وصیت تا یک سوم اموال چیست؟ قانون و شرایط اجرای وصیت بیش از یک سوم + ویدئو

در قوانین ارث و وصیت کشور ایران، همیشه پرسشی مطرح بوده که چرا وصیت فقط تا یک سوم اموال معتبر است و چه منطقی پشت این قانون وجود دارد. بسیاری از افراد هنگام تنظیم وصیت ‌نامه و انتقال دارایی‌ها پس از فوت، با این موضوع مواجه می‌شوند که اختیارات آن‌ها در تعیین سهم ورثه، محدود به یک ‌سوم کل اموال است و مازاد آن فقط با تایید ورثه امکان‌ پذیر خواهد بود. این مقاله با محوریت وصیت تا یک سوم، به بررسی دقیق مبانی حقوقی این مسأله پرداخته و تلاش داشته همچون راهنمایی‌های یک وکیل متخصص، پاسخ حرفه‌ای و کاربردی برای این پرسش پرتکرار ارائه کند.

مصاحبه اختصاصی مجله زندگی سالم با دکتر مهدی جلیلیان، وکیل پایه یک دادگستری در بخش نکات روزانه حقوقی

وصیت تا یک سوم یعنی چه؟

وصیت تا یک سوم به معنی آن است که هر شخص پس از فوت، اختیار دارد فقط تا یک سوم کل دارایی‌های خود را طبق وصیت‌نامه به هر فرد یا سازمانی واگذار کند؛ فارغ از اینکه ورثه چه کسانی باشند. اگر وصیت بیش از یک سوم باشد، اجرای مازاد بر یک سوم منوط به رضایت و تایید وراث باقی‌ مانده خواهد بود. ​

تفاوت رفتار حقوقی فرد در زمان حیات و پس از فوت

تا زمانی که فرد در قید حیات است، مالکیت مطلق بر اموالش دارد و می‌تواند هرگونه تصرف، بخشش یا انتقالی نسبت به کل دارایی‌های خود انجام دهد. اما پس از فوت، اموال او تابع مقررات ارث و وصیت خواهد بود. به همین دلیل وصیت‌هایی که برای زمان بعد از فوت هستند، محدود به یک سوم می‌شوند و نسبت به مابقی، رضایت ورثه شرط است.​

اگر وصیت‌ نامه بیش از یک سوم باشد چه می‌شود؟

در صورتی که در وصیت‌ نامه قید شود که همه یا بیشتر از یک سوم اموال به اشخاصی غیر از ورثه تعلق گیرد، اجرای این وصیت تنها تا یک سوم اموال الزامی است و مازاد بر آن فقط با تایید وراث قابل اجراست. ورثه می‌توانند وصیت نامه را فقط تا همان یک سوم بپذیرند، یا اینکه همه یا بخشی از وصیت‌ نامه برای مازاد را رد یا قبول کنند. ​

تأثیر رضایت وراث در وصیت بیش از یک سوم

اگر برخی وراث وصیت مازاد بر یک سوم را بپذیرند، این وصیت نسبت به سهم آنان نافذ است؛ و نسبت به دیگر وراثی که مخالف باشند، بی‌اثر خواهد بود. به همین دلیل توصیه می‌شود هنگام تنظیم وصیت نامه، این موضوع مهم لحاظ شود. در نتیجه، وصیت تا یک سوم اموال موضوعی است که برای حفظ حقوق وراث در قانون ایران پیش‌ بینی شده و رعایت آن برای اعتبار وصیت‌ نامه ضروری است.

نتیجه‌گیری

با توجه به مقررات صریح قانون مدنی ایران و توضیحات کارشناسی وکیل، محدودیت وصیت تا یک سوم نقشی کلیدی در حفظ حقوق ورثه ایفا می‌کند و توازن عادلانه‌ای میان اختیار متوفی و حق وراث برقرار می‌سازد. این اصل حقوقی سبب می‌شود فرد در زمان حیات آزادی کامل برای انتقال دارایی‌ها داشته باشد، اما پس از فوت فقط بتواند تا میزان یک‌ سوم در اختیار و اراده خود باقی بگذارد و اجرای بیشتر از آن، منوط به رضایت وراث باشد. بنابراین، آگاهی از اصل وصیت تا یک سوم برای جلوگیری از بروز اختلافات خانوادگی و رعایت حقوق تمامی ذی‌نفعان اهمیت ویژه‌ای دارد و توصیه می‌شود پیش از تنظیم وصیت‌ نامه، از مشاوره حقوقی برخوردار شوید تا چالش‌های احتمالی بعدی رفع گردد.