فلسفه شب یلدا (شب چله ، Yalda night)چیست؟ مراسم شب یلدا

فلسفه شب یلدا (شب چله ، Yalda night)چیست؟ مراسم شب یلدا

یلدا به چه معناست؟ بلندترین شب سال شب یلدا

یلدابه معنای تولدوزایش است؛ یعنی تولدمهردرشب اول زمستان که بلندترین شب سال است و ایرانیان به یمن تولدمهردراین شب، جشنی برپا می کنند. شب یلدایا شب چله، بلندترین شب سال درنیم کره شمالی زمین است. این شب به زمان بین غروب آفتاب از30آذرتا طلوع آفتاب دراول ماه دی اطلاق می شود.شب یلدا، طولانی ترین شب هاست؛ یعنی تسلط تاریکی برزمین ازتسلط نورخورشیدوروشنایی می‌کاهد وچون فردای این شب، روشنایی برظلمت غالب وروز طولانی می شود، ایرانیان تولددوباره خورشید را که مظهرروشنایی است، جشن می گیرند.

یلدا را همچنین می توان جشن و گردهمایی خانوادگی دانست. در شب یلدا، خویشاوندان نزدیک در خانه بزرگ خانواده گرد می آیند. به بیانی دیگر، در سرمای آغازین زمستان، دور کرسی نشستن و تا نیمه شب میوه، آجیل، غذا خوردن و به فال حافظ گوش کردن، از ویژگی های شب یلداست.

در همه جشن ها و آیین ها، در جامعه های ابتدایی یا متمدن، خوردن و آشامیدن، بخشی از مشغولیت ها و سرگرمی های جمع را تشکیل می دهد.
اناروهندوانه، جزو مهم‌ترین ملزومات شب یلداهستند.همچنین آجیل شب یلدانیزدرایرانیان طرفداربسیاری دارد.برای نیاکان ایرانی ها که به آیین مهم دلبستگی داشتند، رنگ قرمز(نمادخورشید)گرامی بود. رنگ سرخ اناروهندوانه وانتخاب سیب قرمزوسنجددرسفره شب یلدا، چه بسا اشاره به همین موضوع است.
و در این شب بود که می گفتند با خوردنی های سفره شب یلدا، مثل خوراکی های پای سفره هفت سین، طبیعت گرم را می توانند سرد و طبیعت سرد خود را گرم بکنند. به این صورت که اگر از گرمی مزاج رنج می‌برند، هندوانه و انار و اگر از سردی ناراحت می شوند، توت ، کشمش و خرما و مثل آن بخورند.
به دلیل پهناوری ایران و رواج خرده فرهنگ های گوناگون در این گستره پهناور، گاهی به آدابی بر‌می‌خوریم که فقط ویژه یک منطقه خاص هستند. مثلا در گیلان «آوکونوس» میوه ای است که حتما در شب چله مصرف می شود.

یلدا در شهرهای مختلف ایران:

در تبریز نیز در موسم یلدا «عاشیق ها» می نوازند. عاشیق ها، خنیاگران محلی هستند که اشعار و موسیقی آنها برگرفته از موسیقی مردمی است،در لرستان مردم در شب چله «گندم شیره» می خورند که گندمی است که در شیره می خیسانند و زردچوبه و نمک را با آن مخلوط می کنند؛ سپس آن را روی ساج برشته می کنند و همراه با خلال بادام، گردو، کشمش، سیاه دانه و کنجد مخلوط می کنند و می‌خورند. کرمانی‌ها معتقدند که در این شب، گنج قارون به وسیله شتر در حرکت است و ممکن است احیانا ساربان آن قافله با برخورد به یکی از افراد خانواده، مقداری از آن گنج را به او بدهند.
مردم تهران در دوران قدیم با حضور در قهوه خانه‌ها و گوش سپردن به اوراد نقالان و تماشای تردستی وشعبده بازی این شب را می گذراندند. کسانی دیگر هم گاه به گاه به خانه همدیگر می رفته اند و تا پاسی از شب گل گفته و گل می شنیده اند.
روحانیان تهران قدیم در شب یلدا، مسئولیت سنگینی را بر عهده داشتند. آنان با فرارسیدن سپیده صبح و شنیدن صدای اذان، به پشت بام ها می رفتند و با دعوت مردم به تقوا تا طلوع آفتاب به خواندن اشعار مذهبی و ادعیه می پرداختند و دعا می کردند.
از این گونه آیین های خاص در برگزاری یلدا فراوان می توان شمرد. ایران، کشوری با فرهنگی غنی است که مردمانش بنا به ذوق و سلیقه و طبیعت منطقه ای که در آن زیست می کنند، هر یک برای برگزاری سنت‌های کهن، آداب خاص خود را دارند.