پولیپ، شایع‌ترین علت خونریزی غیرطبیعی رحم
تقریباً اکثر خانم‌ها با این واژه به‌خوبی آشنا هستند. پولیپ درواقع رشد بافت رحم به طور موضعی است که به‌صورت یک‌تکه گوشت اضافه در داخل حفره رحمی ظاهر می‌شود و یکی از شایع‌ترین علل خونریزی‌های غیرطبیعی رحم هم در خانم‌های قبل از سنین یائسگی و هم در افراد یائسه می‌باشد. تعداد و سایز و مکان آنها متفاوت است. پولیپ‌ها توده‌هایی منفرد یا متعدد با اندازه چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر هستند که ممکن است در حفره رحم و یا دهانه رحم به وجود آیند.
علت به وجود آمدن پولیپ چیست؟
معمولاً پولیپ ها و فیبروم ها که هر دو خوش‌خیم هستند و از بافت خود رحم منشاء می‌گیرند در اثر میزان بیش از حد هورمون‌های استروژن تولیدشده در خود بدن یا واردشده به آن و کاهش پروژسترون به وجود می‌آیند.
عوامل خطر پولیپ کدم‌اند؟
۱/ مصرف تاموکسیفن: شیوع پولیپ در مصرف‌کنندگان تاموکسی فن بالاتر و سایز آنها نیز بزرگتر است (به بیش از ۲ سانتی‌متر هم می‌رسد)
۲/ چاقی: مخصوصا افرادی که BMI>30 دارند
۳/ مصرف داروهای هورمونی پس از یائسگی
۴/ افرادی که پولیپ های متعدد در روده دارند.
علائم بالینی
مهم‌ترین و شایع‌ترین علامت پولیپ خونریزی‌های غیرطبیعی رحم است. (۸۸-۶۸%) که اکثراً به‌صورت لکه بینی تظاهر می‌کند اما ممکن است باعث خونریزی شدید و سنگین نیز بشود.
همچنین علت شایع خونریزی و لکه بینی پس از یائسگی نیز است. پولیپ ها می‌توانند بدون علامت نیز باشند و در طی ارزیابی ناباروری در سونوگرافی یا هیستروسکوپی کشف شوند یا درصورتی‌که از دهانه رحم بیرون زده باشند در حین معاینه دیده شوند.
نکته مهم: خانم‌هایی که مشکل خونریزی غیرطبیعی دارند باید از نظر خطر سرطان رحم بررسی شوند.
ارزیابی و تشخیص
سونوگرافی واژینال اولین و کم‌هزینه‌ترین روش تشخیصی در خانم‌های مبتلا به خونریزی غیرطبیعی است؛ اما اگر با سونو تشخیص قطعی داده نشد بهترین روش، هیستروسکوپی یا هیدرو سونوگرافی (سونوگرافی با مایع) است. پولیپ هایی که از دهانه رحم منشاء گرفته یا از آن آویزان شده باشنده هم در معاینه مشخص می‌شوند. تشخیص قطعی و تعیین خوش‌خیم یا بدخیم بودن پولیپ پس از برداشتن آن و فرستادن بافت به آزمایشگاه و بررسی پاتولوژیک داده می‌شود.
پولیپ ها خوش‌خیم هستند یا بدخیم؟
۹۵ درصد آنها خوش‌خیم هستند ولی در افراد یائسه نسبت به غیر یائسه‌ها و در کسانی که پولیپ باعث خونریزی شده نسبت به افراد بدون علامت و نیز در کسانی که تاموکسی فن مصرف می‌کنند احتمال بدخیمی بیشتر است.
اثرات پولیپ بر باروری و بارداری
خود پولیپ به تنهایی عامل ناباروری نیست اما برداشتن آن در افراد نابارور قبل از درمان باعث بهبود نتیجه و افزایش احتمال بارداری بعد از IUI و IVF می‌شود. پولیپ باعث افزایش سقط در افراد باردار نشده و بر نتیجه بارداری اثر منفی ندارد.
آیا برداشتن پولیپ همیشه ضرورت دارد؟
پولیپ های علامت دار در هر سنی باید برداشته شوند؛ اما پولیپ های بدون علامت فقط در صورتی خارج می شوند که:
۱/ از دهانه رحم آویزان شده باشند.
۲/ بزرگتر از ۱/۵ سانتی‌متر باشند.
۳/ در افراد نابارور
۴/ در افرادی که عوامل خطر فوق‌الذکر را دارا باشند.
۵/ پولیپ های متعدد
۶/ افراد یائسه
در موارد نادر ممکن است پولیپ پس از خارج شدن عود کند. در این موارد و در مصرف‌کنندگان تاموکسی فن (که در معرض خطر بدخیمی هستند)، علاوه بر تحت نظر بودن، درمان و اقدام مناسب توسط پزشک انجام می‌شود.
درمان جراحی
بهترین و دقیق‌ترین روش جهت برداشتن پولیپ داخل حفره رحم، استفاده از هیستروسکوپی است که تعیین محل دقیق پولیپ زیر دید مستقیم را فراهم می‌کند. پولیپ های دهانه رحم معمولاً به‌طور سرپایی قابل برداشتن هستند.
مجله اینترنتی زندگی سالم/ دکتر منصوره پژمان منش؛ متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی
لادن سلطانی