اعتیاد( Addiction) چگونه به وجود می آید؟اعتیاد را جدی بگیرید.

اعتیاد( Addiction) چگونه به وجود می آید؟اعتیاد را جدی بگیرید.

 اعتیاد یک بیماری روانی – اجتماعی است که عوامل متعددی در بروز آن موثر هستند. این علل درهم بافته  که بر یکدیگر تاثیر می گذارند، گاه در تعامل با یکدیگر، منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می شوند. ازاین رو شناخت ریشه ای آنها موجب می شود تا روند پیشگیری، به شکلی هدفمند طرح ریزی شود.

اولین گام برای پیشگیری و مبارزه در این راه؛ دانستن این نکته است که اعتیاد یک معضل غیرقابل انکار در نظام اجتماعی است؛یعنی نمی توان دل به حذف کامل آن بست، درنتیحه ابتدا باید علل به وجود آمدن آن را شناسایی کنیم. یکی از روش های موثر،مهندسی معکوس است، بدین معنا که دست به تجزیه تحلیل روانی رو به پایین ساختار و سازوکار فکری معتادان بزنیم.
از آنجایی که دوران نوجوانی، دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و کسب هویت فردی و اجتماعی است و میل به استقلال، مخالفت با والدین و کسب هیجان در این دوران به اوج می رسد، نوجوان برای اثبات خود سعی در ایجاد ارزش های جدید دارد؛ ازاین رو اگر به راه درست هدایت نشود، مجموعه این تمایلات علاوه بر حس کنجکاوی و نیاز به تحرک، تنوع و هیجان، در شرایطی او را مستعد مصرف مواد نیروزا می ‌کند. درواقع مخاطره آمیزترین دوران زندگی از نظر شروع به مصرف مواد، دوره نوجوانی است.
ناآگاهی اغلب والدین، ارتباط ضعیف آنان با فرزندان، ستیزهای خانوادگی، خانواده های از هم گسیخته، فقرمالی، فقر عاطفی و… احتمال ارتکاب به انواع بزهکاری ازجمله مصرف مواد مخدر را افزایش می دهد. هم چنین والدین معتاد باعث می شوند فرزندان از آنان الگوبرداری کنند.
در موارد زیادی، اولین مصرف به دنبال تعارف دوستان رخ می دهد. ارتباط و دوستی با افراد معتاد، می تواند عاملی مستعدکننده و قوی برای ابتلای نوجوانان به اعتیاد باشد. مصرف‌کنندگان در خیلی از موارد صرفا برای تائید شدن از سوی دوستان، سعی می کنند آنان را وادار به همراهی با خود کنند.
گروه «همسالان» به خصوص در آغاز اغلب با مصرف سیگار، حشیش و گراس شروع می کنند. متاسفانه بعضی از دوستی ها اساسا حول محور مصرف مواد مخدر شکل می گیرد. نوجوانان به تعلق به یک گروه، نیازمندند و اغلب پیوستن به گروه هایی که مواد مصرف می کنند، بسیار آسان است.
استرس های محیط مدرسه، افت تحصیلی،عدم حمایت معلمان و مسئولان از نیازهای عاطفی و روانی دانش آموزان به خصوص هنگام بروز مشکلات و طرد شدن از طرف آنان، همه اینها از عوامل زمینه ساز و سوق دادن نوجوانان به سمت اعتیاد  است.
از طرفی دیگر به فقدان ارزش های مذهبی و اخلاقی، رواج خشونت و اعمال خلاف، فراوانی مشاغل کاذب، عدم  همبستگی بین افراد محل و حاشیه نشینی نیز می توان اشاره کرد.

نگرش مثبت به مواد

افرادی که نگرش  و باورهای مثبت یا خنثی به مواد مخدر دارند، احتمال مصرف و اعتیادشان، بیش از کسانی است که نگرشی منفی دارند. نگرش مثبت معمولا عبارت است از کسب بزرگی و تشخص، رفع دردهای جسمی و خستگی، کسب آرامش روانی، توانایی مصرف مواد بدون اعتیاد و…
بعضی افراد در موقعیت ها یا شرایطی قرار دارند که آنان را در معرض خطر مصرف مواد قرار می دهد، مثل: خشونت های دوران کودکی و نوجوانی، ترک تحصیل، بی سرپرستی، بی خانمانی، فرار از خانه، معلولیت جسمی، ابتلا به بیماری ها یا دردهای مزمن، حوادثی مانند از دست دادن نزدیکان، بلایای طبیعی ناگوار که منجر به واکنش های حاد روانی می شوند. مواد مختلف نیز تاثیرهای متفاوتی بر وضعیت فیزیولوژیکی و روانی فرد دارند، به طور مثال: هروئین و کوکائین سرخوشی شدید، الکل آرامش و نیکوتین مختصری هوشیاری و آرامش ایجاد می کند.
دسترسی آسان به مواد مخدر، مشکل بزرگی است؛ اینکه چرا برخی افراد از مواد دوری نمی‌کنند، به نوع نگرششان برمی‌گردد. بعضی ها معتقدند با یکی دو بار مصرف معتاد نمی‌شوند؛ در حالی که همه افراد مثل هم هستند و وقتی در این وادی بیفتند، گرفتار می‌شوند. مشکل هم همین باورهاست، باید افراد را آگاه کنیم. در جامعه افراد خوب و سالم وجود دارند، در مقابل عده ای آسیب‌رسان هم داریم. باید روی آگاهی افراد جامعه کار کرد.

