دکتر جهانگیرالیاسی بختیاری:خطرات کمبود ویتامین D در بدن

دکتر جهانگیرالیاسی بختیاری:خطرات کمبود ویتامین D در بدن 

همه چیز درباره ویتامین دی از زبان دکتر جهانگیرالیاسی

ویتامین D از جمله ویتامین هایی است که درکشورمان کمبود آن خصوصا درمیان زنان بیش از سایر افراد دیده می شود؛ اما این موضوع باعث شده تا این ماده خوراکی بعضا به صورت بی رویه و خودسرانه مورد استفاده قرار گیرد؛ البته اکثراوقات هم افراد به دلیل ناآگاهی و عدم اطلاع از تاثیر و ضرورت ویتامین ها دربدن زمانی متوجه کمبود آن می شوند که به عوارض ناشی از فقدانش دچار شده اند.درهمین رابطه پای صحبت های یک دارو ساز نشستیم تا توصیه های لازم را اززبان وی یادآورشویم.دکتر جهانگیرالیاسی بختیاری یکی از صدها پزشک داروسازی اصفهان است که وقتی برای مصاحبه به سراغش رفتیم با همان روی خوش همیشگی دقایقی را دست از کار کشید و به سوالات مطرح شده پیرامون این ویتامین پرمصرف پاسخ داد.

وجود ویتامین D چه تاثیراتی روی بدن دارد؟

ویتامین D برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان، درمان استخوان‌های ضعیف، دردهای استخوانی، درمان و پیشگیری کاهش توده استخوانی در افراد مبتلا به هایپرپاراتیروئیدیسم استفاده می‌شود.این ویتامین در کمک به درمان پرفشاری خون، دیابت نوع I و نوع II و درمان کلسترول خون بالا نقش دارد؛ همچنین در درمان بیماری MS ، آرتریت روماتوئید، بیماری‌های مزمن ریه و درمان برخی بیماری های پوستی مثل لوپوس نیز موثراست. ویتامین  D باعث افزایش سیستم ایمنی بدن و کاهش ابتلا به سرطان می شود.

علائمی که نشان می‌دهد فرد دچار کمبود ویتامین D است چیست و چه افرادی درمعرض ابتلا به این کمبود هستند؟

افراد با رنگ پوست تیره، ده برابر بیشتر از افراد با رنگ پوست روشن باید در معرض آفتاب قرار بگیرند.طبق نظر دکتر Holick رنگ‌دانه‌های پوست افراد به عنوان یک کرم ضد آفتاب طبیعی عمل می‌کند؛ بنابراین لازم است افراد برای تامین این ویتامین بیشتر در معرض نور آفتاب باشند؛همچنین بی‌حوصلگی،استخوان‌درد،تعریق سر ومشکلات روده‌ای. به یاد داشته باشید که ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است. اگر افراد یک عارضه گوارشی داشته باشند که بر جذب چربی بدنشان اثر بگذارد ممکن است در جذب ویتامین‌های محلول در چربی (نظیر ویتامین D) نیز اختلال داشته باشند و این شامل عوارض روده‌ای چون کرون، سلیاک و حساسیت به گلوتن غیر سلیاک، بیماری التهابی روده است؛اما افراد بالای 50 سال سن و افراد چاق (همراه با توده بزرگ عضلانی) بیشتر درمعرض کمبود این ویتامین هستند. ویتامین D مانند هورمون ویتامین، محلول در چربی است: یعنی چربی بدن افراد مانند یک مخزن جمع کننده این ویتامین عمل می‌کند؛ لذا افراد چاق نسبت به افراد لاغرتر نیاز به ویتامین D بیشتری دارند.

