شرایط و مراحل صدور جواز کسب

پروانه کسب در عرصه تجارت و کسب‌‌ و کار از اسناد مهم اقتصادی به شمار می‌رود؛ سندی که از سوی مراجع ذی‌صلاح صادر می‌شود و دارنده آن مجاز به کسب‌وکار در حرفه‌ای معین خواهد بود.

نظارت بر کسب‌وکارها نیز از طریق صدور مجوزهای مختلف صورت می‌گیرد که معمولی‌ترین این مجوزها نیز همان «پروانه کسب » است که آن‌هم شرایط خاص خود را دارد.

بررسی و صدور آن، از طریق اتحادیه‌های اصناف صورت می‌پذیرد. آگاهی از این مجوزها و قوانین مربوط به آن، برای راه‌اندازی کسب‌وکارها لازم است.

جواز کسب چیست ؟

هر شغلی که نیاز به مهارت داشته باشد یا با حقوق مصرف‌کنندگان مرتبط باشد نیاز به اخذ مجوزهای مخصوص از مراجعی دارد که قانون تعیین کرده است.

که در عرف به آن جواز کسب اطلاق می‌شود. مشاغلی چون آرایشگری، نانوایی، خیاطی و بسیاری از مشاغل که به مهارت خاصی نیازمند هستند در این گروه جای می‌گیرند.

برای دریافت جواز کسب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند ؟

افراد برای مشاغلی که نیازمند مهارت هستند باید مهارت لازم را کسب و گواهی لازم را از مراکز آموزشی مجاز اخذ و به اتحادیه مربوطه ارائه دهند.

اما برخی مشاغل ضرورتی برای آموزش مهارت خاص ندارند بلکه باید توانایی انجام و ارائه خدمتی از حیث تامین مکان مناسب و امکانات تدارکاتی و مالی مطلوب داشته باشند که هم در این‌گونه موارد و هم در مورد دارندگان مهارت شغلی، تکلیف به تامین مکان مناسب و مطابق استاندارهای تعریف شده برای اشتغال به شغل مربوطه وجود دارد.

این استانداردها با توجه به احتمال خطرات شغلی، ایمنی اشخاص، کارکنان و مراجعان و همچنین اموال، تجهیزات و گاه حریم، مساحت و امکانات جانبی تعیین و تعریف شده و اتحادیه‌ها و اداره اماکن پس از احراز وجود این شرایط، مقدمات صدور جواز کسب را فراهم می‌کنند.

البته در پرونده شغلی شخص، مدارک و دلایل وجود این صلاحیت‌ها و امکانات باید به‌نحو اطمینان‌بخش و مصدق وجود داشته باشد.

مدارک هویتی و حق استفاده از محل اعم از اجاره‌نامه معتبر یا سند مالکیت از بدیهیات است.

مراحل گرفتن پروانه کسب

مراحل صدور جواز کسب نسبت به هر دسته شغلی متفاوت است. مثلا برخی مشاغل نیازمند مهارت باید گواهینامه معتبر از مراکز آموزشی مجاز اخذ و ارائه کنند وگاه این گواهینامه‌ها باید به تایید یک سازمان دولتی نظارتی مثل سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای برسد.

بعد از این مرحله، مدارک هویتی و گواهینامه پایان خدمت وظیفه عمومی از الزامات است زیرا که اشتغال به هر شغلی به موجب مقررات وظیفه عمومی باید از حیث خدمت نظام وظیفه چه انجام خدمت سربازی یا معافیت دائم تعیین تکلیف شده و در پرونده شغلی متقاضی منعکس و نگهداری شود.

برای کسانی که بدون مطالبه این مدرک جواز کسب صادر کنند، توسط قانون، مجازات تعیین شده است.

بعد از ارائه مدارک هویتی و مهارتی در موارد لزوم نوبت به معرفی محل اشتغال با استاندارهای تعیین شده از سوی اداره اماکن نیروی انتظامی و اتحادیه مربوطه می‌رسد که البته مالکیت و یا اجاره این محل از ضروریات است که قاعدتا باید همه این موارد، راستی‌آزمایی شده و اصالت آن‌ها تایید شود.

مجازات نداشتن جواز کسب

چنانچه شخصی بدون طی این مراحل و یا داشتن مجوزهایی که گفته شد مبادرت به اشتغال کند، تخلف است.

ضمانت اجرای این تخلف نیز متنوع است از تعطیلی محل کسب و پلمپ آن گرفته تا جریمه نقدی و تعطیلی موقت یا دائم محل کسب.

باید به این جریمه‌های صنفی، مسئولیت‌های کیفری و یا مدنی شاغل را نیز اضافه کرد که در صورت لزوم باید توسط او تحمل شود.

چه مواردی جواز کسب را باطل می‌کند ؟

در موارد متعدد ممکن است جواز کسب باطل شود. به جز مواردی که دادگاه‌ها در رسیدگی به موضوعاتی که ممکن است وصف مجرمانه داشته باشد، حکم به ابطال جواز کسب می‌دهند، اتحادیه‌ها یا اداره اماکن نیروی انتظامی یا سازمان تعزیزات حکومتی نیز ممکن است جواز کسب را باطل کنند.

چگونه می‌توان به این احکام اعتراض کرد ؟

در این موارد، ذی‌نفع می‌تواند در صورتی که ابطال جواز کسب را خلاف حق و قانون بداند، برای احقاق حق خود به مراجع قضایی صالح مراجعه کند.

چگونه می‌توانند از داشتن جواز کسب مشاغل مطمئن شد ؟

در صورتی که مراجعان و مردم به صحت و اصالت جواز کسب یک واحد صنفی تردید کنند می‌توانند از اتحادیه مربوطه استعلام کنند.