راه چاره و درمان اعتیاد چیست؟

مطالعات نشان داده ،چون اعتیاد مثل هر ناهنجاری دیگری حاصل جوامع بشری است؛ نمی توانیم با روش های انفعالی صرف جلوی گسترش آن را بگیریم. تاریخ نشان داده که آموزش و بالا بردن میزان شناخت و آگاهی مردم، خطر ناهنجاری های در کمین را (در همه زمینه ها) کاهش  می دهد.
خانواده پایگاه امنی است، خانواده پادگان و دژ مستحکمی برای انسان  فراهم می کند. درنتیجه ابتدا باید امکان آموزش لازم را برای پدران و مادران فراهم کرد. چارچوب های فکری و ذهنی صحیح در خانواده ای با بنیان  های اصولی رقم می خورد. هر چه رابطه بین زن و مرد صمیمی تر و بر مبنای احترام ، محبت و گذشت (سه ستون اصلی خانواده) بیشتری بنا شده باشد، نظام آن خانواده مستحکم تر است، درنتیجه فرزندانی با ساختار فکری محکم و چاچوب های ذهنی قوی تربیت می کند  که در برابر معضلات اجتماعی به سادگی از خطوط قرمز خود عدول نمی کنند. اگر خانواده از شالوده و شیرازه محکم و نظامی صمیمی برخوردار باشد؛ به خصوص   خانواده هایی با پایه های قوی مذهبی، فرزندانی که در چنین خانواده ای بزرگ می شوند، مجهز به سپری حفاظتی و امنیتی، برگرفته از عقاید و باورهای شان می شوند، چنین افرادی وقتی وارد جامعه می شوند، در برخورد با سختی ها مشکلات ، مصائب و چالش های مختلف زندگی از پا نمی نشینند و به سادگی میدان را خالی نمی کنند، چون اهل مبارزه و جنگیدن هستند. هم چنین در برابر ناهنجارهای اجتماعی؛ اعتیاد، منفی نگری ، بدبینی و… ناخودآگاه دارای حریم امنیتی و سپر حفاظتی هستند. یعنی در برابر ویروس های مخرب اجتماعی به خصوص اعتیاد واکسینه شده اند، درنتیجه دیگر لازم نیست پدر و مادر همواره نگران و دلواپس وضعیت فرزندشان باشند، چون او خود مواظب خودش است.انسان به واسطه چارچوب های محکم اعتقادی و تربیتی صحیح در یک خانواده سالم، قادر است به نحو مطلوب و شایسته از خود حفاظت و مراقبت کند و به سادگی از راه راست منحرف    نمی شود. خانواده، مامن و محل آرامش و مهد احساس امنیت انسان است و تا روزی که هر فرزندی به استقلال برسد و تشکیل خانواده دهد، از پیکره خانواده و مزایای آن بهرمند می شود و حتی پس از جدا شدن از خانواده، کانون خانوادگی همچنان باید به عنوان پناهگاه و دژ محکمی برای زنان و مردان جوان باقی بماند و در موارد لزوم به آنها انرژی معنوی مثبت و سازنده تزریق  کند، یعنی باید کانون خانواده، موقعیت ممتاز خود را برای حمایت مادی، معنوی و عاطفی حفظ کند.نظارت و مراقبت والدین و حساسیت داشتن به رفتار و اعمال و رفت و آمد فرزندان، یکی از سازوکارهای پیشگیری موثراست؛ البته افراط و تفریط هردو مخربند (چه آزادی و بی  بند و باری و چه سختگیری های بی اندازه) حفظ اعتدال در روابط و محدودیت های فرزندان، از اهم وظایف پدران و مادران است.
آموزش و اطلاع رسانی درباره مضرات مواد مخدر و انواع آن به خانواده ها وظیفه خطیرمسئولان است وکانون خانواده هم باید آگاهی کاملی از جزئیات و مشکلات مواد مخدر و اعتیاد داشته باشند.