ملت عشق / تحلیل و بررسی کتاب از زبان یک منتقد

ملت عشق / تحلیل و بررسی کتاب از زبان یک منتقد

کتاب با داستان زندگی اللا روبینشتاین، زنی خانه­دار در آمریکا شروع می­شود. اللا آرزو دارد منتقد سرشناس کتاب بشود اما هرگز حرفهای کار نکرده، در تمام زندگی متاهلی بیست ساله­اش اولویت را به همسر دندانپزشک و فرزندان خود داده، اما همچنان کرم کتاب است!  مدتهاست علاقه­ای به همسرش ندارد، خیانت­های پی­درپی همسرش  را بی­اهمیت جلوه می­دهد اما از تظاهر به نفهمیدن به شدت آزرده و خسته است. کاری در یک انتشارات پیدا می­کند. باید کتابی درباره­ی مولوی و دوست صوفی­اش شمس بخواند  و گزارش مفصلی درباره­اش بنویسد. سه هفته فرصت دارد ، علاقه­ای به خواندن کتابی از یک نویسنده­ی ناشناس با موضوع تصوف و عرفان متعلق به هشتصد سال پیش ندارد اما گاهی تحولات بزرگ در بی علاقه­ای رخ می­دهند. با بی­میلی ویراستاری کتاب را می­پذیرد تا در چهل سالگی با دختران بیست ساله برای به دست آوردن یک شغل بجنگد.کتاب ملت عشق نام دارد، اولین کتاب نویسنده­ی هلندی به نام عزیز زکریا زاهاراست و با بیتی از مولانا شروع می­شود:

ملت عشق / تحلیل و بررسی کتاب از زبان یک منتقد

” ملت عشق از همه دین­ها جداست               عاشقان را ملت و مذهب خداست”

اللا کتاب را شروع می­کند، هم­زمانی ازدواج دختر بیست ساله­اش که ادعا می­کند عاشق شده و  موضوع کتاب اللا را بیش از پیش با خودش درگیر می­کند. ” هرقدر هم که پا به زمین می­کوبد و انکار می­کند،هر قدر هم که بر ضدش از این در و آن در حرف بزند، مدت­هاست جایی در اعماق وجودش محتاج عشق است، در حسرتش می­سوزد.” حس می­کند کتاب بی دلیل به زندگیش وارد نشده است. زاهارا اللا را مخاطب خاص خود قرار می­دهد: ” شمس می­گوید من آن طوفانم که در جهتی می­وزد که خود بخواهد. شاید حالا خواسته به سمت قلب شما بوزد. امتحانش کنید!”

کتاب در پنج بخش خاک، آب ، باد،آتش و خلا، از زبان مولانا، شمس، شاگردان خانقاه و راویان دیگر بیان  و لابه­لای کتاب زاهارا، داستان زندگی اللا آورده شده است . در بخش خاک  داستان زندگی شمس  پیش از آشنایی با مولانا که نویسنده او را شکسپیر عالم اسلام می­نامد روایت می­شود.

ملت عشق / تحلیل و بررسی کتاب از زبان یک منتقد

” از تبریز خارج می­شود چون حتی پدرش کشف­هایش را در عالم دیگر باور نمی­کنند. از غرب تا شرق، از شمال تا جنوب را برای حق و به دنبال حق می­گردد؛ والاترین و پست­ترین اعمال بشر را شاهد می­شود.” شمس از مسافرت­های خود این­گونه دفاع می­کند:” درست است که خدا را با گشتن نمی­توان پیدا کرد اما خدا را فقط کسانی پیدا می­کنند که به دنبالش می­گردند.” در کتاب قواعد چهل­گانه­ای آمده است که شمس آن­ها را این­طور توضیح می­دهد. ”  پس از هر تهلکه و تجربه­ای به قواعدی که در هیچ کتابی نوشته نشده و فقط در دفتر جان نقش بسته قاعده­ای جدید افزوده­ام. بر این­ها نامی گذاشته­ام: چهل قاعده­ی صوفی مسلکانی که دلی باز و روحی در پرواز دارند.” قواعدی که از نظر شمس به قدر قوانین طبیعت جهانشمول و به اندازه­ی آن­ها اساسی­اند و شاید به همین دلیل قوانین با اندازه­ای بزرگتر تایپ شده­اند تا راحت­تر  در دسترس خواننده و تاثیر گذارتر باشند. شمس در فصل اول بزرگترین آرزویش را نه مرشد و مرید بلکه یافتن کسی می­داند که تمام علمش را مثل دانه­ی مروارید کف دستش بگیرد و به او تقدیم کند. از سمرقند به خانقاهی در بغداد می­آید تا رفیقی را که خداوند برایش برگزیده بیابد. مولانا اما در قونیه است. عالمی مسلمان که اکثر مردم او را “سرورمان” خطاب می­کنند  و در زمانی که مسیحی با مسیحی، مسیحی با مسلمان و مسلمان با مسلمان در جنگ است هزاران مرید از سرتاسر جهان دارد، در عصر تعصب­ها و پیش داوری­ها مولانا از معنویاتی قراگیر و صلح­جو دفاع می­کند و در خانه­اش را به روی همه­ی انسان­ها گشوده­است. مولانا خوابی می­بیند و خلا زندگی مولانا کسی در خانقاهی  در بغدادتعبیر می­شود. شمس مولانا را و مولانا شمس را می­یابد و کتاب وارد فصل دوم با نام آب می­شود.

ملت عشق / تحلیل و بررسی کتاب از زبان یک منتقد

 کتاب بدون شک از زاویه­ی متفاوتی به روح شمس تبریزی و مولانا جلال الدین نگاه کرده و به همین دلیل در سال 2009 پرفروش­ترین کتاب تاریخ ترکیه معرفی شده است.  مولانا و شمس- عزیز واللا …جذابیت به مراتب بیشتر اتفاقاتی که در قسمت­های مربوط به مولانا و شمس رخ می­دهد باعث می­شود تحولات  اللا رفته رفته کم اهمیت تر بشود، اما اگر هنوز هم علاقه مند به پایان زندگی اللا هستید باید بگویم آشنایی اللا و عزیز در نهایت منجر به ترک همسرش می­شود. اللا در پایان کتاب می­گوید” زندگی را از نو شروع کرده است و حتی پس از مرگ عزیز قصد بازگشت به خانواده­اش را ندارد”

ملت عشق / تحلیل و بررسی کتاب از زبان یک منتقد

نویسنده : ریحانه نعمتی