گفتگو با حسین کنعانی مقدم درباره کابینه جدید روحانی
با معرفی کابینه دوازدهم گمانه‌زنی‌ها درخصوص رأی اعتماد وزرای پیشنهادی در مجلس افزایش پیدا کرده است. اکنون دولت آقای روحانی باید برای رأی اعتمادگرفتن از مجلس استدلال‌های مناسبی داشته باشد؛ وگرنه با چالش‌های جدی در این زمینه مواجه خواهد شد. به نظر می‌رسد برخی وزارت‌خانه‌ها با دقت و نظم چینش نشده‌اند و این مسئله می‌تواند بر کارنامه کلی کابینه تأثیر منفی بگذارد؛ همچنین برخی از افراد معرفی‌شده در دولت گذشته کارنامه قابل‌قبولی نداشته‌اند؛ بااین‌وجود بار دیگر در لیست پیشنهادی نام آنان دیده می‌شود و این اتفاق خوبی نخواهد بود؛ البته احتمال واکنش مجلس به این مسئله زیاد خواهد بود. برای تحلیل و بررسی کابینه جدید آقای روحانی حسین کنعانی‌مقدم، فعال سیاسی با «نسل‌فردا» گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید:
*******آقای روحانی چه ملاحظاتی را در چینش کابینه دوازدهم خود در نظر داشت؟ به نظر شما کابینه آقای روحانی نیاز به پوست‌اندازی بیشتری نداشت؟
همان‌طور که توقع داشتیم آقای روحانی یک کابینه 80میلیونی را ساماندهی کند، شاید کابینه 24میلیونی مدنظر او هم شکل نگرفت؛ به این دلیل که او در ایام انتخابات چهار شعار اصلی را مطرح کرد: دولت جوان‌تر، فراجناحی، چابک‌تر و کارامدتر خواهد بود. این‌ها شاخص‌هایی بود که دکتر روحانی در شعارهای خود مدنظر داشت. لیست وزرای پیشنهادی بیانگر آن است که دولت نه در روحیه و نه در سن‌وسال جوان نشده است؛ همچنین کابینه دوازدهم از حیث فراجناحی‌بودن نیز زیرسوال است؛ به‌دلیل اینکه وزرای پیشنهادی با آقای روحانی هماهنگ هستند یا در جناح آقای روحانی یا کارگزاران یا اصلاح‌طلبان تعریف می‌شوند و شانزده‌میلیون‌نفری که به آقای روحانی رأی ندادند در ترکیب کابینه حضور ندارند. درباره چابک‌بودن دولت نیز معضلاتی وجود دارد؛ ازجمله اجرایی‌شدن بحث اقتصاد مقاومتی که این مسئله حیاتی برای اقتصاد کشور است و اجرایی‌کردن آن نیازمند نیروهایی است که به‌خوبی با بحث مدیریت جهادی آشنا باشند، دولت چابک را با تمام شاخص‌های آن موردتوجه قرار بدهند و بتوانند اقتصاد مقاومتی را اجرایی کنند. تیم اقتصادی معرفی‌شده چندان تفاوتی با تیم سابق نکرده است؛ شاید ضعیف‌تر هم شده باشد. از سوی دیگر باید درنظرداشت که یک جناح به‌تنهایی قادر به حل تمام چالش‌ها و معضلات اقتصاد کشور نیست. اگر قرار است تنها یک جناح دیدگاه خود را درباره معضلات اقتصادی انشاء و دیکته کند در این صورت ممکن است بخش عمده‌ای از نیروهای فعال اقتصادی در جامعه با آنان همراهی نکنند. به نظر می‌رسد این مشکل وجود دارد و باید چاره‌ای برای آن اندیشیده شود. درمجموع بنده تغییر محسوسی در روند چینش کابینه دوازدهم نسبت به کابینه یازدهم مشاهده نمی‌کنم. باتوجه به اینکه 50درصد وزرای پیشنهادی همان وزرای سابق هستند، ترکیب معرفی‌شده تغییر اساسی در روند برنامه دولت ایجاد نمی‌کند. تغییرات ایجادشده بیشتر تغییر مهره‌هاست و باید منتظر تصمیم مجلس بود.
******چرا آقای روحانی به‌جای ورود نیروهای جدید به کابینه موقعیت افراد کابینه را تغییر داده است؟
برخی وزرا تمایل به ادامه کار نداشتند و بعضی از آنان ازنظر سیاسی با آقای روحانی هماهنگ نبودند. شاید در دوره گذشته هم تنش‌هایی داشته‌اند. بالاخره در انتخابات اخیر افراد جدیدی مؤثر بودند و این‌ها سهم خود را در کابینه مطالبه کردند.
