کاهش دید،علامت اصلی آب مروارید

داخل چشم انسان برای ایجاد تصویر واضح روی شبکیه، عدسی یا لنز محدب وجود دارد که پرتوهای نور را روی بخش حساس به نور یا همان شبکیه متمرکز می‌کند.

آب مروارید یا کاتاراکت به بیماری کدورت عدسی یا لنز طبیعی داخل چشم گفته می‌شود. در این بیماری کدر شدن عدسی در داخل چشم باعث کاهش دید می‌شود.

برای بررسی بیشتر علل ایجاد کننده آب‌مروارید و روش‌های درمانی این بیماری،گفتگویی با دکتر علیرضا پیمان فوق تخصص قرنیه و سگمان قدامی بدین شرح ترتیب دادیم:

*در ابتدا به عواملی که در بروز آب مروارید نقش دارند اشاره کنید.

آب مروارید علت های مختلفی دارد. شایعترین نوع آب مروارید نوع سنی آن است یعنی در بسیاری از افراد آب مروارید فقط به علت افزایش سن ایجاد شده و علت خاص دیگری ندارد، در این حالت علایم بعد از ۵۰ سالگی و به تدریج ایجاد می‌شود. ولی در تمام سنین به علل متفاوتی اشخاص ممکن است دچار آب مروارید شوند.

تماس طولانی با اشعه ماورا بنفش که معمولا منشاء آن نور خورشید است در ایجاد آب مروارید نقش دارد و افرادی که به مدت طولانی در محیط باز و معرض نور مستقیم آفتاب هستند بیشتر به آب مروارید دچار می‌شوند. در بعضی موارد کاتاراکت با علت ژنتیک در چند نفر از اعضا یک خانواده دیده می‌شود ولی این حالت در کاتاراکت نوزادان شایعتر است.

ارتباطی بین آلودگی هوا و ایجاد آب مروارید شناخته نشده است. آب مروارید می‌تواند به علت ضربه مستقیم یا غیر مستقیم به عدسی چشم در حوادث ایجاد شود. بعضی بیماری های متابولیک یا بیماری های عفونی مادر باردار در نوزاد ممکن است باعث ایجاد آب مروارید شود. بیمارانی که به مدت طولانی تحت درمان با داروهای کورتیکوسترویید هستند در معرض ایجاد کاتاراکت زودرس هستند و آب مروارید در افراد مبتلا به دیابت بیشتر دیده می‌شود.

تغذیه طبیعی، استفاده منظم از سبزیجات و میوه ها، استفاده از مواد غذایی آنتی اکسیدان و زندگی منظم و سالم ممکن است باعث کاهش بروز کاتاراکت شود. در نهایت علت اصلی بسیاری از موارد آب مروارید نامشخص باقی می‌ماند و نمی‌توان علت مستقیم و قطعی برای آن تعیین کرد.

* آیا آب مروارید درمان قطعی دارد ؟

درمان موثر آب مروارید به روش جراحی انجام می‌شود. اگر شدت آب مروارید کم باشد و باعث عیب انکساری شده باشد برای اصلاح دید می‌توان به طور موقت از عینک استفاده کرد ولی اگر آب مروارید باعث اختلال عملکرد شخص و کاهش قابل توجه دید شده باشد نیاز به جراحی خواهد داشت.

با درمان مناسب، مشکل آب مروارید به طور قطعی و دائمی برطرف می‌شود و عیب انکساری شخص نیز همزمان اصلاح خواهد شد. بعد از جراحی اغلب بیماران بهبود قابل توجه دید خواهند داشت. چند سال بعد از عمل جراحی کدر شدن لایه پشت لنز داخل چشمی ممکن است باعث کاهش دید شود.

*اگر آب مروارید در مان شود آیا ممکن است پس از مدتی آب‌سیاه بروز کند؟

اگر شخص مبتلا به گلوکوم یا آب سیاه باشد بعد از جراحی آب مروارید هم ممکن است پیشرفت بیماری ادامه داشته باشد و باید وضعیت عصب بینایی و فشار چشم به صورت دوره‌ای و منظم مورد بررسی قرار بگیرد. بعضی از انواع گلوکوم با جراحی آب مروارید به صورت همزمان درمان می‌شوند ولی در اغلب موارد نیاز فرد به استفاده از داروهای کاهنده فشار چشم بعد از جراحی کاتاراکت هم ادامه خواهد داشت، هرچند معمولا به علت کاهش نسبی فشار داخل چشم بعد از جراحی آب مروارید تعداد کمتری دارو برای کنترل فشار استفاده می‌شود.

*آیا ضعیف بودن چشم ممکن است زنگ خطری برای بروز بیماری مذکور باشد؟

علامت اصلی آب مروارید یا کاتاراکت، کاهش دید است. در مراحل اول آب مروارید بعضی افراد دچار تغییر عیب انکساری می‌شوند که معمولا به صورت نزدیک بینی است. اگر تغییرات شماره یا عیب انکساری و کاهش دید ناشی از کاتاراکت زیاد باشد با جراحی می‌توان آن را اصلاح کرد.

*چه نکاتی را باید رعایت کنیم تا به آب مروارید دچار نشویم؟

به طور کلی امکان پیشگیری قطعی از آب مروارید وجود ندارد. حفاظت چشم در برابر اشعه ماورا بنفش خورشید، تغذیه طبیعی و سالم و روش زندگی منظم و سالم می‌تواند مفید باشد.

*در چه صورت فرد مبتلا به آب مروارید به پیوند قرنیه نیاز پیدا می کند؟

در بیمارانی که علاوه بر کاتاراکت دچار کدورت شدید یا ورم قرنیه هستند ممکن است جراحی آب مروارید همزمان با عمل پیوند قرنیه انجام شود. در بیمارانی که سلول های اندوتلیوم قرنیه ضعیف دارند یا جراحی آب مروارید سخت و طولانی انجام شده ممکن است بعد از جراحی آب مروارید، به ورم قرنیه دچار شوند که باعث کاهش دید و درد می‌شود. اگر ورم قرنیه بیمار با گذشت چند ماه و درمان دارویی بهبود نیابد برای اصلاح مشکل می‌توان جراحی پیوند قرنیه انجام داد.

مجله اینترنتی زندگی سالم/ دکتر علیرضا پیمان فوق تخصص قرنیه و سگمان قدامی

لادن سلطانی