فاطمه راکعی:چالش حضور زنان در کابینه دولت روحانی
فاطمه راکعی از اهمیت بانوان در کابینه دولت میگوید.
زنان در طول سال‌های گذشته به‌قدر کفایت، تجربه کسب کرده‌اند و همواره در مراحل دشوار برای اهداف و آرمان‌های انقلاب و توسعه، دوشادوش مردان و در مواردی حتی پیش‌گام‌تر از مردانریال قدم‌برداشته و تلاش کرده‌اند. همچنین حضور زنان در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی، یکی از شاخصه‌های توسعه کشور به‌شمار می‌رود. از‌این‌منظر حضور بانوان در کابینه دارای اهمیت بوده و امروز تقاضا برای حضور زنان در کابینه افزایش یافته است. حضور زنان در کابینه امنیت و آرامش‌خاطر برای جامعه زنان به‌وجود می‌آورد و می‌تواند مؤثر واقع شود و عدم پاسخ‌گویی به این مطالبه می‌تواند پیامدهای منفی برای آقای روحانی و دولت برجای گذارد. در‌این‌راستا فاطمه راکعی، فعال سیاسی با «نسل‌فردا» گفت‌و‌گو کرده است که در ادامه می‌خوانید:
صحبت های فاطمه آجرلو درباره حقوق زنان در جامعه
****از چه منظر وجود وزیر زن در کابینه اهمیت دارد و به‌چه‌علت پاسخ‌گویی به این مطالبه برای جامعه حائزاهمیت است؟
وجود وزیر زن در کابینه امروز برای جامعه زنان هم یک حق است و هم یک وظیفه. به‌عبارت‌دیگر این یک مسئله بدیهی است که زنان، فارغ از جنیست در جایگاه واقعی قرارگیرند و این حضور در کابینه به‌معنای سهم خواهی نیست، بلکه مطالبات بدیهی و روشن خود را نسبت به دولتی که قرار است مدیریت کشور را به‌دست گیرد، عنوان می‌کنند؛ یعنی باید برای هرزنی با هر توانی و هر سابقه مدیریتی، سهمی قائل بشوند، برای اینکه یک دور باطل که چون زنان در مدیریت بالا نبودند در نتیجه در موقعیت‌های بالاتر قرار نمی‌گیرند از بین برود. این‌درحالی است که بسیاری از کشورها به مطالبات زنان پاسخ‌گو بوده‌اند و در‌این‌رابطه موفق عمل کرده‌اند و به نتایج مثبتی دست یافته‌اند، اما این خواست و مطالبه حضور زنان در کابینه در ایران نادیده انگاشته می‌شود و برخی آن را به‌معنای سهم‌خواهی تعریف می‌کنند. درحالی‌که در کشور ما، زنان تحصیل‌کرده و شایسته زیادی وجود دارند که می‌توانند در مدیریت جامعه نقش ایفا کنند. با وجود اینکه شایستگی و سابقه علمی و اجرایی برخی زنان از بسیاری از آقایان برای احراز مدیریت پیشنهاد‌شده، بیشتر و قوی‌تر بوده، اما این قشر مورد بی‌مهری دلت‌مردان قرار گرفتند. آن سهمیه 30درصدی که ما برای ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان برای انتخابات مجلس و شورای شهر و روستا پیشنهاد کردیم و عملیاتی هم شد، حکایت از این داشت که جامعه هم به این باور رسیده است که نیمی از جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و باید نیمی از سهم‌ها به زنان اختصاص پیداکند؛ اما به‌دلیل وجود برخی شرایط، ما به‌همین سهم 30درصدی نیز قناعت کردیم.
****درشرایط کنونی، مطالبه حضور زنان در کابینه آقای روحانی یک مطالبه جدی و فراجناحی است.
بله در شرایط کنونی نیز مطالبه حضور زنان در کابینه آقای روحانی یک مطالبه جدی و فراجناحی است. به‌نظر من بسیاری از زنانی که برای حضور در کابینه مطرح شده‌اند، سابقه علمی و اجرایی قوی‌تری از بسیاری از آقایان دارند و به‌همین‌دلیل آقای روحانی نسبت به این مسئله اهتمام جدی‌تری داشته باشد. بااین‌وجود اخبار مثبتی در‌این‌زمینه به‌گوش نمی‌رسد و گویا قرار است هیچ زنی به‌عنوان وزیر در کابینه حضور نداشته باشد.