*****با توجه به آنچه اشاره کردید چرا دولت نتوانست از همه دیدگاه‌ها استفاده و دولت فراجناحی تشکیل دهد؟
بنده معتقدم باید دولت ائتلافی تشکیل می‌شد؛ زیرا به شکل جناحی نمی‌توان به اداره امور پرداخت؛ درنتیجه با تشکیل دولت ائتلافی بسیاری از مشکلات کمرنگ می‌شدند. اگر دولت ائتلافی پدید می‌آمد دراین‌صورت دولت از پشتوانه مستحکم 80 میلیون نفر برخوردار بود؛ اما بعضی اطرافیان دولت اذعان داشتند برای ما تنها دیدگاه و رأی 24 میلیون نفر مهم است؛ شاید با این نگرش دایره مردمی‌بودن دولت تنگ‌تر شده؛ بنابراین اگر بخواهند با این روند به فعالیت خود ادامه دهند قطعاً دولت در آینده نه‌چندان دور با مشکل مواجه خواهد شد. اگر دولت ائتلافی تشکیل می‌شد و افراد کارامد و توانمند صرف‌نظر از وابستگی جناحی در سطح معاونین و دیگر عناصر دولت به‌کارگرفته می‌شدند در این صورت دولت قوی‌تر و چابک‌تر می‌شد.
******بعد از معرفی وزرای پیشنهادی اکنون نوبت به رأی اعتماد مجلس رسیده است. این مجلس چه نقشی می‌تواند در بهبود وضعیت کابینه داشته باشد؟
اکنون مجلس باید بیشتر به کارامدی وزرای پیشنهادی توجه کند؛ حتی کارنامه افرادی که در دولت یازدهم مسئولیت داشتند باید مورد بررسی و ارزیابی خانه ملت قرار گیرد. اگر این وزرا در مسئولیت خود نتوانسته‌اند به‌درستی ایفای نقش کنند و نقاط ضعفی داشته‌اند؛ باید موردنقد قرار گیرند؛ همچنین با توجه به اینکه دولت باید بحران‌های جدی در زمینه اقتصاد، امنیت و سیاست را حل‌وفصل کند در این صورت توجه به کارامدی افراد جدید از اهمیت زیادی برخوردار است؛ بنابراین لازم است مجلس در دادن رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی سختگیری زیادی اعمال کند.
*******به نظر شما آقای روحانی در معرفی این ترکیب کابینه چه اهدافی را در نظر داشته است؟
به نظر می‌رسد آقای روحانی به‌دنبال مجموعه‌ای بود که بیشتر با او هماهنگ باشند؛ درحالی‌که فعالیت دولت به شکل تیمی است و خود عناصر دولت باید تمرین فعالیت تیمی کنند و با رئیس‌جمهور هماهنگ و همراه باشند؛ البته این حق رئیس‌جمهور است که به انتخاب افراد هماهنگ با خود بپردازد؛ اما اینکه این عناصر نتوانند یک کار تیمی و گروهی را به سرانجام برسانند ممکن است تک‌تک آنان، افراد شایسته‌ای باشند، یعنی تیمی پر از ستاره باشند، اما زمانی که نمی‌توانند به‌صورت گروهی فعالیت کنند، پس نمی‌توانند به حریف گل بزنند و شاید هم به خودی گل بزنند.
******در لیست وزرای پیشنهادشده نامی از وزیر زن دیده نمی‌شود. چرا باوجود مطالبه جدی زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری دولت درصدد پاسخگویی برنیامد؟
دکتر روحانی سه نفر از معاونین خود را از میان بانوان انتخاب کرده است؛ اما با توجه به اینکه خانم‌ها 50درصد عنصر مناسب در منابع انسانی کشور هستند و از تحصیلات عالی برخوردارند و در سال‌های گذشته در صحنه‌های مختلف شاهد درخشش آنان در زمینه‌های گوناگون بوده‌ایم، بهتر بود در موضوع وزرا نیز تا حدودی آقای روحانی صف‌شکنی کرده و از این نیرو استفاده می‌کرد؛ اما ظاهراً تصمیمی برای این موضوع اتخاذ نکردند.
*****آیا موضع اصولگرایان درباره آقای روحانی با چهار سال گذشته تفاوت خواهد کرد؟
اصولگرایان پیروزی دولت را پیروزی ملت می‌دانند و کمک خواهند کرد دولت بتواند در مسئولیت‌هایی که بر عهده دارد موفق عمل کند و دست یاری دولت را کوتاه نخواهند کرد؛ اما اگر دولت نخواهد به این مجموعه قدرتمند که در کشور وجود دارد و شانزده میلیون رأی سازماندهی‌شده آنان توجه کند، دراین‌صورت اصولگرایان به‌دنبال تشکیل دولت در سایه خواهند بود؛ با این هدف که به دولت کمک کنند و نقدهای مؤثر و مفید ارائه دهند. این جریان سیاسی نمی‌خواهد چوب لای چرخ دولت بگذارد؛ چون به‌اندازه‌کافی با مشکلات درونی روبه‌روست.
