اولین‌بار قرص‌های ضدبارداری ساخته‌شده حاوی هورمون استروژن و پروژسترون بالا بود. به این نسل اول از قرص‌های پیشگیری از بارداری، قرص با دوز بالا یا HD گفته می‌شد.

مقایسه انواع قرص های ضدبارداری

سال 2012خانمی بعد از مصرف قرص پیشگیری از بارداری Meliane دچار سکته مغزی شد و این مساله نظر بسیاری از خانم‌ها را در مورد روش‌ جلوگیری از بارداری تغییر داد. بعد از این موضوع تحقیقی در مورد عوارض احتمالی داروهای پیشگیری از بارداری نسل جدید انجام شد و براساس مشروح نتایج آن که در مجله طبی بریتانیا منتشر شد، مشخص شد که قرص‌های جلوگیری از بارداری نسل جدید می‌تواند تا 4برابر احتمال ترومبوز یا ایجاد لخته خونی را در زنانی که از آن استفاده می‌کنند، افزایش دهد. این احتمال در مورد زنانی که از داروهای نسل قدیم استفاده می‌کردند، خیلی کمتر بود. با این حال این داروها از داروخانه‌ها جمع نشد و در توجیه این مسئله در سال2013 آژانس اروپایی دارو اعلام کرد فواید مصرف قرص‌های جلوگیری نسل 3 و 4 بیش از عوارض آنهاست و به‌دلیل پایین بودن درصد احتمال بروز لخته‌های خونی، مصرف این قرص‌ها جای نگرانی ندارد.

قرص‌های پیشگیری نسل اول و دوم

اولین‌بار قرص‌های جلوگیری ساخته‌شده حاوی هورمون استروژن و پروژسترون بالا بود. به این نسل اول از قرص‌های پیشگیری از بارداری، قرص با دوز بالا یا HD گفته می‌شد. این داروها در پیشگیری از بارداری بسیار موثر بودند اما به مرور متخصصان متوجه شدند به‌دلیل بالا بودن میزان هورمون‌ها در این داروها، با مصرفشان فاکتورهای انعقادی در خون افزایش می‌یابند و احتمال لخته‌شدن خون در رگ بالا می‌رود. به همین علت تصمیم گرفته شد میزان هورمون‌ها کم شود. در نسل دوم داروهای جلوگیری از بارداری میزان هورمون‌ها کم و تقریبا به نصف میزان هورمون‌ها در قرص‌های جلوگیری از بارداری نسل اول رسید. به این نسل از قرص‌ها اصطلاحا LD یا قرص‌های دوز پایین گفته می‌شد.

قرص‌های نسل سوم

بعد از گذشت مدتی متخصصان متوجه شدند میزان هورمون استروژن و پروژسترون در طول چرخه‌ ماهانه یکسان نیست و تصمیم گرفتند مثل فیزیولوژی بدن که میزان هورمون‌ها در طول هفته بالا و پایین می‌شوند، هورمون‌های درون قرص‌ها را برحسب هر هفته کم و زیاد کنند تا میزان هورمونی که به بدن می‌‌رسد، به حداقل رسیده باشد. این قرص‌ها با نام قرص‌های 3مرحله‌ای معروف شد و فرمول هر هفته قرص با هفته بعدی آن متفاوت بود. این قرص‌ها هم‌اکنون در بازار موجود است و استفاده می‌شود. نکته دیگری که در این نسل از قرص‌های جلوگیری به آن توجه شد، کاهش برخی عارضه‌های مربوط به پروژسترون بود. محققان متوجه شدند پروژسترون باعث تجمع آب در بدن می‌شود و عامل اضافه وزن و چاقی است و از سوی دیگر، پروژسترون بر چربی خون اثر منفی می‌گذارد و می‌تواند باعث پرمویی در ناحیه صورت شود. به همین دلیل در داروهای جلوگیری از بارداری از پروژسترون‌هایی استفاده شد که آثار هورمون‌های مردانه در آنها پایین بود و بر چربی‌های خون تاثیر مثبت می‌گذاشت.

قرص‌های نسل چهارم

بعد از این قرص‌ها، نسل چهارم قرص‌های جلوگیری وارد بازار شدند که پروژسترون آن اثر ضدهورمون مردانه داشت. مصرف این نوع قرص‌ها به خانم‌هایی توصیه می‌شد که آثار هورمون‌های اندروژنیک در آنها بالا بود و دچار موهای زائد ناحیه صورت و آکنه بودند یا پوست چرب و ریزش مو و تخمدان پلی‌کیستیک داشتند. عارضه‌ای که در این قرص‌ها همچنان وجود داشت، اضافه وزن بود که برای رفع آن از پروژسترون‌هایی استفاده شد که علاوه بر اینکه جلوی نگه‌داشتن آب بدن را می‌گرفت، به دفع آب کمک می‌کرد. صحبت‌هایی شد در مورد اینکه این داروها چون آب بدن را دفع می‌کنند، باعث غلظت خون می‌شوند و احتمال لخته شدن خون را افزایش می‌دهند. البته این موضوع از نظر علمی به اثبات نرسید.

قرص‌های دوران شیردهی

به‌دلیل آثار استروژن و افزایش احتمال لخته‌شدن خون در رگ، قرص‌هایی تولید شد که اصلا استروژن نداشت و تنها حاوی پروژسترون بود. این قرص‌ها مینی‌پیل نام گرفتند و در دوران شیردهی تجویز می‌شدند و تاثیری روی ترشح شیر نداشتند. این قرص‌ها با عنوان قرص زمان شیردهی معروف شدند.

کدامیک از این قرص‌ها بهتر و کم‌عارضه‌ترند؟

اینکه بگوییم این قرص بهتر است یا بدتر درست نیست. در واقع بر حسب شرایط می‌توان از انواع قرص‌ها استفاده کرد؛ مثلا تهوع و استفراغ ناشی از استروژن قرص‌هاست و با تغییر نوع قرص برطرف نمی‌شود. بهترین کار این است که خانم ابتدا با متخصص زنان در مورد نوع قرصی که می‌خواهد مصرف کند و عوارضی که مصرف قرص‌های قبلی برایش داشته‌اند، صحبت کند و چون اسامی تجاری این قرص‌ها زیاد است، بعد از مطالعه ترکیب‌های روی برچسب قرص به خریداری و مصرف آن اقدام کند. برخی خانم‌ها فکر می‌کنند هر چه میزان هورمون در قرص‌ها کمتر باشد، بهتر است اما باید بدانید اگر سطح هورمون از حد ویژه‌ای کمتر شود، هورمون نمی‌تواند سطح داخلی رحم یعنی آندومتر را نگه‌دارد و خانم دچار لک‌بینی می‌شود.
منبع : salamat.ir