حکمت یازدهم نهج البلاغه: عفو و گذشت با وجود قدرت و روش برخورد با دشمن + فایل صوتی

حکمت ۱۱ نهج البلاغه :

عفو و گذشت با وجود قدرت و روش برخورد با دشمن (سیاسى ، اخلاقى)

متن عربی

وَ قَالَ إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّکَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکْراً لِلْقُدْرَهِ عَلَیْهِ.

واژگان مهم

قَدَرْتَ: توانستی، قدرت یافتی

عَدُوِّکَ: دشمن تو

اِجْعَلْ: قرار بده

العَفْو: بخشش، گذشت

شُکْراً: سپاس، شکرگزاری

ترجمه

امام علی علیه‌السلام فرمودند:

«هنگامی که بر دشمن خویش پیروز شدی، گذشت و بخشش او را شکرانه‌ی این توانمندی و غلبه قرار بده».

چکیده مفاهیم

این حکمت ارزشمند بر اخلاق بزرگوارانه و جوانمردانه تأکید دارد. امام علیه‌السلام به ما می‌آموزند که نعمت پیروزی، تنها در برتری یافتن بر دشمن خلاصه نمی‌شود، بلکه ارزش واقعی آن در این است که انسان بتواند از موضع قدرت، خشم خود را مهار کرده و به جای انتقام، راه عفو و بخشش را انتخاب کند. این شیوه نه تنها موجب خودسازی و غلبه بر نفس می‌شود، بلکه چهره‌ای روشن و رحمانی از اسلام و ایمان را در جامعه نمایان می‌سازد.

نکته‌های حکمت ۱۱ نهج البلاغه

۱.شکر نعمت در عرصه قدرت، با گذشت معنا پیدا می‌کند. همان‌طور که برای هر نعمتی شکری وجود دارد، شکرِ پیروزی و توانمندی در برابر دشمن نیز، عفو و بخشش است.

۲.بخشش دشمن نشانه ایمان و فروتنی است. این عمل باعث تقویت روحیه فروتنی و اخلاق الهی در وجود مؤمن می‌شود.

۳.اسلام رحمانی در سایه گذشت معنا می‌یابد. عفو در اوج قدرت، تصویری حقیقی از دین رحمت و شفقت را به جهان نشان می‌دهد.

۴.الگویی از سیره پیامبر اسلام (ص). در فتح مکه، پیامبر اکرم با وجود آزارها، کشتارها و خیانت‌های دشمنان، همگان را بخشید و فرمود: «اِذْهَبُوا فَأَنْتُمُ الطُّلَقَاءُ» (بروید، شما آزادید). این رفتار، اوج تجسم بخشش در اوج قدرت بود.

پیام‌های حکمت یازدهم نهج البلاغه

براساس این حکمت، برای رسیدن به کمال اخلاقی و دینی، باید:

• در هنگام پیروزی، انتقام‌جویی را کنار بگذاریم و بخشش را انتخاب کنیم؛
• از توانمندی و قدرت خود برای نشان دادن ارزش‌های الهی بهره ببریم؛
• خشم و نفرت را مهار کرده و با نرم‌دلی به اصلاح و تغییر دشمنان بپردازیم؛
• در زندگی فردی و اجتماعی، «قدرت همراه با گذشت» را معیار رفتار قرار دهیم.

مجله زندگی سالم / فایل صوتی شرح و ترجمه حکمت‌های نهج البلاغه