سلامت جنسی یکی از ارکان اساسی رضایت و پایداری زندگی زناشویی
رسانه‌ها دست تنها در آموزش زندگی هستند
مستوره ابراهیمی : ازدواج یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین انتخاب‌های هر فرد در زندگی است که پایه و اساس تشکیل خانواده را شکل می‌دهد. خانواده کوچک‌ترین واحد اجتماعی است که نقش کلیدی در رشد و سلامت روانی، جسمی و اجتماعی اعضای خود ایفا می‌کند. در این میان، سلامت جنسی به عنوان یکی از ارکان اساسی رضایت و پایداری زندگی زناشویی اهمیت فراوانی دارد. پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند که کیفیت روابط جنسی زوجین، تأثیر مستقیم بر میزان رضایت زناشویی، کاهش اختلافات خانوادگی و افزایش صمیمیت میان همسران دارد. بنابراین، آموزش سلامت جنسی به عنوان یک ضرورت علمی و فرهنگی باید در اولویت برنامه‌های آموزشی خانواده‌ها قرار گیرد.
یکی از چالش‌های بزرگ در جامعه ما، تأثیر باورهای غلط، تابوهای فرهنگی و کمبود اطلاعات صحیح درباره مسائل جنسی است که می‌تواند زمینه ساز بروز مشکلات زناشویی و نارضایتی‌های جنسی شود. این مشکلات نه تنها به کاهش کیفیت زندگی مشترک منجر می‌شوند، بلکه می‌توانند به بحران‌های عاطفی، روانی و حتی فروپاشی خانواده‌ها بیانجامند.
در این راستا، آموزش سلامت جنسی به زوجین تازه ازدواج کرده، به عنوان یکی از راهکارهای مؤثر، می‌تواند به اصلاح نگرش‌ها، افزایش آگاهی و ارتقای مهارت‌های ارتباطی کمک کند و بدین ترتیب، رضایت و ثبات زندگی زناشویی را تضمین نماید.
مطالعه‌ای که بر روی زوجین شاغل تازه ازدواج کرده در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه انجام شده است، نشان می‌دهد که آموزش سلامت جنسی تأثیر معناداری بر بهبود عملکرد جنسی زوجین دارد. این پژوهش که به صورت نیمه آزمایشی و با گروه کنترل انجام شده، طی هشت جلسه آموزشی، زوجین را با مفاهیم علمی و کاربردی سلامت جنسی آشنا ساخته است.
نتایج آماری حاکی از آن است که آموزش‌های هدفمند و علمی می‌تواند به طور چشمگیری کیفیت روابط جنسی و رضایت زناشویی را افزایش دهد و به عنوان بخشی از مشاوره‌های پیش از ازدواج و خانواده مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از دلایل اصلی ضرورت آموزش سلامت جنسی در خانواده‌های ایرانی، وجود باورهای نادرست و تابوهای فرهنگی است که باعث می‌شود افراد از دریافت اطلاعات صحیح و علمی محروم بمانند. این امر نه تنها باعث سردرگمی و نارضایتی در روابط زناشویی می‌شود، بلکه زمینه ساز بروز مشکلاتی مانند اختلالات جنسی، کاهش اعتماد به نفس و حتی طلاق است.
آموزش‌های مبتنی بر فرهنگ و ارزش‌های دینی و اجتماعی ایران، می‌تواند این خلأ را پر کرده و به اصلاح نگرش‌ها کمک کند تا زوجین با آگاهی و احترام متقابل، زندگی مشترک خود را بهبود بخشند.
علاوه بر این، مشکلات زیرساختی و نبود برنامه‌های جامع آموزشی در حوزه سلامت جنسی، دسترسی زوجین و جوانان به منابع معتبر و علمی را محدود کرده است.
در نبود آموزش رسمی و علمی، افراد به دنبال منابع غیرمعتبر و گاه مضر می‌روند که می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت جسمی و روانی آن‌ها وارد کند. بنابراین، تدوین بسته‌های آموزشی کاربردی و همه فهم، همراه با حمایت نهادهای فرهنگی و آموزشی، از ضروریات امروز جامعه ماست.
محتوای آموزشی سلامت جنسی باید شامل آشنایی با آناتومی و فیزیولوژی جنسی، مهارت‌های ارتباطی و عاطفی، آگاهی از ارزش‌ها و باورهای فرهنگی و دینی، پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی و بارداری ناخواسته، و مدیریت استرس و تعارضات زناشویی باشد.
این آموزش‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که ضمن حفظ حریم‌های اخلاقی و فرهنگی، اطلاعات علمی و کاربردی را در اختیار زوجین قرار دهند و آن‌ها را برای مواجهه با چالش‌های زندگی زناشویی آماده کنند.
از سوی دیگر، فرار سرمایه انسانی و مالی ناشی از ناامیدی و نارضایتی در زندگی مشترک، یکی از تهدیدهای جدی برای سلامت خانواده و جامعه است. وقتی زوجین احساس کنند که مشکلات جنسی و عاطفی آن‌ها راه حلی ندارد، ممکن است به سمت جدایی یا مهاجرت فکری و عملی سوق پیدا کنند.
بنابراین، ارتقای سلامت جنسی و افزایش رضایت زناشویی نه تنها به حفظ خانواده‌ها کمک می‌کند، بلکه از خروج نیروهای متخصص و سرمایه‌های انسانی جلوگیری می‌کند و به توسعه پایدار کشور نیز یاری می‌رساند.
در نهایت، برای تحقق این اهداف، لازم است آموزش سلامت جنسی به صورت گسترده در برنامه‌های مشاوره پیش از ازدواج، آموزش‌های خانواده و رسانه‌های معتبر گنجانده شود.
والدین نیز باید در این مسیر آموزش ببینند تا بتوانند فرزندان خود را با زبان مناسب و علمی راهنمایی کنند و تابوهای فرهنگی را کاهش دهند. همچنین، حمایت از مشاوران و روانشناسان خانواده و تقویت مهارت‌های آن‌ها در حوزه سلامت جنسی، از دیگر گام‌های مهم در این زمینه است.
به طور خلاصه، سلامت جنسی یکی از ارکان اصلی سلامت خانواده و جامعه است که توجه به آن می‌تواند کیفیت زندگی زناشویی را بهبود بخشد، اختلافات را کاهش دهد و به تحکیم بنیان خانواده کمک کند. آموزش علمی و فرهنگی سلامت جنسی، راهکاری مؤثر برای مقابله با مشکلات و چالش‌های جنسی در خانواده‌های ایرانی است که باید با رویکردی همه فهم، علمی و متناسب با فرهنگ بومی، در دستور کار نهادهای آموزشی و فرهنگی قرار گیرد.
