عقبگرد باروری مردانه
ناباروری مردانه و ایجاد استرس برای او یا همسر وی به دلایل متعددی اتفاق می‌افتد که یکی از آنها «انزال پس‌گرد» است. برای درک بیشتر این اختلال سراغ دکتر محمدرضا صفری‌نژاد، متخصص اورولوژی و فوق‌تخصص آندرولوژی و استاد دانشگاه رفتیم تا از علت این اختلال صحبت کنیم و از آن مهم‌تر این‌که چرا باعث ناباروری می‌شود و راه‌های درمانی آن چیست.
جام جم سرا: انزال پس‌گرد چیست؟
تصور بیشتر مردها این است که تنها اختلال انزال زودرس روی زندگی زناشویی تاثیر منفی می‌گذارد در صورتی که لزوما چنین نیست و اختلال انزال دیگری به نام انزال پس‌گرد وجود دارد که ممکن است سبب مشکلات عمده دیگری در زندگی زناشویی شود. انزال پس‌گرد یعنی منی به خارج از بدن نمی‌ریزد، بلکه به طرف عقب برمی‌گردد و وارد مثانه می‌شود و هنگام دفع ادرار با آن خارج می‌شود. این اختلال باعث می‌شود اسپرم‌ها در مثانه محبوس شوند و هنگام رابطه زناشویی به درون بدن همسر ریخته نشود و همین امر باعث ناباروری خواهد شد.
چرا این اتفاق می‌افتد؟
انزال پس‌گرد علل زیادی دارد. یکی از آنها اختلال در دستگاه عصبی بدن است. مایع منی به‌طور طبیعی باید وارد مجرای خلفی ادرار شود و از آنجا بیرون برود. مجرای ادرار در مردان به دو قسمت تقسیم می‌شود: مجرای خلفی و مجرای قدامی. مجرای خلفی خیلی به گردن مثانه نزدیک است.
آیا این اختلال در مردان شایع است؟
بله؛ انزال پس‌گرد اختلال کموبیش شایعی است و برای زوج‌ها گاه مشکل‌‌ساز می‌شود. اختلال انزال پس‌گرد فی‌نفسه اشکالی در رابطه زناشویی و کیفیت آن ایجاد نمی‌کند، ولی در افرادی که در سنین باروری قرار دارند سبب ایجاد ناباروری می‌شود. همچنین به‌علت ریخته نشدن مایع منی به بیرون ممکن است سبب استرس و مشکلات روحی در هر یک یا هر دو شریک جنسی (زن و شوهر) شود.
شایع‌ترین علت کدام است؟
شایع‌ترین علت عمل جراحی برای بزرگی خوش‌خیم پروستات است. این بیماری در مردان خیلی شایع است و هیچ مردی از آن رهایی ندارد، ولی شدت و ضعف دارد؛ در بعضی‌ها زود شروع می‌شود و سریع پیشرفت می‌کند و در عده‌ای دیگر هم روند آهسته‌ای دارد که اصلا فرد متوجه آن نمی‌شود. اما گاهی اندازه پروستات آن‌قدر بزرگ است که اثرات جانبی برای بیمار دارد و بیمار ناگزیر باید تحت عمل جراحی قرار گیرد.
چند درصد مردانی که جراحی پروستات خوش‌خیم انجام می‌دهند، انزال پس‌گرد پیدا می‌کنند؟
آمار بسیار بالاست؛ حدود 80 درصد مردان بعد از عمل این مشکل را پیدا می‌کنند. علاوه بر آن در هر عمل جراحی که گردن مثانه آسیب ببیند، احتمال ایجاد انزال پس‌گرد وجود دارد.
آیا انزال پس‌گرد بیماری دائم است؟
همیشه این‌طور نیست؛ چون مصرف بعضی از داروها هم ممکن است باعث انزال پس‌گرد شوند. سردسته این داروها همان داروهایی است که برای بزرگی خوش‌خیم پروستات تجویز می‌شوند. پروستات دارای کپسولی است سرشار از عضلات صاف. وقتی بیماری مشکل در تخلیه مثانه دارد، دارویی برایش تجویز می‌کنند تا عضلات صاف را شل کند و مثانه راحت خالی شود. این خاصیت شل‌کنندگی روی گردن مثانه هم اثر می‌گذارد. همین سازوکار باعث انزال پس‌گرد می‌شود. بیماران نباید نگران این موضوع باشند، چون هرگاه دارو قطع شود بلافاصله انزال پس‌گرد اصلاح می‌شود. یکی دیگر از علل شایع انزال پس‌گرد بیماری دیابت است که به دستگاه عصبی آسیب وارد می‌کند.
مردانی که دچار انزال پس‌گرد دائم هستند، دیگر نمی‌توانند بچه‌دار شوند؟
اگر انزال پس‌گرد در جوانان مثلا به دلیل بیماری ام‌اس یا آسیب به نخاع در تصادفات رانندگی اتفاق بیفتد، می‌توان اسپرم را از مثانه با کمک فرآیندهایی به دست آورد و در آزمایشگاه با تخمک لقاح داد و سپس آن را به رحم انتقال داد. یعنی در این افراد می‌توانیم از طریق لقاح مصنوعی یا روش‌های کمک‌باروری مشکل ناباروری را حل کنیم. متاسفانه در جنگ تحمیلی هزاران جانباز نخاعی داشتیم که چون بیشترشان در سنین جوانی بودند، مشکل ناباروری داشتند و پزشکان ایرانی هم به همین دلیل تجربیات خوبی در این زمینه دارند. همچنین در ایران متاسفانه آمار میزان تصادفات رانندگی هم بالاست که جوانان بیشتر قربانیان آن را تشکیل می‌دهند. پس انزال پس‌گرد در جوانان خواهان باروری زیاد دیده می‌شود. ولی خبر خوب این‌که با تکنیک‌های پیشرفته امروزی می‌توان این افراد را صاحب فرزند کرد.
علاوه بر آن انزال پس‌گرد و نبود انزال را در بسیاری از موارد، می‌توان با تجویز داروهای اختصاصی درمان کرد. (ضمیمه سیب)
ماریا حکمت