****از ابتدای انقلاب تا کنون باوجود طرح شعار برابری زنان‌و‌مردان به‌دلیل برخی مخالفت‌ها، شاهد عدم‌حضور زنان در کابینه هستیم. چرا برخی با نقش‌آفرینی زنان در پست‌های مدیریتی بالا به‌شدت مخالف هستند؟
از زمان تشکیل اولین کابینه بعد از انقلاب، زنان توانمند در کشور وجود داشتند و حداقل 5 الی 6 زنان را می‌توان به‌درستی نام برد که می‌توانستند در کابینه اول در کنار آقایان قرار گیرند که آن‌ها نیز همانند مردان هیچ‌کدام دارای سوابق مدیریتی بالا آن‌گونه که امروز برخی آقایان مدعی هستند و برای ما مطرح می‌کنند، نبودند. البته در‌آن‌زمان داشتن روزمه و سوابق مدیریتی به‌معنای کسب این تجربه در دوران شاه بود که درواقع بهره‌مندی ازآن، مواضع انقلابی آنان را نقض می‌کرد. این مسئله درباره خانم‌ها نیز صدق می‌کرد. باوجود اینکه خانم‌ها از حیث درایت، اندیشه و فعالیت سیاسی و توانایی در سطح آقایان بودند، اما از همان کابینه اول تا‌به‌امروز حضورشان نادیده انگاشته شد. بنابراین یک‌طرف این مسئله مربوط می‌شود به آقایانی که کلاً رنگ‌و‌لعاب شرع به این حضور می‌دهند و تنها نقش زنان را در زمینه خانه‌داری و فرزندآوری تعریف می‌کنند؛ درحالی‌که این نگرش از دیدگاه مقام معظم رهبری و برخی مسئولین تراز اول کشور قابل قبول نیست؛ اما نیروهای فشاری وجود دارند که همچنان بر‌این طبل می‌کوبند و هم در بعضی نهادها حضور دارند و هم نیروهای فردی و گروهی آنان به‌شکل غیرقانونی در‌این‌رابطه فعال هستند و دولت را تحت‌فشار قرار داده‌اند. به‌هرحال این مسئله باید به‌درستی حل شود. در زمان تشکیل دولت یازدهم، زنان انتظار داشتند آقای روحانی نگاه ویژه‌ای به زنان و مطالبات این قشر داشته باشد؛ با این‌وجود باید این نکته را بپذیریم که مشکلات و چالش‌های جدی از دولت دهم برجای مانده بود و وضعیت نابسامان و موقعیت بسیار دشوار در برابر دولت آقای روحانی قرار داشت؛ به‌همین‌دلیل ما در آن مقطع زمانی تا حدودی از مطالبات خود چشم‌پوشی کردیم و مطالبه جدی برای حضور در کابینه نداشتیم و تنها پذیرفتیم مطالبات خود را از طریق معاونت زنان ریاست‌جمهوری یعنی خانم مولاوردی پیگیری کنیم.
