مزیت های قصه گویی برای کودکان
این روزها پدر و مادرها بهجای خواندن و تعریف کردن داستان، ترجیح میدهند کودکشان را با تماشای کارتون موردعلاقهشان بخوابانند. قصهگویی که از لذتهای سادهٔ دوران کودکی است، مزیتهای بسیاری به همراه دارد. پدر و مادرها باید هر شب، زمانی را صرف قصهگویی برای بچهها کنند.
خواندن کتاب داستان با صدای بلند اصلا کار سختی نیست. اگر وقت کافی ندارید، میتوانید یکی از داستانهایی را که بلدید تعریف کنید، خاطرهای از روزهای کودکی خودتان بگویید یا متنی را از روی گوشی همراهتان بخوانید. مزیتهای قصهگویی، بهویژه برای خردسالان، کودکان پیشدبستانی و دبستانیها بیشمارند. با زندگی سالم همراه باشید تا با مزیت ها و راه و روش درست قصه گویی آشنا شوید.
روش درست قصهگویی
انتخاب روش درست قصهگویی اهمیت فراوانی دارد. نکاتی که در ادامه میخوانید به شما کمک میکنند به روش درست برای کودکان قصه بگویید.
۱. بلندی قصه
قصه نباید خیلی بلند یا خیلی کوتاه باشد. داستان خیلی کوتاه ممکن است امکان انتقال پیام درست را نداشته باشد. در سوی مقابل، داستان خیلی بلند ممکن است کودک را کسل کند. با در نظر گرفتن سن و دیگر شرایط، دربارهٔ بلندی داستان تصمیم بگیرید.
۲. محیط راحت و آسوده
فضایی راحت و آسوده را برای تعریف داستان فراهم کنید. محیط و حس مناسب را برای خواندن یا تعریف کردن داستان خلق کنید.
۳. مقدمهٔ مناسب
اگر خودتان داستان تعریف میکنید، برای کودک روشن کنید کجا و از چه کسی آن را شنیدهاید. برای او توضیح بدهید که چطور شنیدن این داستان به شما کمک کرده است و چطور میتواند به او کمک کند. سعی کنید از همان آغاز، توجه کودک را جلب کنید.
۴. توصیف مناسب
هنگام تعریف داستان، از حرکات مناسب دست، بدن و چهره غافل نشوید. میتوانید با صداهای متفاوت از زبان شخصیتهای مختلف صحبت کنید یا از کودکتان بخواهید این کار را انجام دهد تا جذابیت داستان را بیشتر کنید.
۵. صحبت با صدای رسا اما بهآهستگی
باید به اندازهٔ کافی بلند اما شمرده و بهآهستگی قصه را تعریف کنید. صدای شما باید همان حسِ موجود در قصه را منتقل کند. متناسب با قصه، بلندی و لحن صدایتان را تغییر دهید؛ در بخشهای گوناگون و به تناسب موقعیت مکث کنید.
۶. درگیر کردن کودک با قصه
با بهکارگیری عبارتهای مختلف یا پرسیدن سؤالهایی مانند «میدونی چطوریه؟» کودک را درگیر قصه کنید. همچنین میتوانید از آنها بخواهید دربارهٔ پیام داستان یا آنچه از آن فهمیدهاند، صحبت کنند.
مزیت های قصه گویی
۱. بنیاد نهادن ارزشهای فردی
کودکان در سراسر دنیا عاشق داستان هستند. آنها دوست دارند از شخصیتهای موردعلاقهشان بشنوند و گاهی هم از آنها تقلید میکنند. با تعریف کردن داستانهایی با پیامهای معنادار، بیتردید ارزشهایی مانند دانایی، روراستی، شجاعت و … در سن پایین در آنها ریشه میگیرند.
۲. آشناسازی با ریشهها و ویژگیهای فرهنگی
با تعریف داستانهای رایج برای کودکان یا خاطراتی از کودکی خودتان، بچهها با آداب و سنتهای گوناگون خانوادگی و اجتماعی آشنا میشوند. تعریف داستانهایی دربارهٔ افراد مختلف فامیل، آنها را با پیشینهٔ خانوادگی و نسبشان آشنا میکند.
