احسان علیخانی در گفت و گو با زندگی سالم

حالا دیگر کمتر کسی است که احسان علیخانی را نشناسد و برنامه ماه عسل را به او نسبت ندهد. او در ماه رمضان امسال توانست اجرایی متفاوت از خود به یادگار بگذارد و به نسبت سال های قبل موفق تر عمل کند؛ به طوری که می توان گفت او با برنامه ماه عسلش یک ساعت قبل از افطار مردم را پای تلویزیون می کشاند و لحظه های غم و شادی و خنده و گریه و حسرت و شکر را برای مردم ارمغان می آورد. بعد از ماه رمضان وقتی تصور کردم که او حالا دیگر کمی سرش خلوت تر شده بارها با او تماس گرفته و درخواست مصاحبه اختصاصی دادم ولی هربار به دلایلی این امر محقق نشد. پیامک هایی را نیز به او ارسال کرده و در متن آن ها درخواست مصاحبه حضوری دادم، ولی بازهم جوابی شنیده نشد تا اینکه خبردار شدم که قرار است او در جمع خبرنگاران در محل فرهنگسرای رسانه حضور پیدا کرده و در جلسه نقد و بررسی ماه عسل پاسخگوی سوالات باشد. عزم خود را جزم کرده و طبق هماهنگی قبلی در سفری یکروزه به تهران رفتم. احسان علیخانی به همراه شریعت پناهی مدیر کل اجتماعی شبکه سوم سیما، محمد حسین لطیفی کارگردان مطرح کشور و دکتر حسام الدین آشنا منتقد فرهنگسرای رسانه در پشت تریبون در مقابل دید خبرنگاران قرار گرفت. ابتدا شریعت پناهی لب به سخن گشود و از احسان علیخانی بابت برنامه خوبش تشکر کرد و قول داد که سال آینده هم مجددا او مجری برنامه ماه عسل باشد، اما در ادامه احسان علیخانی پاسخگوی سوالاتی شد که در ادامه خواهید خواند:

ایده ساخت برنامه ماه عسل، ابتدا از کجا آمد؟

طرح و ایده این برنامه از سال 86 شروع شد. با توجه به تجربیات قبلی که در زمینه ساخت مستند داشتم و داستان زندگی مردم را در آن موقع به صورت یک رویداد می ساختم شبکه سوم سیما پیشنهاد داد که برنامه ای ساخته شود که در آن به سراغ مردم برویم و از دل زندگی آن ها برای دیگران برنامه بسازیم. اوایل خیلی از دوستان به این برنامه امیدوار نبودند؛ چرا که این برنامه هیچ ستاره مطرح سینمایی یا سیاسی در خود نداشت و تمام حرف ها را مردم عادی از بطن زندگی خود می زدند، ولی بعد از چند قسمت ارتباط خوبی بین مردم برقرارشد؛ به طوری که با نگاه و تماس های مردم درک می کردیم که می توان بدون حضور ستاره های سینمایی در برنامه نیز موفق شد. بزرگترین حسن این برنامه این است که ثابت کرد با خود مردم هم می شود برای مردم برنامه ساخت و این یک عنصر تاثیرگذار و جریان ساز در رسانه است که در برنامه ماه عسل به خوبی به آن توجه شد. ما در این برنامه به سراغ کسانی رفتیم که شاید خیلی از آن ها حتی یک بار هم دوربین یا استودیو ضبط برنامه ندیده بودند و کار کردن با آن ها خیلی سخت بود.