******تشکیل دولت درسایه چه مزیت‌هایی به‌همراه دارد؟
در بسیاری از کشورها وقتی یک جریان سیاسی نمی‌تواند اکثریت را به‌دست آورد از قدرت کناره‌گیری نمی‌کند و خانه‌نشین نمی‌شود. جناح رقیب نیروهای فعال و مؤثر در جامعه هستند و نخبگان و اتاق فکری دارند که در تجمیع آنان به‌عنوان دولت در سایه کمک می‌کند تا بتوانند طرح‌های جدید ارائه دهند و از برخی بحران‌ها عبور کنند و نقدهای منصفانه و آگاهانه طرح کرده و مردم را به مشارکت سیاسی بیشتر تشویق کنند؛ بنابراین دولت در سایه دولت رقیب نیست؛ بلکه دولتی است که عمدتاً برای توسعه و تقویت کشور حرکت می‌کند و هدف آنان دسترسی به منافع شخصی و گروهی نیست.
******آیا در چهار سال آینده فضای سیاسی کشور به‌سوی تعامل و همگرایی رفته و وعده‌های محقق‌نشده رئیس‌جمهور به نتیجه خواهد رسید؟
مردم در دوره گذشته مطالباتی داشتند که برخی از آن‌ها تحقق پیدا نکرد. در این دوره نیز مطالبات جدیدی مطرح شده است که این‌ها انباشتی از مطالبات مردم و حتی جناح‌های سیاسی را به‌وجود آورد. اگر دولت در پی افزایش توانایی خود نباشد و کارامدی و چابک‌سازی خود را ارتقاء ندهد و هزینه‌های خود را کاهش ندهد (دولت پرهزینه به زیان دولت و کشور است) در این صورت شاهد واردشدن خسارات عدیده به دولت و ملت خواهیم بود؛ بنابراین دولت باید اولویت‌ها را مدنظر قرار دهد، به‌دنبال حاشیه نرود و به متن توجه کند. در سال 92 زمانی که دولت یازدهم خدمت مقام معظم رهبری رسیدند ایشان به شش شاخص اشاره کردند و به نظر می‌رسد اگر به همان شش شاخص توجه شود بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. مقام معظم رهبری در مراسم تحلیف دوازده توصیه را در سخنان خود مطرح کردند که این‌ها می‌تواند سرمشق و نقشه راه دولت باشد و اجرایی‌کردن آن رشد و شکوفایی کشور را به‌ارمغان می‌آورد. اکنون در بحث اقتصاد نیز اقتصاد مقاومتی و مردمی در اولویت قرار دارد، اقتصادی که نخبگان و تحصیل‌کردگان کشور ما وارد چرخه تجارت و صنعت شوند. موضوع دیگر اقتصاد عدالت‌بنیان است، به این معنا که ما فقط به‌دنبال این نباشیم که به نرخ رشد 8درصدی بر اساس برنامه پیش‌بینی‌شده دست پیدا کنیم؛ بلکه توجه به کاهش فاصله طبقانی و زدودن فقر نیز از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است.
*****آیا آقای روحانی در کابینه جدید نقاط ضعف کابینه گذشته خود را ترمیم کرده یا مشکلات همچنان پابرجاست؟
به نظر من این کابینه با کابینه گذشته تغییر چندانی نکرده، بلکه با دولت آقای روحانی هماهنگ‌تر شده است.
******عدم توجه به مطالبات مردم چه آسیب‌هایی را به‌دنبال خواهد داشت؟
یک‌سری مطالبات به‌حق و واقعی هستند و هردولتی که برسرکار می‌آید وظیفه دارد به مطالبات مردم به‌ویژه در حوزه اقتصادی توجه کند؛ اما ایجاد مطالبات کاذب که از عهده دولت و رئیس‌جمهور خارج است باعث تخریب فضای اعتماد عمومی به دولت می‌شود و نباید اجازه داد این اتفاق بیفتد. اگر قرار است هر فردی برای کسب آرای سیاسی به طرح برخی مطالبات در جامعه بپردازد که نه خود بتواند آن را محقق کند و نه در حیطه مسئولیت او قرار دارد این امر موجب سلب اعتماد عمومی به دولت خواهد شد و بسیاری از زیرساخت‌های سرمایه‌های اجتماعی کشور تخریب خواهد شد.
نویسنده : لیلا کاظمی
