ترجمه، شرح و تفسیر حکمت ۶۳ نهج البلاغه : ارزش و اهمیت شفاعت

حکمت ۶۳ نهج البلاغه : ارزش و اهمیت شفاعت

امام علی(ع) در این جمله کوتاه و پرمعنا اشاره به اهمیت شفاعت کرده مى فرماید: «شفاعت کننده بال و پَرِ طلب کننده است»;

شفاعت بر دو گونه است: تکوینى و تشریعى;

شفاعت تکوینى آن است که موجودات قوى تر این جهان به موجودات ضعیف تر براى پرورش و تکامل و نموّ کمک کنند، تابش آفتاب، ریزش باران و وزش نسیم نوعى شفاعت در عالم تکوین نسبت به پرورش گیاهان است.

باغبان نیز در حدّ خود در مورد گیاهان و درختان شفاعت مى کند. این گونه شفاعت دامنه وسیعى در جهان هستى دارد. در عالم تشریع نیز انسان هایى که در درگاه خدا مقرب ترند افراد ضعیف و آلوده به گناه و وامانده در راه را کمک کرده آنها را به سرمنزل سعادت مى رساند.

به یقین هر دو نوع شفاعت هنگامى مؤثر واقع مى شود که در شفاعت شونده قابلیت و لیاقت لازم وجود داشته باشد وگرنه به یک دانه فاسد گیاه هر قدر آفتاب بتابد و باران ببارد و نسیم بوزد گیاهى از آن نمى روید و همچنین انسانى که رابطه خود را با شفیعان به کلى قطع کرده شفاعت شافعان نفعى به حال او نخواهد داشت.

این که امام در گفتار حکیمانه بالا مى فرماید:

شفاعت کننده بال و پر طلب کننده است واقعیت مسلّم عقلى و نقلى است، همان گونه که هیچ پرنده اى بدون بال و پر نمى تواند پرواز کند بسیارى از طلب کنندگان نیز بى بال و پر شفاعت پرواز در آسمان قرب خدا براى آنها غیر ممکن است.

این جمله کوتاه در واقع هم اشاره اى به فلسفه شفاعت و هم مفهوم و معناى آن و هم شرایط شفاعت کننده و شفاعت شونده دارد.

پرنده باید همه چیز او کامل باشد تا بعد از رویش بال و پر بتواند پرواز کند و استفاده از بال و پر براى پرنده عیب نیست، بلکه افتخار است و عالم اسباب در جهان هستى در واقع چهره هایى از همین شفاعت است.

در عالم تشریع نیز گاه معصومان و پیشوایان بزرگ شفاعت مى کنند، گاهى علماى دین و شهدا و صالحان و زمانى اعمال خوب انسان مانند نماز و روزه و جهاد او با دشمن یا با نفس سبب شفاعتش مى شود. در هر حال شفیع به منزله بال و پر محسوب مى شود.