احادیثی در باب روزی حلال
احادیث این بخش با توجه به منابع ذکر شده در نرم افزار “جامع الاحادیث نور” بازبینی و به روز شده اند
حدیث (۱) قال الله تعالی:
یا أَحمَدُ إِنَّ العِبادَهَ عَشَرَهُ أَجزاءَ: تِسعَهٌ مِنها طَلَبُ الحَلالِ فَإِذا طَیَّبتَ مَطعَمَکَ وَ مَشرَبَکَ فَأَنتَ فى حِفظى وَ کَنَفى؛
در حدیث قدسى آمده است که خداوند مى فرماید: اى احمد همانا عبادت ده جزء است که نه جزء آن طلب روزى حلال است، پس چون خوراکى و نوشیدنى خود را پاک کردى در پناه و حمایت من هستى.
بحار الانوار(ط-بیروت) ج ۷۴ ، ص ۲۷
حدیث (۲) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِیضَهٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَهٍ.
کسب درآمد حلال، بر هر مسلمانى واجب است.
بحار الانوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۹ ، ح ۳۵
حدیث (۳) امام على علیه السلام :
إِنَّ العَبدَ لَیَحرُمُ نَفسَهُ الرِّزقَ الحَلالَ بِتَرکِ الصَّبرِ، و َلا یُزادُ عَلى ما قُدِّرَ لَهُ؛
بنده به سبب بى صبرى، خودش را از روزى حلال محروم مى کند و بیشتر از روزى مقدّر هم نصیبش نمى شود.
شرح نهج البلاغه(ابن ابی الحدید) ج۳، ص۱۶۰
حدیث (۴) امام صادق علیه السلام :
اَلفَضلُ بنُ أَبى قُرَّهَ: دَخَلنا عَلى أَبى عَبدِاللّهِ (علیه السلام) و َهُوَ یَعمَلُ فى حائِطٍ لَهُ فَقُلنا: جَعَلَنَا اللّهُ فِداکَ: دَعنا نَعمَل لَکَ أَو تَعمَلهُ الغِلمانُ، قالَ: لا دَعونى فَإِنّى أَشتَهى أَن یَرانِىَ اللّهُ عَزَّ و َجَلَّ أَعمَلُ بِیَدى وَأَطلُبُ الحَلالَ فى أَذى نَفسى؛
فضل بن ابى قرّه: خدمت امام صادق علیه السلام که در باغش مشغول کار بود رسیدم و عرض کردم: خدا ما را فداى شما کند، اجازه بدهید ما برایتان کار کنیم یا غلامان این کار را انجام دهند. حضرت فرمودند: نه، مرا به حال خود بگذارید، زیرا دوست دارم خداوند عز و جل مرا در حال کار کردن و زحمت کشیدن براى کسب روزى حلال ببیند.
من لا یحضره الفقیه ج۳، ص۱۶۳، ح۳۵۹۵
حدیث (۵) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
حَقُّ الوَلَدِ عَلى والِدِهِ… أَن لا یَرزُقَهُ إِلاّ طَیِّبا؛
حق فرزند بر پدرش این است که… جز از راه حلال، روزى او را تامین نکند.
نهج الفصاحه ص ۴۴۷ ، ح ۱۳۹۴
حدیث (۶) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
مَنْ أَکَلَ مِنَ الْحَلَالِ الْقُوتَ صَفَا قَلْبُهُ وَ رَقَّ وَ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ وَ لَمْ یَکُنْ لِدَعْوَتِهِ حِجَابٌ
هر کس از قوت حلال بخورد،قلبش رقت و صفا می یابد ، چشمانش پر اشک مى شود و براى (استجابت) دعایش مانعى نمى باشد.
مجمع البحرین ج ۵ ، ص ۳۵۳
حدیث (۷) امام صادق علیه السلام :
اَلغُلامُ… یَتَعَلَّمُ الحَلالَ و َالحَرامَ سَبعَ سِنینَ؛
فرزند… را در هفت سال سوم (از چهارده سالگى به بعد) حلال و حرام یاد دهید.
