راهکارهای پیشگیری و درمان پوکی استخوان چیست؟ + ویدئو
آیا تا به حال پدربزرگ، مادربزرگ یا والدینتان را دیدهاید که با یک زمینخوردگی ساده دچار شکستگی استخوان به دلیل پوکی استخوان شوند؟ این صحنههای دردناک نه تنها غم انگیزند، بلکه نشان دهنده یک بیماری پنهان به نام پوکی استخوان هستند. پوکی استخوان چیست؟ چرا بیش از نیمی از جمعیت جهان با آن دستوپنجه نرم میکنند و در ایران، یک سوم افراد بالای ۵۰ سال مبتلا هستند؟ اگر میخواهید بدانید چه کسانی در معرض خطرند، پوکی استخوان در زنان چقدر شایع است و راهکارهای درمانی پوکی استخوان چیست، این مقاله دقیقاً جوابی است که دنبالش هستید.
مصاحبه اختصاصی مجله «زندگی سالم» با خانم دکتر راحله صادق، متخصص پزشکی پیشگیری اجتماعی، رئیس اداری بیماری های معاونت درمان استان اصفهان
آمار شوکه کننده پوکی استخوان در ایران و جهان: زنان و مردان در خطر
پوکی استخوان در زنان و مردان یک معضل اجتماعی بزرگ است. طبق آمارهای رسمی، بیش از نیمی از جمعیت جهان با پوکی استخوان روبرو هستند. در ایران، ۱.۳ درصد جمعیت بالای ۵۰ سال مبتلا به این بیماری silent (پنهان) میشوند که ۶۲ درصد آنها زنان و ۲۴ درصد مردان هستند. این آمار از پژوهشکده غدد و متابولیسم تهران استخراج شده و نشان میدهد پوکی استخوان در سالمندان به ویژه بعد از یائسگی در زنان و بالای ۷۰ سال در مردان، شیوع بالایی دارد.
| گروه سنی/جنسیت | درصد ابتلا به پوکی استخوان | منبع آمار |
| زنان بالای ۵۰ سال | ۶۲% | پژوهشکده غدد تهران |
| مردان بالای ۵۰ سال | ۲۴% | پژوهشکده غدد تهران |
| جمعیت بالای ۵۰ سال ایران | ۱.۳% | آمار ملی |
| جمعیت جهان | بیش از ۵۰% | سازمان بهداشت جهانی |
این جدول نشان میدهد چرا پوکی استخوان در زنان دو برابر مردان است: کاهش استروژن در یائسگی توده استخوانی را سریعتر کاهش میدهد. عوارض؟ شکستگیهای خودبهخودی که زندگی سالمندان را مختل میکند.
پوکی استخوان چیست و چه کسانی بیشتر مبتلا می شوند؟
پوکی استخوان چیست؟ بیماریای که استخوانها شکننده و متخلخل میشوند، مثل اسفنجی که وزن را تحمل نمیکند. این مشکل از کودکی شروع میشود، اما در پوکی استخوان در سالمندان آشکارتر است. افراد در معرض خطر شامل:
- زنان یائسه
- مردان بالای ۷۰ سال
- مصرفکنندگان مزمن کورتون
- بیماران تیروئید یا پرتودرمانی
- افراد با سوءجذب
پیشگیری از پوکی استخوان: سه رکن طلایی از کودکی تا سالمندی
خبر خوب: پیشگیری از پوکی استخوان ممکن است! دکتر متخصص تأکید دارد توده استخوانی از کودکی شکل میگیرد. سبک زندگی سالم کلیدی است:
۱. تغذیه کافی: برای درمان پوکی استخوان چه بخوریم؟
تمرکز روی کلسیم روزانه برای پوکی استخوان و ویتامین دی برای پوکی استخوان. مقادیر توصیه شده:
- کودکان: ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیگرم کلسیم روزانه + ۴۰۰-۶۰۰ نانوگرم ویتامین D.