۳. افزایش مهارت زبانی کودک
خواندن داستان با صدای بلند، کودک را با زبان، واژهها و عبارتهای جدید آشنا میکند. این روشی کارآمد برای آموزش کلمات تازه و چگونگی تلفظ عبارتهاست.
۴. افزایش مهارت شنیداری کودک
بیشتر بچهها نمیتوانند برای مدت طولانی بر موضوعی خاص تمرکز کنند. همچنین معمولا به حرف زدن بیشتر از گوش دادن علاقه دارند. قصهگویی نهتنها توانایی تمرکز کودک را تقویت میکند بلکه آنها را مشتاق شنیدن و فهمیدن میکند.
۵. کمک به خلاقیت و خیالپردازی کودک
گوش دادن به داستان باعث میشود بهجای تماشای تصاویر در ابزارهای دیداری، شخصیتهای داستان، مکانها، جریان داستان و … را در خیالش مجسم کند. گوش دادن به داستان همچنین خلاقیت و خیالپردازی کودک را تقویت و او را نسبت به ایدهها و اندیشههای متنوع پذیراتر میکند.
۶. افزایش حافظهٔ کودک
با استفاده از برخی ترفندها، میتوانید از قصهگویی برای تقویت حافظهٔ کودکتان بهره بگیرید. پس از قصهگویی، میتوانید از کودکتان بخواهید قصه را با زبان خودش تعریف کند یا به نکتههای خاص یا ویژگیهای شخصیتها اشاره کند. این کار هم حافظهٔ کودک را تقویت میکند و هم توانایی تمرکز او را افزایش میدهد.
۷. گسترش دید کودک
کودکان بهسادگی امکان رویارویی با فرهنگها و شرایط اجتماعی کشورهای مختلف دنیا را ندارند. با قصهگویی برای کودکان، آنها را با مکانها و فرهنگهای گوناگون سراسر جهان آشنا میکنید. سعی کنید قصههای متنوعی از کشورها و فرهنگهای متفاوت برای کودکان بخوانید تا دید و درک آنها را گستردهتر کنید.
۸. کمک به یادگیری تحصیلی
قصهگویی، بنیانی برای یادگیری و آموزش رسمی است. کودکان بسیاری با تکرار و بدون درک موضوعی خاص، آن را فرا میگیرند. قصهگویی بهشکل پیوسته و تکرارشونده، به کودک کمک میکند درک بهتری از آنچه میخواند یا میشنود پیدا کند و همزمان لذت ببرد. گاهی وقتها آموزش مفاهیم درسی بهوسیلهٔ داستانی جذاب (برای مثال موضوع کسلکنندهٔ تاریخی که در قالب داستانی هیجانانگیز بیان میشود) فراگیری را سادهتر و کنجکاوی را تقویت میکند.
۹. تقویت مهارتهای ارتباطی
گاهی کودکان با وجود اینکه لبریز از حس کنجکاوی هستند، برای پرسیدن تردید دارند! قصهگویی به کودک در فراگیری هنر طرح پرسشهای درست، کمک میکند. همچنین به آنها نشان میدهد چطور مکالمه کنند و اعتماد به نفس آنها را تقویت میکند. خواندن و شنیدن داستان بهشکلی تکرارشونده، توانایی سخنوری کودکان را بهبود میبخشد.
۱۰. کمک به رویارویی با موقعیتهای دشوار
بیشتر وقتها موقعیتهای دشوار، کودکان را گیج و سردرگم میکند. داستانهایی با موضوع آدمهایی که در موقعیتهای دشوار قرار میگیرند، به کودک کمک میکند درک بهتری از چنین موقعیتهایی پیدا کند. بهتر است برای کودکان داستانهایی تعریف کنید که نشان میدهند رنج و سختی هم مانند شادی و خوشی، بخشی از زندگی هستند. داستانهای مناسب به کودکان کمک میکنند با موقعیتهای گوناگون و بهطور کلی زندگی، بهتر روبهرو شوند.
الناز طرزمنی