چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
حسین جمالی مدرک لیسانس بازیگری دارد. مدت‌هاست گروه نمایشی ” نیست ” را سرپرستی می‌کند. تا به حال چندین نمایشنامه به نام‌های “مجلس نقالی رومئو و ژولیت “، “مجلس شبیه لیر بیچاره “، “مجلس انتقام جویی هملت” نوشته و کارگردانی کرده است. جمالی در مصاحبه‌ای گفته است ” عنصر زمان برایش خیلی مهم است و برای به اجرا درآوردن نمایش – بدون وقفه زمانی – از هر گونه فضایی استقبال می‌کند. جاهایی مثل کافه، تعمیرگاه و حتی سوپرمارکت…” نمایش ” چل گیس ” آخرین اثر جمالی هم اکنون در سالن چهارسوی تئاتر شهر تا 29 خرداد به روی صحنه است. در این نمایش بهناز نادری، فربد فرهنگ، وحید نفر، مسیح کاظمی، یلدا عباسی، مجید رحمتی وآرش غلام آزاد بازی می‌کنند.
چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
*رویکردی که در کارهای شما دیده می‌شود، استفاده از شگردهای نمایش شرقی و ایرانی است. چرا اینقدر نسبت به این رویکرد علاقه مند هستید؟
همه چیز از وقتی آغاز شد که من برای پایان نامه رشته نمایش با گرایش بازیگری در دانشگاه مشغول بررسی و انتخاب موضوع کار بودم. با خودم می‌گفتم من که دانشجوی ترم هفت نمایش هستم، این متون کلاسیک را نمی‌فهمم چطور با این زبان ثقیل، تماشاگر، این داستان‌ها را خواهد فهمید؟
پس ایده همه فهم کردن این داستان‌ها، نظرم را جلب کرد. خیلی اتفاقی و در جریان یک کار پژوهشی با شیوه اجرای نقالی آشنا شدم و متوجه شدم داستان‌های شاهنامه که خیلی از افراد تحصیلکرده هم نمی‌توانند آن را از رو بخوانند، توسط این شیوه اجرایی و نقال‌ها به زیبایی، زبان ساده روایت را می‌یابند و برای طیف گسترده‌ای از جامعه، قابل فهم و بهره برداری می‌شوند و اینطور شد که به مطالعه میدانی و کتابخانه‌ای پرداختم تا بتوانم این شیوه اجرایی را به صورت یک فرمول کاربردی استخراج کرده و داستان‌های مختلف را با آن به صحنه ببرم.
شیوه نمایش ایرانی این قابلیت را برای اجرا کننده و مخاطب به وجود می‌آورد تا بتوان ارتباط سالمی را با مخاطب رقم زد. بهترین راه برای ارتباط با هر مردمی این است که به زبان خودشان با آنها حرف بزنیم. تنوع عناصر روایی و زیبایی زبانی موسیقایی اولین جذابیت‌ها را برای من به وجود آورد. این شیوه به هنر بازیگری اتکا زیادی دارد. به همین بهانه گروهی تشکیل شد که تا به امروز کار خود را ادامه داده است.
چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
*علت افول نمایش‌های ایرانی را در چه چیزهایی می‌بینید؟
نمایش‌های ایرانی همیشه به عنوان هنرهای مردمی مورد توجه بوده و هست و در دایره فرهنگ عامیانه جایگاه خود را به دست آورده از همین روی هیچ گاه از جانب حکام مورد توجه نبوده است و در دوران‌های مختلف کسانی با سلیقه و ذوق خودشان در بالا بردن سطح کیفی این هنرها تاثیرات داشته‌اند؛ اما آنقدر نبوده که نهادینه شود. جالب این است که خلاف بسیاری از مسئولان که از این میراث کمترین اطلاعاتی ندارند مردم بسیار از این نمایش‌ها لذت می‌برند و پای این مجالس می‌نشینند. برای ارتباط بهتر نسل تازه باید رنگ و بوی تازه‌ای به این هنر ارزنده داد.
چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
*چه پیشنهادی برای رشد و ترویج نمایش سنتی ایرانی دارید؟
مهم‌ترین مشکلی که دست اندرکاران نمایش‌های شرقی و ایرانی در کشور ما دارند، کمبود منابع مطالعاتی است. فرمول خاصی برای آموختن طراحی‌های لازم برای این نوع کار و جود ندارد و روش آموختن این هنرها هنوز هم به صورت استاد و شاگردی پیش می‌رود. نداشتن سیستم فرموله شده و قابل انتقال به دیگری، خود بزرگ‌ترین مسئله این رشته است؛ در حالی‌که گروه ما با برگزاری سه هفته نقالی در طول سه فصل موضوع کاربردی بودن این هنر در زندگی را بررسی کرد؛ البته بدون ذره‌ای حمایت از جانب حامیان فرهنگ و هنر و با سرمایه شخصی علاقه‌مندان؛ اما حضور دلگرم کننده استادانی همچون قطب الدین صادقی، علیرضا نادری، محمد حسین ناصربخت، داود فتحعلی بیگی، حمیدرضا اردلان، هدایت هاشمی، رضا کیانیان و… بسیار دلگرم کننده بود. این شیوه‌ها باید همچون شیوه استانیسلاوسکی، برشت و دیگران فرموله و قابل انتقال شود تا بتواند به صورت یک رشته دانشگاهی درآید.
*درباره نمایش چل گیس بگویید. از ایده تا اجرا چه پروسه‌ای طی کردید؟
چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
نمایش چل گیس که با ایده اولیه از هدایت و علی هاشمی شروع شد محصول همان پژوهش‌های گروهی در گروه نمایش “نیست” است؛ اما این بار قرار بر این شد تا نمایشی موزیکال را به صحنه ببریم. همچون تمام نمایش‌هایی که با این شیوه به صحنه بردیم با حضور بازیگران و نوازندگان، نمایشنامه شکل کاملی را یافت و به صورت کارگاهی، موقعیت‌ها و صحنه ایجاد شد.
البته این بار زمان بسیار کم بود؛ چرا که می‌خواستیم از موقعیت یک فرصت اجرا که به لطف مدیر تئاتر شهر به وجود آمده بود استفاده کنیم و همچون همیشه بازیگران خوش نفس گروه آمدند و با تلاش تک تک افراد گروه این نمایش برای اجرا با موضوع “عشق ” روی صحنه رفت. موضوعی که در روزگاران قدیم در داستان‌های مادر بزرگ‌ها وجود داشت را دستمایه کار قرار دادیم و از شخصیت‌های نوستالژیک دوران کودکی خودمان که زورو، پینوکیو و مسافرکوچولو بودند هم در این داستان عامیانه بهره برداری کردیم و خوشحالیم که این تجربه هم برای ما همچون دست آوردی دیگر به ثبت رسید.
چل گیس در کشش زمان / گفت وگو با حسین جمالی نویسنده و کارگردان تئاتر
نویسنده : رضا مهدوی هزاوه
