پیرگوشی در سالمندان از زبان دکتر سعید ملایری
پیرگوشی در سالمندان از زبان دکتر سعید ملایری
بسیاری از ما وقتی با سالمندان روبهرو میشویم، بیاختیار صدایمان را بلند میکنیم؛ چون در ذهنمان چنین نقش بسته که سالمندان توان شنوایی ضعیفی دارند و شاید نتوانند بهخوبی صدای ما را بشنوند. این موضوع صحت دارد؛ زیرا سالمندان دچار پدیدهای بهنام پیرگوشی هستند؛ گرچه شدت پیرگوشی همه سالمندان یکسان و بهاصطلاح گوششان سنگین نیست.
چرا سالمندان قدرت شنوایی جوانترها را ندارند؟
بیماری مهمی که در گوش سالمندان دیده میشود، همان کاهش شنوایی است. کاهش شنوایی بر کیفیت زندگی سالمند تاثیر میگذارد. انسانها در طول سالیان و تقریبا با گذشت هر دهه از عمر، بخشی از سلولهای بدنشان را از دست میدهند. اگر سلولها قابلیت ترمیم داشته باشند، میتوانند بازسازی شوند؛ اما درباره سلولهایی که قدرت بازسازی ندارند، باید گفت ازدستدادن این نوع از سلولها باعث ازدسترفتن کارکرد عضو میشود و یکی از سلولهایی که قدرت بازسازی ندارند، سلولهای شنوایی موجود در گوش سالمندان هستند.
آیا ازبینرفتن سلولهای شنوایی ناگهانی است یا طی سالیان ازبینمیروند؟
ازدسترفتن سلولهای شنوایی را در دهه دوم و سوم زندگی مشاهده میکنیم؛ البته ازدسترفتن سلولهای شنوایی در جوانان علامتی ندارد؛ ولی این روند تدریجی است و طی سالها اتفاق میافتد و در سالمندی سرعت بیشتری میگیرد. تاثیر آن ابتدا روی فرکانسهای شنیداری است. وقتی درگیری در سلولها به فرکانسهای شنیداری رسید، فرد دچار کاهش شنوایی میشود که اصطلاح پیرگوشی را برای آن بهکار میبرند.
آیا همه سالمندان الزاما دچار کاهش شنوایی خواهند شد؟
بهطور معمول سالمندان از 70سالگی به بعد درجههایی از این کاهش شنوایی را دارند؛ ولی فقط 40درصد از آنها به وسایل کمکشنوایی نیاز پیدا میکنند.
عوامل دیگری هم به پیرگوشی کمک میکند؟
ازدستدادن شنوایی بهدلیل تجمع موم گوش در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد؛ ولی در سالمندان که مشکل زمینهای وجود دارد، وجود موم تاثیر زیادی بر شنوایی خواهد گذاشت. پس وقتی فرد سالمندی با کاهش شنوایی به پزشک مراجعه کند در وهله اول باید به داخل کانال گوش توجه شود تا درصورت دیدن موم، مومها خارج شوند.
اختلال شنوایی در سالمندان چه الگویی دارد؟
در سالمندان سلولهای درگیر همان سلولهای شنیداری عصبی هستند. در درگیری اعصاب گوش الگوهای متفاوتی دیده میشود. گاهی سلولهای ازدسترفته از نوعی هستند که به فرکانسهای بالا حساس هستند. با ازدسترفتن این سلولها فرد متوجه صداهای زیر نمیشود. این الگو شایعترین نوع ازدسترفتن سلولهای شنوایی در سالمندان است. الگوی دیگری هم در کاهش شنوایی سالمندان دیده میشود که در آن تمام فرکانسها به یک نسبت کاهش پیدا میکند و فرد همه فرکانسها را بهخوبی متوجه نمیشود.
آیا پیرگوشی درمان دارد؟
درمان پیرگوشی در سالمندانی که عصب شنواییشان ازدسترفته، دارو و جراحی نیست؛ بلکه باید از وسایلی استفاده کنند تا باعث تقویت صدا شود. این وسیله همان سمعک است که تقریبا همه مردم با آن آشنایی دارند.
سمعک؛ آنالوگ یا دیجیتال
سمعکها به دو گروه آنالوگ و دیجیتال (قابلیت برنامهریزی دارد) طبقهبندی میشوند. افرادی که کاهش شنوایی خفیف دارند یا به انجام کارهای دقیق نیاز ندارند، باید از سمعکهای آنالوگ استفاده کنند؛ ولی بیمارانی که بهدقت در شنیدن نیاز دارند و الگوی کمشنواییشان طوری است که مشکلشان با سمعک آنالوگی برطرف نمیشود باید از سمعکهای دیجیتال استفاده کنند. کاملا درست است. بسیاری از بیماران از اینکه سمعکشان بیرون از گوش قرار بگیرد، ناراحت هستند؛ اما سمعکها چند نوع هستند: سمعکهایی که پشت گوش قرار میگیرند، سمعکهایی که داخل گوش قرار میگیرند و سمعکهایی که داخل گوش کاشته میشوند. این سمعکها هر کدام کاربرد و هزینههای متفاوتی دارند.بهتر است همه افراد از 50سالگی به بعد هر سال به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند و پزشک آنها را معاینه کند تا درصورت وجود اختلال شنوایی، بیماری زودتر تشخیص داده شود و اگر فرد از نظر ارتباطی با دیگران دچار مشکل شده که ناشی از کم شنوایی اوست، زودتر سمعک مناسبی برایش تجویز شود. همه افرادی که سمعک میگیرند باید سالانه به پزشک مراجعه کنند؛ چون ممکن است به تعویض یا تغییر در برنامهریزی سمعک نیاز باشد. متاسفانه تاکنون هیچ دارو و روشی برای پیشگیری از پیرگوشی کشف نشده است.