نقد و بررسی کتاب در یک صبح پاییزی

داستان در یک صبح پاییزی

کتاب «در یک صبح پاییزی»، از اتاق مردی نیمه‌هشیار به نام کارون آغاز می­شود که اگرچه به­ خاطر نمی­ آورد، اما با کاغذی در دست، مأمور یافتن کتابی با همین نام برای زنی به نام شیده شده­ است. کارون، بازمانده­ شهر کودکی­ های کورش اسدی است و جنگ او را به پایتخت و دست­فروشی کتاب کشانده و حمایت­های به‌ظاهر بی­ دلیل و تنها از روی مهربانی ممشاد، دلیل بسیاری از داشته­ های امروز اوست. کارون راهی خیابان­ است تا کتاب را بیابد و خواننده، شنونده­ ذهن آشفته و شیوه­ سیال ذهن نویسنده ­ای می­شود که هنرمندانه سی‌سال از زندگی کارون و البته مهم‌ترین روزهای تاریخ ایران را با حافظه­­ دقیق خود روایت می­کند.

کارون در گذشته چرخ می­خورد و بازمی­گردد؛ از روزهای نوجوانی و عشق دختری که نامی از او ندارد؛ اما تکرار دست و پای زمان را برای فراموشی بسته، تا روزهای پس از جنگ تهران و آشنایی با دختری به­نام پریا که ناگهان از دستش پر می­کشد، تا امروز که دستش­ خالی اما منتظر شیده­ است. کارون در میانه­ کتاب، خواننده­ کاغذهایی که از کوچه با خود به خانه آورده است می‌شود که به­ نظر پیش­ نویس داستانی بوده ­اند. کورش اسدی هر چند کلیشه ­‌وار در دل داستان خود داستان دیگری می­نویسد و در انتها، به‌طور غیرقابل‌ باوری شخصیت­ های درون کاغذها را به کارون پیوند می‌دهد، اما موضوع مثلث ارتباط نامتعارف داستان آن اندازه جسورانه  و خارج از چارچوب داستان نویسی کشورمان بوده ­است که کوتاهی و ابهام آن از تعلیق و جذابیتش نمی­ کاهد. ملاقات با شیده سرانجام اتفاق می­افتد تا گره­ کتابی که تنها یک نسخه از آن در خانه­ کارون است با حل معمای ارتباط شیده، ممشاد و پریا  باز شود! رمان کوچه ابرهای گمشده، نمونه­ بارز رمان نو با  رعایت بسیاری از اصول است. در پایان باور آن‌که تنها کمتر از بیست­وچهار ساعت با کارون در آشفته بازار ذهن و شخصیت­های همچون ابرهای گمشده­ اسدی همراه بوده‌ایم را برای‌ مان مشکل می­سازد.

داستان با وحشت از نزدیک‌شدن به واقعیت که نویسنده بارها به آن اعتراف می­کند، به‌طورکامل در فضای خواب­آلودگی و گاهی وهم و خیال نشئگی اتفاق می­افتد و پرش افکار کارون راوی تمام بی­رحمی­ ها، خشونت­ها و کشتارهایی می‌شود که گرچه گاهی به هذیان‌گویی غیرقابل قبول برای مخاطب عام می­رسد، لیکن در دل اپیدمی سرگردانی و گمگشتگی، اسدی شخصیت­هایی را نیز تا پایان به اصول و احساس خود پایبند نگاه می­دارد.  نثر شاعرانه ­ی کتاب، جملات بسیاری را برای همیشه در ذهن خواننده ماندگار می­کند که هرکدام بیوگرافی جامعی از اندیشه­ ی نویسنده هستند: «ادبیات عرصه­ وهم است، هرج و مرج موجودات ذهن که دنبال زبانند!»  کوچه ابرهای گمشده، پیش از این با نام­های «پایان محل رویت» و «روز قدیم» مجوز انتشار نیافت و پس از دوازده‌سال انتظار و ناامیدی به دست علاقه ­مندان وسواس و دقت قلم کورش اسدی رسید.

نویسنده : ریحانه نعمتی