کافى(ط-الاسلامیه) ج ۶، ص ۴۷، ح ۳
حدیث (۸) امام باقر علیه السلام :
و َاللّهِ لَحَدیثٌ تُصیبُهُ مِن صادِقٍ فى حَلالٍ و َحَرامٍ خَیرٌ لَکَ مِمّا طَلَعَت عَلَیهِ الشَّمسُ حَتّى تَغرُبَ؛
به خدا قسم اگر از شخصى راستگو حدیثى درباره حلال و حرام بشنوى، از آنچه که آفتاب بر آن طلوع و غروب مى کند براى تو بهتر است.
کافی(ط-الاسلامیه) مقدمه ص ۷ -محاسن ص۲۲۷، ح۱۵۷
حدیث (۹) امام صادق علیه السلام :
لا خَیرَ فى مَن لا یُحِبَّ جَمعَ المالِ مِن حَلالٍ فَیَکُفَّ بِهِ وَجهَهُ و َیَقضىَ بِهِ دَینَهُ؛
خیرى در آن کس نیست که دوست ندارد از راه حلال مالى بدست آورد که آبرویش را حفظ و قرضش را با آن ادا نماید.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص۷، ح۳۰
حدیث (۱۰) امام على علیه السلام :
مَن یَکتَسِب مالاً مِن غَیرِ حِلِّهِ یَصرِفهُ فى غَیرِ حَقِّهِ؛
هر کس مالى را از راه غیر حلال بدست آوَرَد، آن را در راه غیر حق مصرف خواهد نمود.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۵۵ ، ح ۸۱۰۹
حدیث (۱۱) امام صادق علیه السلام :
إذا أرادَ أَحَدُکُم أَن یُستَجابَ لَهُ فَلیُطَیِّب کَسبَهُ و َلیَخرُج مِن مَظالِمِ النّاسِ ، وَ إِنَّ اللّهَ لا یَرفَعُ إِلَیهِ دُعاء عَبدٍ وَفى بَطنِهِ حَرامٌ أَو عِندَهُ مَظلَمَهٌ لأِحَدٍ مِن خَلقِهِ؛
هر کس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید کسب خود را حلال کند و حق مردم را بپردازد. دعاى هیچ بنده اى که مال حرام در شکمش باشد یا حق کسى بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمى رود.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۹۰، ص۳۲۱، ح۳۱
حدیث (۱۲) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
اَلصُّلحُ جائِزٌ بَینَ المُسلِمینَ، إِلاّ صُلحا أَحَلَّ حَراما و َحَرَّمَ حَلالاً؛
صلح میان مسلمانان جایز است، مگر صلحى که حرامى را حلال یا حلالى را حرام کند.
من لا یحضره الفقیه ج۳، ص۳۲، ح ۳۲۶۷ {شبیه این حدیث در کافی(ط-الاسلامیه) ج ۷ ، ص ۴۱۳ }
حدیث (۱۳) امام باقر علیه السلام :
قالَ لَهُ رَجُلٌ إِنّى ضَعیفُ العَمَلِ قَلیلُ الصَّلاهِ قَلیلُ الصَّومِ وَ لکِن أَرجو أَن لا آکُلَ إِلاّ حَلالاً و َلا أَنکَحَ إِلاّ حَلالاً: و َأَىُّ جِهادٍ أَفضَلُ مِن عِفَّهِ بَطنٍ وَ فَرجٍ؟!؛
در پاسخ به کسى که عرض کرد: من در عمل ناتوانم و نماز و روزه کم به جا مى آورم اما سعى مى کنم جز حلال نخورم و جز با حلال نزدیکى نکنم فرمودند: چه جهادى برتر از پاک نگه داشتن شکم و شرمگاه؟!
