مروری بر فیلم سنمایی طعم گیلاس عباس کیارستمی

مروری بر فیلم سینمایی طعم گیلاس عباس کیارستمی

عباس کیارستمی فیلم سینمایی طعم گیلاس را آفرید.

فیلم طعم گیلاس ساخته عباس کیارستمی در تالار شهید آوینی دانشگاه اصفهان به نمایش در آمد . کیارستمی، شناخته شده ترین فیلمساز ایرانی است. اینکه آثار او تا چه اندازه می تواند در فرهنگسازی یک جامعه تاثیر گذار باشد، وابسته به نوع مخاطب و ناقدانی است که به تماشا نشسته اند . کیارستمی از جهانی دگر بود همانطور که آثارش ما را به شدت یاد خودمان می اندازد و برای هر رویدادی آماده می کند، شخصیت فیلمساز هم به شدت دراماتیک و انشعابی است . شخصیت فیلمساز را در فیلم طعم گیلاس به گفته محمد رضا مرادی روانشناس و مدرس دانشگاه اصفهان ، به شدت می توان لمس کرد که در حال روایت فصول زندگی خود است، اما من تا اندازه زیادی با این نظریه مخالف هستم و باید این نکته را یاد آور شوم که در هنگام پرداخت یک اثر هنری، مولف همواره در حال روایت دیگران از دید خود است و هرگز نمی تواند شخصیتش را در یک فیلم به مخاطب نشان دهد .

در لابه لای شاخه ها

طعم گیلاس کیارستمی یک پدیده هنری جذاب با دراماتورژی خالص در قاب سینماست . کارگردان به شدت انتزاعی قصه خود را به تصویر می کشد و اینکه شخصیت های داستان هیچ رنگ و بوی منفی و مثبتی به خود نمی گیرند، به شدت آوانگارد است . نکته مبهم داستان مخاطب را تا پایان استوار نگاه می دارد که چرا شخصی قصد خودکشی دارد و اگر در خودکشی ثابت قدم است، چرا به این راه متوصل شده است. جواب نزد هر مخاطبی می تواند متفاوت باشد و این یکی از جادوهای سینمای کیارستمی است که همواره سینمایش مخاطب محور بوده و هیچ اندیشه ای را قالب داستان خود قرار نمی دهد. در بعضی از لحظات، داستان به اندازه ای پست مدرن به نظر می رسد که بیننده فکر می کند با یک فیلمساز مخالف روبه رو شده و در سکانس های بعدی بیننده متعجب چرخش 180 درجه کارگردان را لمس می کند و بر سر دوراهی سنت و مدرنیته قرار می‌گیرد. طعم گیلاس قصه ای دارد از زبان زمین، از زبان درختان و با ماه و خورشید هم کاری ندارد. اصلا با آسمان حرف نمی‌زند فقط روی زمین راه می رود و می اندیشد. چه خوب است فیلمسازان ما به جای اینکه همواره در آسمان سیر کنند کمی هم از کیا رستمی یاد بگیرند و در کوچه خیابان های این شهر قدم بزنند. کیارستمی مرگ را لابه لای شاخه های گیلاس پنهان کرده تا مخاطب با لذت آن را بچشد.

ساختار گریز

سینمای کیارستمی سینمای متقلبی است و همواره از اندیشه‌های فیلمساز دوری می کند. نه در قاب تصویر، بلکه در قاب روایت و لحن به شدت محافظه کارانه آن . اساسا کیارستمی در فیلم هایش یک سیاستمدار ثابت قدم کم دارد و برای روایات این چنینی نیاز به محرکی از جنس موسیقی است. آنچه من حس می کنم فضایی است کاملا متفاوت که تمامی اصول سینما را به گونه ای هوشمندانه بر هم می ریزد و خط روایت را از دو به دو به دو به یک تغییر می دهد؛ یعنی هر آنچه بیننده از ابتدا تا انتهای فیلم مشاهده کرده، نتیجه عکس آن می شود؛ البته این قانون در همه آثار فیلمساز دیده نمی شود، اما در فیلم طعم گیلاس به شدت این قانون مصداق دارد و باید بگویم طعم گیلاس یکی از پرکاربرد ترین فیلم هایی است که می توان به آن استناد کرد و به زندگی امیدوار شد . طعم گیلاس خلاف آنچه به نظر می رسد، بسیار امیدوار کننده است و تا حدودی انسان را به آینده ای پرتاب می کند که مرگ را به بازی گرفته است . روایت به شدت ساده شروع و تمام می‌شود، اما به اندازه ای محافظه کارانه و هوشمندانه ادامه می یابد که اگر کسی حتی سکانس های ابتدایی فیلم را نبیند، انگار فیلمی تماشا نکرده است. آنچه درباره عباس کیارستمی گفتم و طعم گیلاس را ستایش کردم، به معنی سلیقه شخصی نیست. وقتی از کیارستمی صحبت می کنیم باید به خودمان ببالیم که چنین فیلمسازی در تاریخ سینمای ایران وجود داشته که جهانیان را به تعظیم در برابر آثارش وادار کرده است. ای کاش این گونه نمی شد و زود تر از اینها کیارستمی را می شناختم، اما ایمان دارم که هنوز کیارستمی های زیادی در کشورم زندگی می کنند که همه از جنس نسل فردا هستند .