****باتوجه به فضا، هجمه‌ها و امکانات، عملکرد خانم مولاوردی، معاون امور زنان رئیس‌جمهور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ حضور ایشان را تا چه‌اندازه در کابینه آتی ضروری می‌دانید؟
ملاحظه کردید که چه‌طور ایشان از طرف اهرم‌های فشار اذیت شدند و نتوانستند عملاً درباره حضور زنان در کابینه اقدام اساسی انجام دهند، اما تا‌جایی‌که امکان داشت در مدیریت‌های میانی از زنان توانمند و شایسته استفاده شد. باید در‌نظر داشت که بسیاری از دیدگاه‌ها و مواضع خانم مولاوردی درباره زنان مترقی بود، اما در‌همین‌حد نیز حضوشان را برنتافتند و شاهد هستیم که اکنون موقعیت ایشان تغییر کرده است. زنان برای به‌دست‌گرفتن پست وزارت و مدیریت سطح عالی، انگیزه شخصی ندارند، اما در‌جهت اهداف و آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی و مواضع رهبر‌کبیر در مورد زنان و جایگاه آنان تلاش می‌کنند و اگر زنان در جایگاه بالای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مدیریت قرار نگیرند، بخش عمده مشکلات زنان پنهان‌مانده و به‌صورت آشکارا در محافل عمومی مطرح نمی‌شود و دغدغه و مطالبات زنان به‌یک درخواست همگانی و فراگیر تبدیل نمی‌شود. بنابراین حضور زنان در جایگاه تصمیم‌گیری، سبب تحقق انتظارات زنان از مسئولان خواهد شد. همچنین این حضور می‌تواند در تلطیف وضعیت خشن سیاسی که بر کشور و منطقه حکفرماست، نقش داشته باشد و در ارتباط‌برقرارکردن با نیروها اعم از زن‌و‌مرد به‌ویژه زنانی که در سطح دولتی و نهادهای غیردولتی در استقرار صلح‌و‌آرامش در جهان تلاش می‌کنند، مؤثر باشد.
****عدم‌حضور زنان در کابینه و عدم پاسخ‌گویی به مطالبات آنان چه نتایجی برجای خواهد گذاشت؟
مسئله زنان، مسئله بزرگی است که اگر حل نشود، ممکن است پیامدهای منفی برای آقای روحانی و دولت به‌همراه داشته باشد. اکنون مطالبه زنان از دولت وارد مرحله جدیدی شده است و زنان این مسئله را به‌عنوان مطالبه جدی مطرح می‌کنند؛ چون این عدم‌حضور به یک نوع احساس بی‌عدالتی، تضعیف، نادیده‌انگاشته‌شدن و توهین‌و‌تحقیر تبدیل شده است. بنابراین پاسخ‌گویی به‌این مطالبه در زمینه رفع تبعیض‌های موجود، بسیار مؤثر است. این امیدواری وجود دارد که با فعالیت احزاب زنان و گروه‌ها و جمعیت فعال زنان و با حمایت مردانی که به عدالت جنسیتی و برابری انسانی و اجتماعی همگان از جمله زنان می‌اندیشند و از سوی دیگر با فعالیت و حمایت جدی فراکسیون زنان مجلس و فراکسیون امید، بتوان زمینه حضور بیشتر زنان در پست‌های مدیریتی بالا و کابینه فراهم شود. اکنون افزایش تعداد زنان در سمت وزیر و معاونین رئیس‌جمهور از مطالبات جدی جامعه زنان است. این امیدواری وجود دارد که این اتفاق بیفتد و به‌جای اینکه هم‌وغم افراد تنها به مسائل خاص معطوف شود، آنان کنش‌گرانه به‌رفع مسائل و مشکلات مردم کمک کنند.
****دیدگاه شما درباره کابینه دوازدهم آقای روحانی چیست؟ به‌نظر می‌رسد آقای روحانی به‌جای ورود نیروهای جدید، موقعیت افراد را تغییر داده است. به‌نظر شما این جابه‌جایی‌ها به کارکرد موثرتر دولت کمک می‌کند؟
همین مسئله خود یکی از مواردی است که موجب دلتنگی ما از دولت شده است. ما خودمان این مسئله را درگفتمان با آقای روحانی مطرح می‌کنیم و به‌همین‌دلیل نمی‌خواهیم آب به آسیاب دشمن بریزیم و دولت آقای روحانی تضعیف شود؛ چون این دولت حاصل‌کار و برآیند تلاش چندساله اصلاح‌طلبان، اعتدال‌گرایان و دلسوزان ملت است تا برای بار دوم روی‌کار آید و بتواند از آن نواقص عبور کند و به مطالباتی که در دوره اول به‌دلایل مختلفی عملیاتی نشد، جامع عمل بپوشاند. اکنون مطمئن هستیم که آقای روحانی از جهات مختلف تحت‌فشار قراردارد به‌همین‌دلیل نتوانست به‌این مطالبه پاسخ‌گو باشد؛ چراکه دراین‌شرایط مخالفان از تمام ابزارهای خود استفاده می‌کنند تا آقای روحانی در اجرای وعده‌هایی که به مردم داده است، ناموفق باشند. اما ما به‌عنوان احزاب در جامعه زنان از مطالبات خود چشم‌پوشی نخواهیم کرد و پی‌گیر این مسئله خواهیم بود. یکی از این مطالبه‌ها، حضور و استمرار فعالیت خانم مولاوردی است به‌عنوان یک زن مسئله‌شناس، کاری و کسی‌که مورد اعتماد قشرهای مختلف زنان و نگاه‌های مختلف سیاسی موجود در کشور درباره مسئله زنان بود. در دوره گذشته نمی‌توانستند خانم‌ها، مولاوردی و ابتکار را به‌دلیل نقاط قوتی که داشتند از کابینه دولت یازدهم کنار بگذارند، اما همین که مسئولیت‌های خود را تحویل دادند، این امر بیانگر آن است که می‌خواهند روند گذشته درباره زنان استمرار نداشته باشد.
