آیا برنامه‌های فقرزدایی موفق بوده است / بررسی زندگی سالم
آیا برنامه‌های فقرزدایی موفق بوده است / بررسی زندگی سالم
آیا برنامه‌های فقرزدایی موفق بوده است / بررسی زندگی سالم
با توجه به آنچه در برنامه ششم ذیل عنوان برنامه‌های فقرزدایی در کشور پیش‌بینی شده است، متأسفانه امید چندانی به حل مشکلات کنونی کشور در این زمینه به‌چشم نمی‌خورد؛ چراکه اساساً سوگیری برنامه‌های پیشنهادی مثل ارتقای قابلیت‌های انسانی 5/1 میلیون خانوار در پنج سال، ارتقای درآمد و معیشت آن‌ها به‌عنوان توانمندسازی، دسترسی به 220 هزار واحد مسکونی، ارتقای دسترسی فقرا به خدمات در سطح محلات و مواردی ازاین‌دست با بودجه‌ای بالغ‌بر سالانه هزار میلیارد تومان از محل منابع بخش عمومی امکان عملیاتی ندارد.
با مشاهده ضریب جینی در سال‌های 1363 تا 1392 می‌توان مشاهده کرد که وضعیت توزیع، بهبود پیدا نکرده و حتی جامعه ما فقیرتر هم شده است. شاخص‌های بین‌المللی هم حکایت از این دارد که شاخص ضریب جینی در افغانستان از تمامی کشورهای منطقه ازجمله ایران، ترکیه، عربستان، قطر و امارات متحده عربی پایین‌تر است؛ اما این موضوع ضرورتاً به معنای بهتربودن وضعیت توزیع در افغانستان نیست.
آیا برنامه‌های فقرزدایی موفق بوده است / بررسی زندگی سالم
شاخص دیگر سرشماری فقر شهری و روستایی کشور در دوره 1363 تا 1392 است. تا سال 1384 تمامی روندهای مربوط به این شاخص نزولی بوده و از آن سال به بعد روند افزایشی درپیش‌گرفته است که درنتیجه آن می‌توان گفت در پایان سال 1392 جمعیت فقیر روستایی و شهری بیشتر شده است؛ بنابراین تناقض بروزیافته در کاهش توأمان شاخص ضریب جینی و شاخص متوسط درآمد واقعی سرانه در کنار افزایش شاخص سرشماری فقر شهری و روستایی، تنها حکایت از رشد فقر و ریزش دهک‌های درآمدی میانه به‌طرف پایین در دوره 1386 تا 1392 دارد. از بررسی داده‌های مربوط به تأثیر اشکال مختلف سرمایه بر ساختارها، فرایندهای تغییر سطح زندگی، زمینه آسیب‌پذیری و رابطه بین انواع مختلف سرمایه و تأثیر آن‌ها بر سیاست‌های مختلف اقتصادی و تغییرات سطح زندگی نیز می‌توان دریافت که در اقتصاد کشورهایی نظیر ایران آسیب‌پذیری خانوارهای فقیر و غنی در برابر شوک‌های اقتصادی بسیار متفاوت است؛ درواقع در یک شوک اقتصادی درآمدهای خانوار ثروتمند به‌واسطه دسترسی به منابعی نظیر پس‌انداز یا فرصت‌های استقراض، توانایی بازتولید و رفع آثار شوک را دارد. در مقابل، این خانواده فقیر است که در صورت بروز یک شوک اقتصادی قادر به بازسازی و احیای خود نیست؛ چراکه منابع لازم برای بازیافت وضعیت اقتصادی خود را در اختیار ندارد؛ بنابراین آثار بروز یک شوک اقتصادی بر گروه‌های مختلف به‌شدت متفاوت بوده و از همه مهم‌تر اینکه آسیب‌های ماندگاری به اقشار کم‌درآمد جامعه وارد می‌کند. نکته حائز اهمیت این است که نابرابری یک پدیده تحمیلی و ناگزیر نیست، بلکه زاییده سیاست‌ها و برنامه‌هایی است که انعکاسی از پیگیری منافع صاحبان سرمایه‌های تجاری و مالی در ایران است.
آیا برنامه‌های فقرزدایی موفق بوده است / بررسی زندگی سالم
نویسنده : رضا محزونیه