گفته می‌شود نورمستقیم آفتاب بهترین منبع تامین ویتامین D  است؛ اما سوالی که در ذهن بسیاری از افرد ایجاد می‌شود این است که:

آیا قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون استفاده از کرم‌های ضد آفتاب باعث ایجاد سرطان پوست نمی‌شود؟

ببینید درست است که استفاده از کرم‌های ضد آفتاب برای وقتی که پوست در معرض تابش آفتاب است بسیار سفارش می‌شود، اما در واقع تحقیقات نشان می‌دهد قرارگرفتن در معرض نور خورشید در حدی که برای جذب ویتامین D در بدن لازم است خطری برای افزایش سرطان‌های پوست ندارد.

علاوه برنور آفتاب چه راه‌های دیگری برای جذب این ویتامین وجود دارد؟

علاوه بر مواد خوراکی حاوی ویتامین دی، همان قرارگرفتن در معرض نورخورشید که ساده‌ترین و دردسترس‌ترین راه دریافت این ویتامین است، توصیه می‌شود. جالب است بدانید بدن ما با قرار گرفتن در معرض نور خورشید به‌سرعت مقادیر کافی از ویتامین D  را می‌سازد: یعنی تنها شش روز قرارگرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند تا 50 روز میزان کافی ویتامین D را در بدن ما ذخیره کند؛ بنابراین اصلی‌ترین منبع تامین ویتامین D برای بدن نور خورشید است؛ در واقع 80 تا 90 درصد ویتامین D از طریق نور خورشید تامین می شود. برای این کار باید حدود پنج تا ده دقیقه بین ساعات ده صبح تا سه بعد از ظهر حداقل دو بار در هفته دست‌ها، پاها و صورت  در معرض نور خورشید قرار گیرد. میزان زمان ماندن در نور خورشید برای کسب مقادیر کافی ویتامین D به سن، نوع پوست، فصل و زمانی که در روز در معرض نور خورشید هستیم، بستگی دارد.

چه چیزهایی از جذب ویتامین D جلوگیری می‌کند؟

مصرف کورتیکواستروئیدهایی مثل پردنیزون که باعث کاهش التهاب می‌شوند جذب کلسیم را مختل  و متابولیسم ویتامین D را دچار اختلال می‌کنند.برخی از داروهای کاهنده وزن مثل اورلیستات و داروهای کاهنده کلسترول جذب ویتامین D و بقیه ویتامین‌های محلول در چربی را مختل می‌کنند.فنوباربیتال‌ها و فنی‌توئین نیز باعث افزایش متابولیسم کبدی ویتامین D می‌شوندو جذب کلسیم را کاهش می‌دهند.

آیا کمبود ویتامین D و بیماری ام.اس با هم مرتبط هستند؟

بیماری ام.اس بیماری است که روی اعصاب بدن اثر می‌گذارد. سیستم ایمنی بدن که معمولا با عفونت‌ها مقابله می‌کند به سلول‌های عصبی مغز و نخاع حمله می‌کند و درواقع باعث اختلال در انتقال پیام‌های عصبی می‌شود و ناتوانی در راه رفتن، دیدن و کنترل ادرار را به همراه دارد؛ البته علائم این بیماری به‌تدریج پیشرفت می‌کنند.بازهم برخی تحقیقات نشان می‌دهد به علت نقش ویتامین D در ایمنی بدن و سلامت سیستم عصبی، کمبود آن می‌تواند باعث ظهور و پیشرفت این بیماری شود.

لطفادرباره تداخلات دارویی و خطرات این ویتامین هم صحبت کنید.

بله، ویتامین D می‌تواند با خیلی از داروها از جمله داروهایی که برای فشارخون بالا و مشکلات قلبی تجویز می‌شوند تداخل داشته باشد.اگر روزانه دارو مصرف می‌شود باید قبل از دریافت مکمل‌های ویتامین D با پزشک مشورت شود.از طرفی مصرف زیاد این ویتامین می‌تواند باعث ازدست دادن اشتها، ادرار پی‌درپی و کاهش وزن شود؛ همچنین میزان زیاد ویتامین D باعث ایجاد مشکلات کلیوی و قلبی نیز می‌شود.