****روند افشاگرانه خانم ابتکار در تغییر و جابه‌جایی ایشان مؤثر بود؟
تحمل روند افشاگرانه خانم ابتکار و اجازه به رانت‌خواران ندادن، برای این افراد سخت بود و آنان این روند را برنتافتند؛ به‌همین‌دلیل نمی‌خواهند ایشان در این سمت باشد، بلکه به‌دنبال تغییر و جابه‌جایی ایشان هستند تا در بخش دیگر ایفای نقش کند. این جابه‌جایی‌ها اتفاقات خوبی نیست، اما درهرحال ما به وظیفه خود عمل خواهیم کرد و به‌هیچ‌عنوان از انتظارات و توقعات حقیقی خود یعنی ارتقا جایگاه زنان عقب‌نشینی نخواهیم کرد؛ برای‌اینکه زنان باارتقا جایگاه می‌توانند به‌حقوق واقعی و مسلم خود دست پیدا کرده و به وظایف انسانی خود در قبال جامعه عمل کنند. بنابراین تغییر جایگاه افراد به‌ویژه زنان کابینه، اقدام درستی نیست. در‌مورد بعضی افراد نیز ممکن است بنا‌به‌‌این دلایل چنین تغییراتی صورت گرفته باشد. به‌نظر من در شرایط کنونی بارجدی بر دوش احزاب است که با تشکل و هم‌صدایی بیشتر و کارتشکیلاتی جدی و رعایت تمامی ضوابط، بتوانند به‌نحوی عمل کنند تا کسانی که به‌شکل غیرقانونی و اصولی به دولت‌ها فشار وارد می‌کنند تا تمام تلاش‌های ملی برای روی‌کارآمدن یک دولت هم‌فکر با مردم به سرانجام نرسد، برملاشود. باید این افراد بدانند باتوجه به آگاهی‌های عمومی مردم، لازم است که به‌تمامی اقدامات خود پایان دهند؛ زیرا دولت مستقر برآیند خواسته اکثریت قاطع ملت است و حق ندارند با اهرم‌های فشاری انتخاب افراد را تحت‌تاثیر قرار دهند و باعث شوند رئیس‌جمهور بخواهد از وعده‌هایی که به مردم داده، عدول کند. این اقدام برای دولت و ملت نتایج مثبتی به‌همراه نخواهد داشت و مردم دیگر پذیرای این‌گونه اقدامات تند‌روانه نیستند. درهرحال به‌نظر من همین‌که سپهر سیاسی کشور در دست همان نیروی‌های فشاری که حاضرند به‌خاطر منافع شخصی و گروهی خود به ملت فشار وارد کنند، به‌طورمطلق نیست و فضای مسدود و کاملاً مأیوس‌کننده وجودندارد، خود اقدام بسیار ارزنده‌ای است. اکنون دولت را از خودمان می‌دانیم، بنابراین لازم است که با استفاده از همه وجود و توان و راهکارهای قانونی به این نهاد کمک کنیم تا بتواند به تعهدات خود فارغ از تمامی فشارها عمل کند.
نویسنده : لیلا کاظمی
