کلونازپام، داروی ضد تشنج
در این مقاله زندگی سالم، هر آنچه که باید دربارهٔ کلونازپام که با نام تجاری کلونوپین در بازار وجود دارد، مقدار مصرف و عوارض جانبی آن بدانید، در اختیارتان می گذاریم.
کلونازپام چیست؟
کلونازپام (Clonazepam) داروی ضداضطرابی از خانوادهٔ بنزودیازپین (Benzodiazepine) است. داروهای دیازپام (Diazepam) با نام تجاری والیوم (Valium)، آلپرازولام (Alprazolam) با نام تجاری زنکس (Xanax)، لورازپام (Lorazepam) با نام تجاری آتیوان (Ativan)، فلورازپام (Flurazepam) با نام تجاری دلمانه (Dalmane) و داروهای دیگری هم جزو همین خانوادهٔ دارویی هستند.
کلونازپام و بنزودیازپین‌های دیگر، اثرات گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را در مغز تقویت می‌کنند. گابا یک میانجی عصبی (ماده‌ای شیمیایی که سلول‌های عصبی برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند) است که فعالیت مغز را مهار می‌کند. این باور وجود دارد که فعالیت بیش از اندازه در مغز، منجر به اضطراب یا سایر اختلال‌های روانی می‌شود.
این دارو عمدتا برای درمان اختلال هراس و جلوگیری از برخی انواع تشنج‌ها استفاده می‌شود.
ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحده آمریکا در ژوئن ۱۹۷۵ کلونازپام را تأیید کرد. بنابر فهرست داروهای ایران مورخ دی ۱۳۹۷، کلونازپام موردتأیید سازمان غذا و داروی ایران هم هست. کلونازپام جزو داروهای عمومی است و با نام تجاری کلونوپین (Klonopin) عرضه می‌شود. برای تهیهٔ آن، باید حتما نسخه داشته باشید و فراموش نکنید که پیش از مصرف هرگونه بنزودیازپینی، حتما به پزشک مراجعه و با وی مشورت کنید.
موارد تجویز کلونازپام
این دارو در چنین مواردی استفاده می‌شود:
- درمان اختلال هراس؛
- درمان برخی انواع تشنج، به‌ویژه تشنج‌های ابسنس (Absence Seizure) یا پتی مال (Petit Mal Seizure)، تشنج‌های اکینتیک (Akinetic Seizure) یا اتونیک (Atonic Seizure) و تشنج‌های میوکلونیک (Myoclonus)، و همین‌طور سندرم لنوکس-گستو (Lennox-Gastaut Syndrome)؛ البته برای این اختلال‌های تشنجی، ممکن است کلونازپام به‌تنهایی یا همراه داروهای دیگری تجویز بشود؛
- تسکین موقت عوارض اضطراب.
مضرات کلونازپام
شایع‌ترین عارضهٔ جانبی مصرف آن که در تقریبا نیمی از بیماران گزارش شده، آرام‌بخشی یا بیهوشی ملایم است. سرگیجه هم در یک‌سوم مصرف‌کنندگان گزارش شده است.
سایر عوارض جانبی این دارو عبارت‌اند از:
- احساس افسردگی؛
- از دست دادن حس جهت‌یابی؛
- سردرد؛
- ضعف؛
- تعادل نداشتن؛
- اختلالات خواب؛
- بروز بی‌ارادهٔ احساسات؛
- خستگی؛
- فراموشی؛
- سردرگمی؛
- تغییر در تمایل جنسی؛
- راش؛
- زودرنجی.
سایر عوارض جانبی جدیِ آن هم این‌ها هستند:
- دپرسیون تنفسی؛
- غش؛
- بزرگ شدن کبد؛
- افزایش ضربان قلب؛
- فشار خون پایین؛
- اختلال‌های خونی.
واکنش‌های جانبی جدی دیگری هم وجود دارند:
- داروهای ضد صرع، با افزایش ریسک فکر و اقدام به خودکشی ارتباط دارند. هرکسی که می‌خواهد داروهای ضدصرع مصرف کند، باید بین این ریسک خودکشی و نیاز درمانی به داروی ضدصرع، تعادل ایجاد کند. بیمارانی که به‌تازگی درمان صرع را آغاز کرده‌اند، باید تحت مراقبت قرار بگیرند، و هر گونه بدتر شدن بالینی، فکر به خودکشی، یا تغییر رفتار غیرعادی در آن‌ها به‌دقت بررسی شود.
میزان مصرف کلونازپام
مقدار مصرف، به نیازهای بیمار بستگی دارد.
- برای تشنج در بزرگ‌سالان، مقدار اولیه، روزانه ۱٫۵ میلی‌گرم در ۳ نوبت جداگانه است. این مقدار، هر سه روز یک‌بار، ۰٫۵ تا ۱ میلی‌گرم افزایش می‌یابد، تا زمانی که تشنج کنترل شده، یا عوارض جانبی اجازهٔ افزایش بیشتر را ندهند.
- حداکثر مقدار مصرف، روزی ۲۰ میلی‌گرم است. مقدار اولیه برای اختلال هراس، دوبار در روز، و هر بار ۰٫۲۵ میلی‌گرم است. پس از سه روز، این مقدار می‌تواند به ۱ میلی‌گرم افزایش پیدا کند.
تداخل دارویی کلونازپام
این دارو هم مانند سایر بنزودیازپین‌ها، عوارض موادی مانند الکل، باربیتورات‌ها (Barbiturates) و موادمخدر که فرایندهای مغزی را کُند می‌کنند، تشدید می‌کند.
مصرف کلونازپام در بارداری یا شیردهی
اگر خانم بارداری طی سه ماههٔ نخست دورهٔ بارداری، کلونازپام یا سایر بنزودیازپین‌ها را مصرف کند، ممکن است جنین دچار آسیب‌های مانند ناهنجاری‌های مادرزادی بشود. طی سه ماههٔ نخست، و اصلا کل دورهٔ بارداری، بهتر است کلونازپام مصرف نشود.
دربارهٔ دورهٔ شیردهی هم، باید توجه داشته باشید که بنزودیازپین‌ها وارد شیر مادر می‌شوند؛ پس مادرهایی که فرزند خود را شیر می‌دهند، نباید بنزودیازپین مصرف کنند.
عرضه کلونازپام
این دارو در قالب قرص‌های ۰٫۵، ۱ و ۲ میلی‌گرمی و قرص‌های سریع بازشوندهٔ دهانی ۰٫۱۲۵، ۰٫۲۵، ۰٫۵، ۱ و ۲ میلی‌گرمی موجود است.
نحوه نگهداری کلونازپام
این قرص‌ها را در دمای اتاق، بین ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌گراد نگهداری کنید.
مهدی فیروزی
