حکمت چهاردهم نهج البلاغه: نتیجه بى‌مهرى نزدیکان + فایل صوتی

حکمت ۱۴ نهج‌البلاغه

متن حکمت

امام علی(ع) فرمودند:
«مَنْ ضَیَّعَهُ الْأَقْرَبُ اُتِیحَ لَهُ الْأَبْعَدُ»

واژگان کلیدی

ضَیَّعَهُ: تباه ساخت، رها کرد.
اُتِیحَ: آماده شد، فراهم گشت.

ترجمه

کسی که از سوی نزدیک‌ترین خویشان و اطرافیان خویش مورد بی‌مهری قرار گیرد، خداوند شرایطی فراهم می‌کند تا از سوی افراد دوردست و بیگانه یاری شود.

چکیده مفهوم

این سخن، پیامی امیدبخش به کسانی است که از سوی خانواده یا بستگان خود بی‌توجهی می‌بینند. امام(ع) به آنان می‌آموزد که نباید دچار یأس شوند؛ چراکه خداوند جبران‌گر است و درهای تازه‌ای از رحمت و حمایت را از سوی دیگران بر آنان می‌گشاید.

خدا گر ببندد دری بر کسی / به لطفش گشاید در دیگری

نکته‌های حکمت 14 نهج البلاغه

1. از نگاه توحیدی: خداوند برای هر کار اسبابی قرار داده است. معمولاً نخستین یاوران انسان، خویشان نزدیک هستند. اما اگر آنان کوتاهی کنند، مشیت الهی موجب می‌شود افراد غریبه یا حتی دشمنان سابق، نقش یاری‌گر را ایفا کنند.
   – نمونه تاریخی: پیامبر اسلام(ص) هنگامی که از سوی قریش طرد شد، با حمایت انصار (اوس و خزرج) که هیچ نسبت نزدیکی با او نداشتند، توانست رسالت خویش را گسترش دهد.

   2. از نگاه اجتماعی: اگر بستگان نسبت به هم بی‌اعتنا باشند و استعدادهای درون خانواده یا جامعه را نادیده بگیرند، بیگانگان آن ظرفیت‌ها را جذب خواهند کرد و از آنها بهره خواهند برد.

پیام‌های حکمت چهاردهم نهج البلاغه

1. اهمیت استفاده از استعدادهای داخلی: هرگاه جامعه‌ای قدر نخبگان و جوانان خود را نداند، دیگران آنان را جذب کرده و از توانایی‌هایشان بهره خواهند برد. پس حمایت و هدایت نیروهای انسانی وظیفه‌ای حیاتی برای جامعه اسلامی است.

   2. اولویت در احسان: بر اساس آیات قرآن، کمک کردن ابتدا باید متوجه والدین و نزدیکان باشد و سپس به دیگران برسد:
   «يسألونك ماذا ينفقون قل ما أنفقتم من خير فللوالدين والأقربين واليتامى والمساكين وابن السبيل…» (بقره، ۲۱۵)

لطائف

– بی‌مهری نزدیکان، اگرچه تلخ است، اما می‌تواند زمینه‌ساز آزمونی بزرگ و گشوده شدن درهای تازه‌ای از لطف خداوند باشد.
– گاهی افراد غریبه به دلیل صفای نیت و بی‌غرضی، پشتیبان وفادارتری نسبت به خویشان به شمار می‌آیند.

مجله زندگی سالم / فایل صوتی شرح و ترجمه حکمت‌های نهج البلاغه