- بزرگسالان: ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلیگرم کلسیم + ۴۰۰-۶۰۰ نانوگرم ویتامین D.
- سالمندان: بیش از ۱۲۰۰ میلیگرم کلسیم (به دلیل کاهش جذب) + دوز بالاتر ویتامین D.
- مادران باردار/شیرده: ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلیگرم کلسیم + ویتامین D کافی.
ویتامین دی از نور آفتاب (ساعات غیراوج: قبل ۱۰ صبح یا بعد ۲:۳۰ بعدازظهر) یا مکمل. دکتر هشدار میدهد: در خاورمیانه، پوست ما نور خورشید را به ویتامین D کافی تبدیل نمیکند، پس مکمل ویتامین دی از ۳-۵ روزگی تا ۸۰ سالگی ضروری است (دوز با پزشک مشورت شود).
۲. ورزش برای پوکی استخوان: تحرک معجزه می کند
ورزش برای پوکی استخوان توده استخوانی میسازد. تمرکز روی ورزشهای وزندار (bodyweight-bearing):
- دویدن و پرش.
- تنیس، بسکتبال، فوتبال.
- پیادهروی سریع.
در کودکی و جوانی عالی است، چون با افزایش سن، توده استخوانی کاهش مییابد. مادران! کودکان را با ورزش رفیق کنید تا در سالمندی پوکی استخوان در سالمندان نگیرند.
۳. نور آفتاب و خواب سالم
نور آفتاب برای ویتامین دی برای پوکی استخوان لازم است، اما از ۱۰ صبح تا ۲:۳۰ بعدازظهر اجتناب کنید تا اشعه UV-A/UV-B سرطانزا آسیب نزند. خواب کافی هم هورمونهای استخوانساز را تنظیم میکند.
جمعبندی: از امروز برای استخوان های قوی اقدام کنید
پوکی استخوان در زنان، پوکی استخوان در سالمندان و مردان تهدیدی جدی است، اما با پیشگیری از پوکی استخوان از کودکی (تغذیه، ورزش برای پوکی استخوان، ویتامین D) و راهکارهای درمانی پوکی استخوان قابل کنترل. آمار ۶۲% زنان ایرانی هشدار است: توده استخوانی بسازید تا شکستگیها زندگیتان را نگیرد. با پزشک مشورت کنید و سبک زندگی سالم را شروع کنید.
سوال متداول درباره پوکی استخوان
۱. پوکی استخوان چیست؟
بیماری پنهان که استخوانها شکننده و متخلخل میشوند، منجر به شکستگیهای خودبهخودی. بیش از نیمی از جمعیت جهان و ۱.۳% افراد بالای ۵۰ سال ایران (۶۲% زنان، ۲۴% مردان) مبتلا هستند.
۲. پوکی استخوان در زنان چقدر شایع است؟
۶۲% زنان بالای ۵۰ سال ایران به دلیل یائسگی و کاهش استروژن مبتلا میشوند؛ دو برابر مردان (۲۴%).
۳. برای پیشگیری از پوکی استخوان چه بخوریم؟
کلسیم روزانه: کودکان ۱۰۰۰-۱۵۰۰ мг، بزرگسالان ۱۰۰۰-۱۲۰۰ мг، سالمندان/شیرده بیش از ۱۲۰۰ мг + ویتامین D ۴۰۰-۶۰۰ نانوگرم (لبنیات، سبزیجات).
۴. بهترین ورزش برای پوکی استخوان چیست؟
ورزشهای وزندار مثل دویدن، تنیس، بسکتبال و پرش؛ از کودکی شروع شود تا توده استخوانی قوی بماند.
۵. ویتامین D برای پوکی استخوان چطور بگیریم؟
مکمل از ۳-۵ روزگی تا سالمندی (دوز با پزشک) + نور آفتاب قبل ۱۰ صبح یا بعد ۲:۳۰ بعدازظهر؛ در خاورمیانه ضروری است.