چنانچه آن شغل فاقد اتحادیه باشد، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و اداره نظارت بر امور اصناف می‌توانند در این مورد اطلاعات لازم را ارائه دهند.

البته باید اضافه کرد که دارندگان جواز کسب مکلفند مجوز فعالیت خود را در مرعی و منظر مراجعان و مشتریان خود به نحوی قرار دهند که قابل رویت باشد.

شکایت از اصناف

در صورتی که شهروندان از اصناف شکایت داشته باشند به چه مراجعی می‌توانند مراجعه کنند؟

راحت ترین راه، سامانه ١٢۴ وزارت بازرگانی است که کار نظارتی انجام می‌دهد. امادر مورد گران‌فروشی یا تقلب در کسب، سازمان تعزیزات حکومتی مرجع مناسب شکایت است.

ولی تخلف متصدی شغل گاه ممکن است موجب ورود خسارت به مال یا سلامتی مصرف‌کننده باشد یا با نیرنگ و فریب مشتری از او کلاهبرداری شود که در چنین مواردی موجبات مسئولیت کیفری یا مدنی متصدی شغل فراهم می‌شود و متضرر باید حسب مورد به دادسرای عمومی محل وقوع جرم یا دادگاه عمومی محل اقامت متصدی شغل مربوطه مراجعه و ادعای خود را اثبات و کیفر یا خسارت خود را مطالبه کند.

در این موارد دادگاه با توجه به ادله ابرازی تصمیمی مناسب و منطبق با قانون و عدالت خواهد گرفت.

اگر شخصی واحد صنفی راه‌اندازی کرده است تا با صحنه‌سازی پول مشتریان را ببرد، بزه دیدگان چگونه می‌توانند از او شکایت و حق خود را پس بگیرند؟

متضرر حق مطالبه خسارت دارد و اگر تقلب وصف مجرمانه نیز داشته باشد قابلیت تعقیب در دادسرا و دادگاه کیفری را نیز دارد.

اما نکته ای که باید در این مورد تاکید شود این است که اصولا طرح شکایت و دعوا در مراجع قضایی آدابی دارد که اگر رعایت نشود ممکن است صاحب حق به حق خود دسترسی پیدا نکند.

یکی از این آداب این است که مدعی حتما باید دلیل ادعای خود را بتواند به قاضی ارائه دهد زیرا قاضی هم بی‌طرف است و هم از مناسبات واقعی اشخاص بی‌اطلاع.

بنابراین هر کس ادعایی دارد باید دلیل ادعای خود را به مرجع قضایی ارائه دهد تا برای قاضی علم و یقین حاصل شود.

حتی اگر قاضی مطمئن شود مدعی درست می‌گوید و حق با اوست ولی او نتواند دلیلی ارائه کند تا در پرونده ثبت و ضبط شود، باز هم ممکن است قاضی به ضرر مدعی تصمیم بگیرد زیرا اگر بدون وجود دلیل رای صادر کند خود قاضی تخلف کرده است.

قاضی در نظام حقوقی ما مکلف به اجرای قانون است و این در نهایت به عدالت و انصاف نزدیک‌تر است. بنابراین لازم است مردم حتما در زمان خرید کالا و خدمات خود از صاحبان مشاغل فاکتور معتبر و دلیل پرداخت وجه دریافت کنند به طوری که مشخصات کالا یا خدمت خریداری شده قابل نگهداری باشد تا چنانچه به مشکل یا اختلاف برخورد کردند بتوانند ادعای خود را در مرجع قضایی ثابت کنند.

شرایط و مدارک لازم جهت تحصیل پروانه کسب

وفق ماده ۶ آیین نامه صدور پروانه کسب در اتحادیه های صنفی ، شرایط و مدارک لازم جهت تحصیل پروانه کسب به شرح ذیل است :

• تابعیت جمهوری اسلامی ایران و در مورد اتباع بیگانه داشتن پروانه کار معتبر از وزارت کار و امور اجتماعی و پروانه اقامت معتبر از وزارت کشور.
• ارائه مدارک مثبته دال بر داشتن سابقه سکونت به مدت ۵ سال برای متقاضیان شهرتهران.
  تبصره : کمیسیون های نظارت در سایر شهرها می توانند باتوجه به تراکم جمعیت و تعداد واحدهای صنفی و اوضاع جغرافیای آن شهر مدت سکونت را در صورت ضرورت تغییر دهند.رعایت سابقه سکونت برای متقاضیانی که از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و یا همجوار شهرها مهاجرت می نمایند الزامی نمی باشد.
• ارائه سند مالکیت یا اجاره نامه رسمی
  تبصره: در مکانها و شهرهایی که برحسب عرف محل تنظیم اجاره نامه به صورت رسمی معمول نباشد به تشخیص کمیسیون نظارت ارائه اجاره نامه عادی کفایت می کند.
• گواهی پایان خدمت نظام وظیفه یا معافیت دائم.
• ارائه گواهی عدم سوء پیشینه .
• داشتن حداقل سواد خواندن و نوشتن.(به استثنای متقاضیانی که سن آنها بیش از ۴۵ سال به بالا باشد.)
• گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر از وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی.
• گواهی لازم مبنی برتجاری بودن محل کسب یا رعایت ضوابط شهرداری محل.
• برگ سلامت و بهداشت شخصی و محل کسب از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و آرایشی می باشند.
• موافقت اداره اماکن نیروی انتظامی برای مشاغل خاص بر اساس آیین نامه مربوطه.
• مدارک لازم دال بردارا بودن صلاحیت فنی برای مشاغل فنی بر اساس تبصره ۲ ماده ۳۵ قانون صنفی.
• عکس جدید ۶ قطعه.
• فتوکپی شناسنامه عکس دار دو برگ.

منبع : مجله اینترنتی دلگرم