محاسن ص۲۹۲، ح۴۴۸
حدیث (۱۴) امام على علیه السلام :
أَربَعٌ مَن أُعطیَهُنَّ فَقَد أُعطىَ خَیرَ الدُّنیا و َالآخِرَهِ صِدقُ حَدیثٍ و َأَداءُ أَمانَهٍ و َعِفَّهُ بَطنٍ و َحُسنُ خُلقٍ؛
چهار چیز است که به هر کس داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است: راستگویى، اداء امانت، حلال خورى و خوش اخلاقى.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۱۷ ، ح ۴۲۸۲
حدیث (۱۵) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
الْعِبَادَهُ سَبْعُونَ جُزْءاً أَفْضَلُهَا طَلَبُ الْحَلَال
عبادت هفتاد جزء است و بالاترین و بزرگترین جزء آن کسب حلال است.
بحار الانوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۹ ، ح ۳۶
حدیث (۱۶) امام على علیه السلام :
حُسْنُ الْخُلْقِ فى ثَلاثٍ: اِجْتِنابُ الْمَحارِمِ وَ طَـلَبُ الْحَلالِ وَ التَّـوَسُّعُ عَلَى الْعِیالِ؛
خوش اخلاقى در سه چیز است: دورى کردن از حرام، طلب حلال و فراهم آوردن آسایش و رفاه براى خانواده.
مجموعه ورام ج ۱ ، ص ۹۰ – بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۶۸ ، ص ۳۹۴، ح ۶۳
حدیث (۱۷) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
الْعِبَادَهُ عَشَرَهُ أَجْزَاءٍ تِسْعَهُ أَجْزَاءٍ فِی طَلَبِ الْحَلَال
عبادت ده جز دارد که نه جزء آن در طلب روزی حلال است.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۹ ، ح ۳۷
حدیث (۱۸) ابن عباس :
کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) إِذَا نَظَرَ إِلَى الرَّجُلِ فَأَعْجَبَهُ فَقَالَ هَلْ لَهُ حِرْفَهٌ فَإِنْ قَالُوا لَا قَالَ سَقَطَ مِنْ عَیْنِی قِیلَ وَ کَیْفَ ذَاکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لِأَنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا لَمْ یَکُنْ لَهُ حِرْفَهٌ یَعِیشُ بِدِینِه
هر گاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به مردى نگاه مى کرد و از او خوشش مى آمد مى پرسید: کارى دارد؟ اگر مى گفتند: نه، مى فرمود: از چشمم افتاد. پرسیدند: اى پیامبر خدا چرا چنین است؟ فرمود: براى اینکه مؤمن اگر حرفه اى نداشته باشد با دینش زندگى مى کند (و به نام دین، بار دوش این و آن مى شود)
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۹ ، ح ۳۸
حدیث (۱۹) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ مَرَّ عَلَى الصِّرَاطِ کَالْبَرْقِ الْخَاطِف
هر کس از دسترنج خود بخورد، مثل برق از پل صراط خواهد گذشت.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۹ ، ح ۳۹
حدیث (۲۰) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ بِالرَّحْمَهِ ثُمَّ لَا یُعَذِّبُه أَبَدا
هر کس از دسترنج خویش بخورد خداوند با نظر رحمت به او نگاه خواهد کـرد و او را عـذاب نـمـی کند.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۹ ، ح ۴۰
حدیث (۲۱) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ حَلَالًا فُتِحَ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّهِ یَدْخُلُ مِنْ أَیِّهَا شَاء
هر کس از دسترنج حلال خویش معاش و هزینه خود را تأمین کند. درهای بهشت بر او گشوده شود تا از هر یک که خواست داخل گردد.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۱۰ ، ح ۴۱
حدیث (۲۲) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ کَانَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فِی عِدَادِ الْأَنْبِیَاءِ وَ یَأْخُذُ ثَوَابَ الْأَنْبِیَاءِ ؛
اگر کسی با دستش کار کند و روزی بخورد ، در روز قیامت در زمره و گروه انبیا است و خدا ثواب انبیا را به او می دهدَ»
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۱۰۰ ، ص ۱۰ ، ح ۴۲
