جهان

بحران کره شمالی نتیجه اقدامات خود آمریکاست / انتخاب های غیر عاقلانه

بحران کره شمالی نتیجه اقدامات خود آمریکاست / انتخاب های غیر عاقلانه

بحران کره شمالی نتیجه اقدامات خود آمریکاست / انتخاب های غیر عاقلانه

بسیاری از بحران­هایی که ایالات­متحده امروزه با آن­ها روبه‌روست نتیجه انتخاب­های غیرعاقلانه­ای است که خودش سال­ها قبل انجام داده است. مواجهه اتمی آمریکا با کره شمالی یکی از نمونه­های وحشتناک چنین انتخاب­هایی است. ریشه­های این بحران را باید در اقدامات خود واشنگتن جست‌وجو کرد.

هنگامی‌که در سال 1979 اتحاد جماهیر شوروی نیروهای خود را به افغانستان اعزام کرد، ایالات­متحده به فکر ایجاد نیرویی برای مقابله با این اقدام افتاد. برای حمایت از این نیروها آمریکا نیاز به پایگاه­هایی در کشور همسایه افغانستان یعنی پاکستان داشت. ژنرال ضیاءالحق، دیکتاتور نظامی وقت پاکستان، با درخواست آمریکایی­ها برای ایجاد پایگاه نظامی در کشورش موافقت کرد؛ البته با این شرط که آمریکا هم با خواسته­های پاکستان موافقت کند. یکی از خواسته­های او این بود که ایالات­متحده مانع از دستیابی پاکستان به تسلیحات هسته­ای نشود.

امروزه برنامه منع تکثیر تسلیحات هسته­ای (یعنی جلوگیری از توسعه تسلیحات هسته­ای توسط سایر دولت­ها) جزو اولویت­های اصلی ایالات­متحده است؛ اما در سال 1979 انگیزه­های قدرتمندی برای زدوبند با پاکستان و مستثناساختن این کشور از برنامه منع تکثیر تسلیحات هسته­ای وجود داشت. در آن زمان تنها هدف آمریکا حمایت از شبه‌نظامیان جهادی در افغانستان بود تا از این طریق بتواند ارتش سرخ شوروی را از این کشور بیرون براند، شوروی را تضعیف و اعتبار آمریکا را احیا کند. در آن دوره خطر دولت­های سرکشِ مجهز به سلاح­های هسته­ای مبهم، ناروشن و دور از انتظار به‌نظر می­رسید.

بحران کره شمالی نتیجه اقدامات خود آمریکاست / انتخاب های غیر عاقلانه

تا سال 1979، ایالات­متحده می­کوشید مانع از دستیابی پاکستان به تجهیزات و مواد هسته­ای ممنوعه شود؛ اما پس از سال 1979 در نتیجه توافق آمریکا با پاکستان این تلاش­ها متوقف شد. این امر به پاکستان اجازه داد تا برنامه هسته­ای خود را توسعه دهد. پاکستان نخستین بمب اتمی خود را در سال 1998 به‌شکل موفقیت­آمیز آزمایش کرد. در همین دوره این کشور اقدام به همکاری هسته­ای با یک دولت مطرود دیگر یعنی کره شمالی کرد.

در طول دهه 1990، پاکستان اقدام به خرید موشک از کره شمالی کرد و در مقابل «فناوری هسته­ای غیرنظامی» را در اختیار این کشور قرار داد. در سال 2002، نهادهای امنیتی این موضوع را افشا کردند که پاکستان اقدام به فروش سانتریفوژهای گازی به کره شمالی کرده و درنتیجه این کشور را قادر به غنی­سازی اورانیوم برای تولید بمب اتمی ساخته است. عبدالقدیرخان، دلال هسته­ای پاکستانی که زیر نظر دولت پاکستان فعالیت می­کرد چندین بار به کره شمالی سفر کرد. او بعدها اعلام کرد: «ما با کره شمالی برنامه مشترکی داشتیم.»

