پاییز و خشکی پوست

مهم ترین عامل خشکی پوست درماتیت آتوپیک یا اگزمای سرشتی است.

هنوز فصل سرما از گرد راه نرسیده، آثارش را روی پوست ما گذاشته است. با آمدن پاییز به تدریج خشکی روی پوست دست و صورت پدیدار می‌شود و گاه نیز این خشکی با پوسته‌‌ریزی توام است که ناراحتی‌هایی ایجاد می‌کند و اگر به موقع راه‌حل مناسبی برای برطرف شدنش یافت نشود به خارش یا قرمزی نیز منجر می‌شود.
این خشکی در برخی افراد با توجه به منطقه زیستی و ژنتیک، شدت بیشتری دارد، به همین دلیل با دکتر مجتبی امیری، بیماری های پوست و مو در این باره گفت وگو کردیم.

چرا در این فصل پوستمان خشک می شود؟

برای بررسی علت خشکی پوست باید ابتدا کمی درباره ساختمان پوست صحبت کنیم. این اطلاعات به ما کمک می کند عواملی که باعث خشکی می شوند را شناسایی کنیم. لایه خارجی پوست، یک لایه زایا محسوب می شود. پوست مدام در حال تکثیر است و به طور نامحسوس نیز ریزش می کند. این ریزش، دائمی است و هیچ گاه قطع نمی شود. لایه خارجی، نسبتا خشک است. خشکی طبیعی پوست در واقع از پوست محافظت می کند. رطوبت، مکان مناسبی برای میکروب هاست و اگر این لایه رطوبت زیادی داشته باشد دیگر قادر به محافظت از لایه های زیرین نخواهد بود. برای این که پوست لطافت و طراوت طبیعی داشته باشد مکانیسم هایی دفاعی وجود دارد که پوست را مرطوب نگه می دارد.

لطفا درباره این مکانیسم ها هم توضیح دهید.

این مکانیسم همان غدد تعریقی است که هم دمای بدن را تنظیم می کند و هم پوست را مرطوب نگه می دارد. هر گاه غدد تعریق دچار مشکل شوند پوست نیز طراوت طبیعی اش را از دست خواهد داد. غدد چربی نیز نقش مهمی در چرب و مرطوب شدن پوست دارند. علاوه بر همه اینها یک نوع لیپید که به فاکتور مرطوب کننده پوست معروف است با شست وشوی زیاد پاک می شود و با تداوم این وضع، پوست سالم دچار بیماری ای به نام اگزما می شود.

عوامل ایجادکننده خشکی پوست کدامند؟

این عوامل را می توانیم به دو دسته تقسیم کنیم؛ یکی بیماری های پوستی که به خشکی پوست منجر می شود و دوم عوامل محیطی که تغییراتی را در پوست به وجود می آورند. مهم ترین عامل خشکی پوست درماتیت آتوپیک یا اگزمای سرشتی است که فرد به شکل ذاتی فاکتور مرطوب کننده پوست را ندارد یا این فاکتور به خوبی عمل نمی کند. این افراد قبل از بلوغ، خشکی پوست شدیدتری دارند، ولی بعد از آن اندکی کاهش می یابد. (به دلیل وجود هورمون های آندروژنی). یک بیماری ژنتیکی به نام اکتیوز نیز موجب خشکی پوست می شود و پوست فرد مانند پولک می شود. خشکی های پوستی ژنتیکی درمان قطعی ندارند و درمان ها موقتی است، اما نوع دیگری از خشکی پوست را که تقریباً همه ما آن را تجربه می کنیم، خشکی اکتسابی است.

خشکی اکتسابی همان خشکی محیطی است؟

خشکی اکتسابی در فصل پاییز و زمستان مشهود است که ناشی از عوامل محیطی است. به طور طبیعی در این فصول رطوبت محیط کاهش می یابد. البته عامل مهم برای خشکی محیط وجود سیستم های گرمایشی است. این سیستم ها رطوبت اتاق را پایین می آورند و خشکی را تشدید می کنند. خشکی پوست را در نواحی کوهستانی کشور بیشتر مشاهده می کنیم. عامل مهم دیگر سن است. پس از ۵۰ سالگی نیز فعالیت غدد عرق و غدد چربی ساز کمتر شده و خونرسانی کمتری صورت می گیرد و پوست خشک تر می شود. افراد دچار وسواس که مدام با آب و صابون سر و کار دارند یا از شوینده های قوی حاوی دترژنت بالا استفاده می کنند و افرادی که مایعات کمتری مصرف می کنند بیشتر دچار خشکی پوست می شوند.

درمان چگونه است؟

در مواردی که خشکی ژنتیکی است، درمان قطعی وجود ندارد، ولی در خشکی های اکتسابی ناشی از محیط باید با توجه به عامل به وجود آورنده خشکی، درمان مناسبی اتخاذ شده و در واقع لازم است عامل ایجادکننده اصلاح شود. خشکی پوست عامل مهمی در خارش پوست است و خشکی علاوه بر ایجاد شکل نازیبا و ضخیم پوست، اثرات روانی هم روی فرد دارد. خشکی باید درمان شود تا به خارش منجر نشود.

توصیه های شما برای سلامت پوست در زمستان چیست؟

در فصول سر چاره ای جز بستن در و پنجره نیست. برای اصلاح این وضع می توانیم از دستگاه بخور در منزل یا محیط کار استفاده کنیم. دستگاه بخور رطوبت نسبی فضا را تامین می کند. سعی کنید از پوشیدن لباس های پشمی که مستقیم با پوست تماس دارند خودداری کنید. این لباس ها الکتریسیته ساکن ایجاد می کنند و خشکی را شدت می بخشند. بهتر است حتما یک لباس نخی، زیر لباس پشمی بپوشید. مایعات زیاد بنوشید، چون کمک می کند انعطاف پوست حفظ شود. دفعات شست وشوی دست و صورت را به حداقل برسانید. از صابون های قلیایی کمتر استفاده کنید. صابون هایی که حالت گلیسیرینه دارند در این فصل مناسب هستند.
پس از شست وشو از نرم کننده و مرطوب کننده های مناسب استفاده کنید. انواع دیگری مانند لوسیون های بدن نیز به طراوت پوست و شادابی آن کمک می کنند. همه موارد گفته شده برای برطرف کردن خشکی است و اگر فرد دچار خشکی شدید یا اگزما باشد حتما لازم است ترکیب دیگری در فرمولاسیون کرم تجویزی توسط پزشک گنجانده شود. می توانید خودتان نیز در خانه یک نرم کننده خوب بسازید. محلول گلیسیرین را با آب لیمو مخلوط کرده و روی پوست دست و صورت بمالید. البته روی پوست صورت باید کمتر استفاده شود. وقتی پوست حساسی دارید بهتر است حتما از ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.

مجله اینترنتی زندگی سالم

کلینیک دکتر شیرآلی متخصص جراحی افتادگی پلک، هایفو و جوان سازی صورت