حکمت هفدهم نهج البلاغه: تغییر حکم با تغییر شرایط + فایل صوتی

حکمت ۱۷ نهج البلاغه : تغییر حکم با تغییر شرایط ، ضرورت رنگ کردن موها (بهداشتى، تجمل و زیبایى)

متن عربی

وَ سُئِلَ عَنْ قَوْلِ الرَّسُولِ (ص) غَیِّرُوا الشَّیْبَ وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْیَهُودِ فَقَالَ (ع) إِنَّمَا قَالَ (ص) ذَلِکَ وَ الدِّینُ قُلٌّ فَأَمَّا الْآنَ وَ قَدِ اتَّسَعَ نِطَاقُهُ وَ ضَرَبَ بِجِرَانِهِ فَامْرُؤٌ وَ مَا اخْتَارَ.

واژگان کلیدی

غَیِّرُوا: تغییر دهید

الشَّیب: سپیدی مو، پیری

اِتَّسَعَ: گسترده شد

نِطاقَهُ: کمربند او

جِرانِه: جلوی گردن شتر، کنایه از استقرار

فَامرُءٌ: پس هر انسانی

ترجمه

از امام علی(ع) درباره سخن پیامبر(ص) پرسیدند که فرمود: «سپیدی موی خود را تغییر دهید و مانند یهود نباشید.» امام پاسخ داد: آن زمان، دوران کمیِ یاران دین بود. اما اکنون که اسلام گسترش یافته و استوار شده است، هر کس در این موضوع مختار است و بر اساس اراده خود عمل می‌کند.

چکیده مفاهیم

در آغاز اسلام، مسلمانان هنوز جمعیت و توان کافی نداشتند. برای همین پیامبر(ص) به مردان سالخورده سفارش کرد موهای سفید خود را رنگ کنند تا دشمن آنان را ناتوان و پیر نپندارد. این کار در واقع نوعی تدبیر اجتماعی و نظامی بود. اما وقتی اسلام تثبیت شد، دیگر ضرورتی برای الزام در این کار وجود نداشت و به صورت یک امر اختیاری درآمد.

نکته‌ها

• همان‌گونه که در قرآن نسخ وجود دارد، در سنت و دستورات پیامبر(ص) و ائمه(ع) نیز امکان تغییر و نسخ وجود دارد. این تغییرات همیشه با اجازه الهی و بر اساس تغییر شرایط و پایان یافتن مصالح حکم اولیه صورت می‌گیرد.
• خضاب کردن مو در صدر اسلام از مستحبات مؤکد و حتی نزدیک به وجوب بود، ولی امروزه در حد یک عمل مستحب باقی مانده و ترک آن دیگر به معنای شبیه شدن به یهود نیست.
• یکی از اصول مهم در مدیریت جامعه اسلامی، توجه به مصالح زمان و مکان است. همان‌گونه که در تاریخ دیده‌ایم، صلح امام حسن(ع) یا پذیرش قطعنامه در جنگ تحمیلی ایران نمونه‌هایی از تغییر حکم یا تصمیم بر اساس مصالح بزرگ‌تر و حیاتی بوده‌اند.

پیام‌ها

• در فهم سخنان معصومین(ع) باید زمان و شرایط بیان آن را در نظر گرفت و نمی‌توان هر دستور یا روایت را بدون توجه به بستر تاریخی و اجتماعی‌اش تفسیر کرد.
• در نبود امام معصوم(ع)، همیشه احتمال خطا در فهم احکام و سخنان دینی وجود دارد و همین امر نشان می‌دهد که جامعه اسلامی بیش از هر زمان به ظهور امام عصر(عج) نیازمند است تا اختلافات علمی و برداشت‌های مختلف دینی به پایان برسد.

فایل صوتی حکمت ۱۷ نهج البلاغه :

مجله زندگی سالم / فایل صوتی شرح و ترجمه حکمت های نهج البلاغه