کمک­های کارشناسی و فنی پاکستان به کره شمالی این کشور را قادر به ایجاد بحرانی که ما امروزه با آن دست‌به‌گریبانیم ساخت. این مسئله که پاکستان به‌راحتی موفق به ارسال چنین کمک­هایی به کره شمالی شد تا حد زیادی نتیجه این امر بود که آمریکا پذیرفت چشم خود را به برنامه پاکستان برای گسترش تسلیحات هسته‌ای در سطح جهان ببندد. بحران فعلی کره شمالی نتیجه تصمیمی است که آمریکا بیش 35 سال قبل گرفت. این یک نمونه کلاسیک از رویه اغلب رهبران ملی است: اتخاذ تصمیمات کوتاه‌مدت و آنی درخصوص مسائل و گذاشتن وظیفه رفع‌کردن نتایج منفی این تصمیمات برعهده نسل­های آینده.

در این مورد کره شمالی نتیجۀ منفی اقدام آمریکا در گذشته است. امروزه کره شمالی تبدیل به یک مشکل لاینحل شده است. این کشور آشکارا سایر کشورها، از‌جمله ایالات­متحده را تهدید می­کند و درعین‌حال به‌دنبال توسعه موشک­های بالستیک دوربرد با توانایی حمل کلاهک هسته­ای است. آزمایش‌های موشکی کره شمالی اغلب با شکست مواجه شده­اند که شاید دلیل آن حملات سایبری ایالات­متحده به تأسیسات موشکی این کشور باشد؛ بااین‌حال، سیاست «صبر استراتژیک» که دنیای خارج در قبال بحران کره اتخاذ کرده نمی­تواند پاسخی دائمی به این تهدید باشد.

بحران کره شمالی نتیجه اقدامات خود آمریکاست / انتخاب های غیر عاقلانه

این بحران راه‌حل نظامی ندارد. یک حملۀ پیش‌دستانه به کره شمالی احتمالاً منجر به یک منازعۀ ویرانگر خواهد شد که احتمال به‌کارگیری تسلیحات هسته­ای هم در آن وجود دارد؛ همچنین به‌نظر می­رسد کره شمالی تمایلی به چانه­زنی متعارف ندارد.

حمله آمریکا به عراق و لیبی این موضوع را برای کشور مخالف آمریکا آشکار ساخت که یا باید به سلاح هسته­ای دست یابند یا با خطر سرنگونی توسط آمریکا دست‌وپنجه نرم کنند. مقامات کره شمالی هم این موضوع را درک کرده­اند و درنتیجه هیچ‌گاه تن به توافقی که منجر به توقف کامل برنامه تسلیحات هسته­ای این کشور شود نخواهند داد. به‌این‌ترتیب با تشدید فشارهای چین، دولت کره احتمالاً تنها با محدودسازی یا تعلیق موقت برنامه هسته­ای خود موافقت می­کند. از طرف دیگر ایالات­متحده باید چین را قانع کند که فشارهای خود را بر کره افزایش دهد؛ اما چین درصورتی اقدام به چنین کاری خواهد کرد که مطمئن شود در نتیجه این اقدام یک رژیم متخاصم در همسایگی‌اش شکل نخواهد گرفت.

در سال 1979، ایالات­متحده تصمیم گرفت به‌جای آنکه اجازه دهد شوروی­ها در باتلاقی که خودشان در افغانستان ایجاد کرده بودند غرق شوند مستقیماً در امور افغانستان مداخله کند. انجام این کار از سوی آمریکا زنجیره­ای از اتفاقات دیگر را موجب شد که نتیجه آن تبدیل‌شدن کره شمالی به یک قدرت هسته­ای بود. آمریکا امنیت بلندمدت خود را فدای دستیابی به یک پیروزی سریع در افغانستان کرد و نتایج این تصمیم امروز خود را آشکار ساخته است.

***استفان کینزر، پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات امور عمومی و بین­المللی واتسون وابسته به دانشگاه برَون است. وی نویسنده کتاب­های «همه مردان شاه» و «براندازی» است که در آن­ها نقش آمریکا در تحولات ایران را بررسی کرده است.

بحران کره شمالی نتیجه اقدامات خود آمریکاست / انتخاب های غیر عاقلانه

بحران کره شمالی نتیجه اقدامات خود آمریکاست / انتخاب های غیر عاقلانه

مترجم: دکتر ابوذر رفیعی قهساره

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا