان: عدم آزاد شدن تخمک باعث کاهش پروژسترون و بی‌نظمی هورمونی می‌گردد.
- فیبروئیدهای رحم: تومورهای خوش‌خیم که تعادل هورمون‌ها را بر هم می‌زنند.
- پولیپ‌های رحم: رشد توده‌های خوش‌خیم در پوشش رحم که می‌توانند خونریزی را افزایش دهند.
- آدنومیوز: رشد بافت آندومتر در عضله رحم.
- دستگاه داخل رحمی غیرهورمونی: (IUD) می‌تواند موجب خونریزی‌های سنگین شود.
- بیماری التهابی لگن (PID): عفونت در اندام‌های تولید مثل که خونریزی را تشدید می‌کند.
- عوارض بارداری: سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی.
- سرطان‌های دستگاه تناسلی (رحم، دهانه رحم، تخمدان).
- اختلالات خونریزی‌دهنده ارثی مانند بیماری فون ویلبراند.
- مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد انعقاد خون.
- اختلالات تیروئید، اندومتریوز، بیماری‌های کبدی یا کلیوی نیز از دیگر علل احتمالی هستند.
علائم و نشانه‌های منوراژی
نشانه‌های منوراژی که به عنوان یکی از شایع‌ترین مشکلات جنسی بانوان شناخته می‌شود، شامل موارد زیر است:
- خونریزی شدید واژینال که در عرض یک ساعت چند نوار بهداشتی را خیس می‌کند.
- نیاز به استفاده همزمان از دو نوار بهداشتی.
- بیدار شدن در نیمه‌شب برای تعویض نوار بهداشتی.
- قاعدگی طولانی‌مدت (بیش از ۷ روز).
- دفع لخته‌های خونی بزرگ.
- اختلال در انجام فعالیت‌های روزانه.
- علائم کم‌خونی مانند خستگی، بی‌حالی و تنگی نفس.
- درد مداوم در ناحیه شکم، کمر یا لگن.
اگر خونریزی شدید باعث اختلال در فعالیت‌های اجتماعی، جسمی یا روانی شما شده است، حتماً باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های تشخیص منوراژی
پزشک ابتدا شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. سپس ممکن است آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های زیر درخواست شوند:
- آزمایش خون (برای بررسی کم‌خونی، تیروئید و اختلالات انعقادی)
- پاپ اسمیر (برای بررسی عفونت، التهاب یا سرطان دهانه رحم)
- بیوپسی اندومتر (بررسی سلول‌های پوشش رحم)
- سونوگرافی لگن
- سونوهیستروگرام (تزریق مایع به رحم و سونوگرافی برای بررسی اختلالات)
- هیستروسکوپی (مشاهده مستقیم داخل رحم با دوربین)
- کورتاژ (نمونه‌برداری از پوشش رحم)
- ثبت علائم و طول دوره‌های قاعدگی
سایر انواع خونریزی غیرطبیعی قاعدگی
- پلی‌منوره: قاعدگی‌های با فاصله کم
- الیگو‌منوره: قاعدگی‌های خیلی سبک و با فاصله زیاد
- متروراژی: خونریزی بین دوره‌ها
- خونریزی پس از یائسگی: خونریزی پس از یک سال از قطع قاعدگی
روش‌های درمان منوراژی
انتخاب نوع درمان بسته به علت بیماری، شدت علائم، سن، وضعیت سلامت و ترجیح فرد انجام می‌شود. درمان‌ها شامل دو دسته دارویی و جراحی هستند:
درمان دارویی
- مکمل آهن برای درمان کم‌خونی
- اسید ترانکزامیک (Lysteda) برای کاهش خونریزی
- قرص‌های خوراکی ضد بارداری برای تنظیم چرخه قاعدگی
- پروژسترون خوراکی برای تنظیم هورمون‌ها
- دستگاه داخل رحمی هورمونی برای نازک کردن آندومتر و کاهش خونریزی
- اسپری بینی دسموپرسین (Stimate) در مبتلایان به اختلالات انعقادی
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و خونریزی
مداخلات جراحی
- کورتاژ (D\&C): پاک‌سازی پوشش رحم
- آمبولیزاسیون شریان رحم: بستن شریان‌های تغذیه‌کننده فیبروئید
- هیستروسکوپی: بررسی و برداشت پولیپ‌ها، فیبروئیدها یا بافت اضافی
- میومکتومی: برداشت فیبروئیدها
- حذف آندومتر: از بین بردن دائمی پوشش داخلی رحم
- هیسترکتومی: برداشتن کامل رحم (و گاهی تخمدان‌ها)
جمع‌بندی
منوراژی یکی از شایع‌ترین مشکلات جنسی بانوان است که می‌تواند کیفیت زندگی، روابط جنسی و سلامت روان زنان را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص به‌موقع و انتخاب روش درمان مناسب نقش مهمی در کنترل این اختلال دارند. در صورت مشاهده علائم، مراجعه به پزشک متخصص زنان ضروری است.