آیا هورمون ها روی دهان و دندان تاثیر میگذارند؟

همانطور که میدانید هورمون ها روی رفتار و اخلاق ما تاثیر میگذارند. بد نیست بدانید این هورمون ها روی سلامت دهان هم تاثیر گذارند.

یک متخصص درمان ریشه میگوید : تغییرات هورمونی در خانم ها روی سلامت دهان و دندان اثر میگذارد. در دوران بلوغ ، پریود ، حاملگی و یائسه شدن و نیز استفاده از داروهای هورمونی و قرص های ضد بارداری وضعیت دهان تغییر میکند. تغییرات هورمون را در اکثر افراد نمیتوان کنترل کرد اما با رعایت نکاتی میتوان از خیلی از مشکلات دهان و دندان جلوگیری کرد.

دوران بلوغ

در زمان بلوغ  هورمون های جنسی دختران یعنی پروژسترون و استروژن  افزایش پیدا میکند که باعث التهاب اولیه لثه می شود. بدنبال التهاب لثه بیماری های لثه ایجاد میشود. در التهاب لثه یا همان جینجیویت لثه حساس ، قرمز و دچار تورم می شود و با تحریک هر چند کوچک به خونریزی می افتد. بعضی از باکتری ها که عامل التهاب لثه هستند  به جای ویتامین K از استروژن برای رشدشان استفاده می کنند. بیماری جینجیویت یا التهاب اولیه لثه پاسخ خوبی به درمان های دندانپزشکی می دهد. معمولا برداشت پلاک یا جرم گیری به تنهایی هم برای درمان کافی میباشند. با رعایت بهداشت دهان و دندان شامل درست مسواک زدن ، کشیدن نخ دندان و استفاده از دهان شویه می توان مشکل را رفع کرد.

پریود یا قاعدگی

در بعضی از خانم ها ممکن است از روزهای قبل از شروع عادت ماهیانه لثه دچار تورم و خونریزی شود و حتی ممکن است در دهانشان زخم های آفتی بزند. وقتی عادت ماهیانه شروع شود این مشکلات دهانی معمولا برطرف میشوند. باید توجه کرد در زمان پریود نباید برای درمان به دندانپزشکی رفت زیرا زمان قاعدگی زمان مناسبی برای درمان دهان و دندان نیست. جرمگیری و کشیدن دندان بهتر است یک هفته بعد از اتمام پریود انجام شود. اگر دندانی را در زمان عادت ماهیانه بکشیم حفره ایجاد شده در دهان خشک و ملتهب تر میشود . چون تغییرات هورمونی در روزهای 11 تا 21 سیکل قاعدگی اتفاق می افتد بهتر است جراحی را به بعد از قاعدگی موکول کنیم. البته هیچ منعی در هیچ دوره ای وجود ندارد. رعایت بهداشت شامل مسواک زدن مرتب و صحیح و استفاده از نخ دندان اکثر مشکلات زمان پریود را رفع میکند.

گاهی تبخال یا هرپس دهانی و تناسلی در دوره عادت ماهیانه عود میکند. استفاده از داروهای موضوعی شاید در مراحل اولیه نتواند آفت دهانی را کنترل کند. در زمان عود تبخال درمان دندان پزشکی عقب می افتد تا عفونت کنترل شود.

حاملگی (بارداری)

التهاب لثه در 50 تا 70 درصد زنان حامله اتفاق می افتد. از ماه دوم تا ماه هشتم التهاب لثه شدیدتر  میشود که این التهاب لثه بخاطر تغییرات شدید هورمونی در زمان بارداری اتفاق می افتد. در اکثر کشورها مثل ایران، قبل از باردار شدن مراقبت های بهداشتی و درمانی برای آماده کردن زنان شروع می شود که شامل پیشگیری ها و درمان های دندان پزشکی هستند.

تقریبا در 10 درصد خانم های باردار رشد التهابی لثه به شکل تومور بارداری یا گرانولوم بارداری  ایجاد می شود. دلیل این ضایعات دهانی هورمونی است و  این تومورها دارای منشاء التهابی هستند اما خطرناک نیستند. با رعایت بهداشت دهان و دندان و برداشتن ناحیه با جراحی آن و با جرمگیری و بروساژ این ضایعات دهانی رفع میشوند. در زمان های نامناسب مثل نیمه شب ، خوردن بیشتر محصولات غذایی شیرین ، اسید معده را به داخل دهان می آورد و باعث پوسیدگی دندان ها در زنان باردار میشود و نیز حالت تهوع را در زنان حامله افزایش می دهد. خشکی دهان در زنان باردار باعث بروز پوسیدگی دندانی میشود.

در بعضی خانم ها در سه ماهه سوم تا روزهای آخر زایمان مقدار بزاق خیلی زیاد میشود. همچنین استفاده از داروهای ضد بارداری که هورمونی هستند در دهان زنان ممکن است همین مشکلات زنان باردار را ایجاد کند. البته در داروهای ضدبارداری جدید مشکل لثه های ملتهب و قرمز و خونریزی لثه ها کم شده است و در صورت رعایت بهداشت دهان و دندان مشکلی برای مصرف کننده ایجاد نمیکند.

دوران یائسگی

در 30 تا 50 درصد زنان در اثر یائسگی ، علامت دهانی نشان داده نمیشود. در بعضی از زنان با بروز یائسگی مشکلات دهانی مثل خشکی دهان،درد در اثر تغییرات هورمون ها ، سوزش دهان و تغییرات در حس مزه ها دیده شده است.پیشنهاد میشود در دوران یائسگی  زنان یائسه آب بیشتر بنوشند و نکات بهداشتی را برای دهان رعایت کنند. برای تحریک ترشح بزاق میتوان از آدامس ها و آبنبات های بدون شکر استفاده کرد. اگر بانوان یائسه حس سوزش در دهان داشتند به دندانپزشک باید مراجعه کنند. خانم های یائسه مبتلا به پوکی استخوان در قسمت فک و صورت خصوصا در جاهایی که دندان ندارند استخوانشان به تحلیل می رود .کیفیت استخوان بقیه قسمت های بدن هم تحت تاثیر هستند.