ماه عسل امسال به دل مردم خیلی خوب نشست؛
 علت آن چه بود؟

برنامه ماه رمضان امسال، ماحصل تلاش همه کسانی بود که از سال 86 تاکنون یاری گر ما بودند. افتخار ما این است که در ماه عسل به ندرت کسی از مجموعه جدا شده و همه عوامل همان هایی هستند که از اول قصد پیشرفت این برنامه را داشته اند. ما خوشحالیم که به 60 تا 70 درصد آنچه فکر می کردیم، رسیدیم و جریانی فراهم شد که مردم با تماشای این ویژه برنامه استقبال خوبی از آن نشان بدهند. در برنامه امسال، خیلی ها حرف برای گفتن داشتند و قصه زندگی آدم هایی شنیده شد که به بطن زندگی مردم نزدیک بود. تکنیک و ریخت برنامه ماه عسل یک رویداد تخصصی است و همین مسئله باعث شد تا مردم بتوانند خیلی خوب با این برنامه ارتباط برقرار کنند. اگرچه نزدیک به 6 ماه دوندگی شبانه روزی پشت این برنامه وجود داشت، اما خیال ما از این بابت راحت شد که این همه تلاش بالاخره نتیجه مثبت به همراه داشته است.

بعضی ها معتقدند که ماه عسل با موضوعات دلگیرش ماه رمضان را به کام مردم تلخ کرده است؛
به نظر شما اشاره به موضوعاتی مثل قتل و سرقت و اعتیاد و بیماری آن هم در لحظه های نزدیک به اذان مشکلی ندارد؟

به طور کلی با اطلاق واژه تلخ به برنامه ماه عسل مشکل دارم و نمی توانم این ادعا را بپذیرم. صاحبان اندیشه معتقدند که هراتفاقی تلخ نیست، ولی اتفاقات عمیق روزگار تلخ است. شاید خیلی ها به هیچ وجه دچار تغییر نشوند و حتی با دیدن قاب عکس و منظره هیچ تفاوت و احساسی در آن ها به وجود نیاید، ولی بسیاری دیگر به راحتی تحت تاثیر قرار می گیرند و با شنیدن قصه تلخ داستان زندگی هموطنی که با مشکلات زیاد خود را از منجلاب گرفتاری ها نجات داده است به یکباره تغییر رویه داده و خود را نجات
می دهند. چیزی در وجود همه ما به نام وجدان وجود دارد که باعث می شود نسبت به محیط اطراف حساس باشیم و من نگران کسانی هستم که از کنار همه مسائل خیلی ساده می گذرند و لحظه ای حاضر نیستند خودشان را به جای دیگران بگذارند. به نظر من باید برای این افراد فکری کرد.

چرا ماه عسل در ساعاتی پخش می شود که مردم لحظه های پایانی روزه داری را می گذرانند؟

ماه عسل یک نشان بزرگ از روزگار را نشان می دهد و به نظر من این برنامه در لحظات یک ساعت مانده به افطار، جلوتر از دیگر برنامه های در طول سال است. شاید خودبینی است، ولی باید اعتراف کنم که خدا من را دوست داشته که بهترین ثانیه های
ماه رمضانش را به من داده تا برای بندگانش حرف بزنم. با تجربه 12 ساله ای که در ساخت مستند دارم می توانم کل برنامه ماه عسل را در 5 روز ببندم و آماده کنم و با موضوع روتین روز و خیال راحت کار ساده و اجمالی را به مردم تحویل بدهم، ولی با اینکه خیلی دشوار است از 6 ماه قبل از شروع برنامه، پیگیری ها و بررسی ها آغاز می شود تا 30 برنامه به طور زنده برای مردم اجرا شود. مردمی که به این برنامه اعتراض دارند درد مشترکی دارند؛ آن ها نمی خواهند حقیقت روزگار را بپذیرند. همه ما وقتی فشار می بینیم منقلب می شویم، ولی برنامه ای که به واسطه آن مردم منقلب شوند نه درجه ای برای من دارد و نه حقوق من بیشتر
می شود.

بعضی ها می گویند احسان علیخانی یک مداح مدرن است؛ آیا اینطور است؟

من اگر مداح مدرن هستم به خدا تا این لحظه هیچ پاکتی برای مداحی هایم نگرفته ام (می خندد). تفسیر این افراد اشتباه است. اعتقاد دارم که در اینگونه از برنامه ها جنس کار مهم است؛ زیرا کار ساده ای نیست که لحظاتی با دیگران دور هم بنشینیم و بخندیم و از همه چیز سخن بگوییم و بعد هم همه چیز را فراموش کنیم. من متهم شده ام که چرا در مقابل مهمان ها زمخت و بی تفاوت هستم؛ من وظیفه دارم که نقطه وصل بین مردم باشم و دست در دست مخاطب بگذارم؛ من باید حواسم به فراز و فرود داستان باشد و نمی توانم همپای دیگران بخندم و گریه کنم و واکنش نشان بدهم. تعبیر مداح مدرن را نمی پسندم، ولی خوشحالم که اگر به قول بعضی ها در برنامه ام مداحی
کرده ام مدح و ثنای افرادی را کرده ام که مهجور بوده اند و حتی یکبار هم در دنیا دیده نشده اند.

چرا امسال اینقدر نقد سازنده و تخریبی به برنامه شما وارد شد؟

امسال در برنامه ماه عسل ما اعلام کردیم که به نقدهای سازنده هدیه تعلق خواهد گرفت و از انتقادات مثبت و بجا استقبال می کنیم؛ همین امر باعث شد تا آن هایی که هیچ انتقادی هم به ما نداشتند لباس منتقد به تن کرده و از ما انتقاد کنند. در داستان کودکی که از طرف پرورشگاه به خانواده ای تحویل داده شد، بیشترین انتقادات به ما وارد شد و این نشان می دهد که این برنامه دیده شده است. دست همه انتقادکنندگان درد نکند؛ همین نظرات مثبت و منفی و انتقادات مردم است که باعث می شود سال آینده برنامه بهتری بسازیم. خیلی ها با دیدن یک داستان و شاید چند دقیقه از برنامه، کل برنامه را مورد نقد قرار می دادند. در این برنامه همه چیز داشتیم؛ از نقد درست و کارساز و سازنده گرفته تا تخریب و حتی حواشی. ما به همه آن ها گوش می دادیم و سعی می کردیم مورد توجه قرار بدهیم. یکی از خبرنگاران انتقادی کوبنده از برنامه ماه عسل کرده بود. خودم شخصا با ایشان تماس گرفتم و در قبال این نقد هدیه ای به او دادم؛ در حالی که خود او بعدها عنوان کرد که تنها یک قسمت از این برنامه را دیده و مورد نقد
قرار داده است.

در برنامه ماه عسل سال 90 ایده ساده ای

برنامه ماه رمضان امسال ماحصل تلاش همه کسانی بود که

از سال 86 تاکنون یاری گر ما بودند. افتخار ما این است که در ماه عسل به ندرت کسی از مجموعه جدا شده و همه عوامل همان هایی هستند که از اول قصد پیشرفت این برنامه را داشته اند. ما خوشحالیم که به 60 تا 70 درصد آنچه فکر می کردیم رسیدیم و جریانی فراهم شد که مردم با تماشای این ویژه برنامه استقبال خوبی از آن نشان بدهند. در برنامه امسال خیلی ها حرف برای گفتن داشتند و قصه زندگی آدم هایی شنیده شد که به بطن زندگی مردم نزدیک بود. تکنیک و ریخت برنامه ماه عسل یک رویداد تخصصی است و همین مسئله باعث شد تا مردم بتوانند خیلی خوب با این برنامه ارتباط برقرار کنند. اگرچه نزدیک به 6 ماه دوندگی شبانه روزی پشت این برنامه وجود داشت اما خیال ما از این بابت راحت شد که این همه تلاش و دوندگی بالاخره نتیجه مثبت به همراه داشته است

داشتیم؛ به طوری که پرده ای باز و مجدد بسته می شد؛ چیزی نزدیک به صحنه تئاتر. امسال تصمیم گرفتیم که یک فضای جدید با هدفی خاص داشته باشیم و از دو ماه قبل از شروع برنامه اقدام به ساخت زیربنا برای این دکور کردیم تا نهایت به این شکل که دیدید، دکور آماده شد. این دکور، کره زمین در حال چرخش بود که وارد آن
می شدیم؛ با انسان ها صحبت می کردیم و مجدد از آن خارج
می شدیم.تمرکز مخاطب و میهمان در اینگونه برنامه ها بسیار مهم است. در قاب ما باید رنگ متناسب با محیط باشد تا ایجاد حواشی نکند. مهمان های ما انسان های ساده ای بودند؛ به حدی ساده که بعضی از آن ها حتی یکبار هم به تهران سفر نکرده بودند، ما در بین میهمان ها فردی را داشتیم که در لحظه های پایانی برنامه می پرسید برنامه کی پخش می شود یا فردی را داشتیم که بعد از 20 دقیقه می پرسید برنامه چه زمانی ضبط می شود؟ وقتی شما با اینگونه افراد در ارتباط هستید نمی توانید زیاد به دنبال زرق و برق باشید. ما حتی برای جلوگیری از حواس پرتی میهمان ها دوربین های فیلمبرداری را در فضای تاریک و دور از چشم میهمان ها
قرار داده بودیم تا میهمان تصور کند که فقط یک گپ ساده
در حال انجام است.

آیا سال آینده هم ماه عسل با اجرای احسان علیخانی پخش خواهد شد؟

(شریعت پناهی پاسخ می دهد): سال گذشته حواشی ای به وجود آمد که باعث شد براساس مصلحت آقای علیخانی تا اطلاع ثانوی، جلوی دوربین قرار نگیرد. شبکه سوم سیما مایل است که هرسال ایشان در ماه رمضان باشد و اجرای برنامه بکند، ولی گاهی باید مصلحت اندیشی کرد. ما از همین حالا از ایشان درخواست کرده ایم که به فکر سال آینده باشد و به طور قطع ماه عسل سال آینده نیز احسان علیخانی جلوی دوربین ها قرار خواهد گرفت.

حواشی:

*بیش از هزاران دختر جوان با اطلاع از حضور احسان علیخانی در فرهنگسرای رسانه به این محل آمده بودند؛ به طوری که حضور آن ها باعث ترافیک شدید در خیابان شده بود.مسئولین برگزاری از آن ها درخواست کردند که در سالن جنبی حضور پیدا کنند تا لحظاتی احسان علیخانی برای آن ها سخنرانی کند.

*عده ای از خانم ها از صبح زود به آنجا آمده بودند تا با نشستن در ردیف های اول صندلی ها شانس بیشتری برای دیدن چهره محبوبشان داشته باشند.

*صدای جیغ زدن و داد کشیدن حضار باعث اختلال در برگزاری برنامه شد و مجری چند بار از مردم (دختران جوان) که درسالن بغلی حضور داشتند درخواست کرد تا سکوت را رعایت کنند.

 *تابلویی که بر روی آن عکس احسان علیخانی حک شده بود، به او تقدیم شد و او با امضا در گوشه این تابلو آن را به همه دوستدارانش تقدیم کرد.

*در میان برنامه، مستندی چند دقیقه‌ای در مورد جریان ربوده‌شدن محمدطاها و پیدا شدنش در اثر حرف‌های علیخانی پخش شد که با گریه مجری برنامه، همراه شد.

*مجری برنامه از همه حضار خواست که به احترام علیخانی قیام و او را تشویق کنند.

*یکی از حضار در سالن بعد از پخش این مستند برخاست و با فریاد توامان با گریه از علیخانی تشکر کرد و گفت که نمی‌داند چگونه از وی تشکر کند. او خود را از اقوام همسایگان محمد طاها نامید.

*شنیده ها حاکی از آن است که محبت جمعیت مشتاق برای هر چه بیشتر نزدیک شدن به علیخانی در حدی بود که در انتهای مراسم وی مجبور شد قید سوار شدن به خودرو خودش را که در محاصره خانم های جوان بود ،بزند و با خودرو یکی از کارمندان فرهنگسرا به منزلش بازگردد.