بهترین راههای اصلاح عیوب انکساری
اصلاح عیوب انکساری
در گفت‌وگو با دکتر نیما کوشا، فلوشیپ تخصصی قرنیه عنوان شد:
هنگامی‌که چشم ضعیف است یکی از ساده‌ترین راه‌ها استفاده از عینک است؛ اما برخی افراد یا دوست ندارند از عینک استفاده کنند یا اینکه به دلایلی عمل لیزیک انجام می‌دهند. در همین زمینه گفت‌وگویی ترتیب داده شده است با دکتر نیما کوشا، چشم‌پزشک و فلوشیپ تخصصی قرنیه که در ادامه می‌خوانید.
چه راه‌هایی برای اصلاح عیوب انکساری وجود دارد؟
اگر شما مبتلا به یکى از عیوب انکسارى چشم (ضعیفى چشم) مانند نزدیک‌بینی، دوربینى یا آستیگماتیسم هستید اولین و ساده‌ترین راه براى حل این مشکل استفاده از عینک مناسب است. اما گاهى به دلیل عدم رضایت شخص، عدم تحمل عینک در شماره‌های بالا یا در تفاوت بالا بین شماره دو چشم، اشکالات استخوانى در صورت و بینى و جراحى اخیر بینى امکان یا تمایل به استفاده از عینک وجود ندارد. راه دوم اصلاح عیوب انکسارى چشم استفاده از لنزهای تماسى است که البته نیاز به مراقبت کامل و رعایت نکات بهداشتى جهت جلوگیرى از آلوده شدن لنز و زخم قرنیه دارد.
آیا برای اصلاح عیوب انکساری، جراحی هم انجام می‌شود؟
به غیر از استفاده از عینک و لنز تماسى، می‌توانید با انجام یکى از عمل‌های اصلاح عیوب انکسارى، دید مطلوب چشم خود را به دست آورید. در این جراحی‌ها با استفاده از لیزر انحنا، ضخامت و درنتیجه قدرت انکسارى قرنیه به‌صورت دقیق تغییر داده می‌شود تا تصاویر به‌صورت شفاف روى شبکیه چشم فرد تشکیل شود. بد نیست به تاریخچه این اعمال اشاره‌کنم. اولین عمل‌ها با ایجاد برش روى قرنیه آغاز شد و طى سال‌ها پزشکان با تغییر در محل و اندازه و عمق برش‌ها در صدد بهبود نتایج عمل و کاهش عوارض آن بودند ولى هم چنان عدم ثبات دید، گرایش به عیب انکسارى دوربینى و ایجاد نامنظمى در قرنیه پس از انجام برش‌ها دیده می‌شد. از حدود سال ۱۹۹۰ با پیدایش دستگاه‌های لیزر اگزایمر تحول عظیمى در اعمال جراحى عیوب انکسارى رخ داد. در این روش به‌جای استفاده از برش روى قرنیه با استفاده از لیزر اگزایمر با طول‌موج ۱۹۳ نانومتر، تغییر دلخواه در انحنا و قدرت انکسارى قرنیه داده می‌شود. از آن زمان تاکنون پیشرفت‌های زیادى براى افزایش دقت و کاهش زمان جراحى حاصل‌شده است و هم‌اکنون این جراحی‌ها به یکى از کم‌خطرترین و دقیق‌ترین جراحی‌ها تبدیل شده است.
چه افرادی کاندید مناسبی برای انجام این نوع جراحی ها هستند؟
یکی از مهم‌ترین موارد در انجام جراحى، انتخاب صحیح فرد کاندید جراحی است.
عمل جراحى در افراد بالاى ۱۸ سال قابل انجام است ولى اکثر چشم‌پزشکان براى مطمئن شدن از ثبات شماره چشم عمل جراحى را بعد از سن ۲۰سالگى توصیه می‌کنند. قبل از جراحى حتماً باید شماره چشم به مدت یک سال ثابت‌شده باشد به این معنا که در سال قبل کمتر از ۵/۰دیوپتر تغییر در شماره چشم داشته باشیم.
افراد مبتلا به خشکى چشم، بیماری‌های روماتیسمى کنترل نشده، دیابت کنترل نشده کاندید مناسبى براى این عمل ها نیستند. دوران حاملگى و شیردهی، وجود بیماری‌های دیگر سیستم بینایى مانند آب‌مروارید،آب‌سیاه و تب‌خال چشمى هم از مواردى هستند که در آن‌ها انجام عمل جراحى عیب انکسارى منع شده است.
قبل از انجام عمل چه مراحلی باید طی شود؟
کلیه افراد متقاضى انجام عمل می‌بایست معاینه کامل چشم‌پزشکی شامل ارزیابى دید و حدت بینایى، میزان و نوع عیب انکسارى و فشار چشم و معاینه میکروسکوپى اجزا چشم را با دستگاه اسلیت انجام دهند. ارزیابى قرنیه با تصویربردارى از قرنیه توسط دستگاه‌های مخصوص انجام می‌شود و باید ضخامت کافى جهت انجام عمل روى قرنیه وجود داشته باشد.در صورت هرگونه شک به وجود قوز قرنیه از انجام عمل خوددارى می‌گردد.
درباره روش‌های انجام جراحی رفع عیوب انکساری توضیح دهید.
اعمال جراحى رفع عیوب انکسارى به سه روش کلى انجام می‌شود:
- با ایجاد برش در قرنیه مانند عمل رادیال کراتوتومى که این روش به دلیل غیرقابل‌پیش‌بینی بودن نتایج و نوسانات میزان دید حتى در طى ساعات شبانه‌روز، سال‌هاست که کنار گذاشته شده است. در موارد محدود از این روش براى اصلاح آستیگماتیسم حین یا بعد از سایر عمل‌های جراحى چشم مانند آب‌مروارید و یا پیوند قرنیه استفاده می‌شود.
- اصلاح عیب انکسارى به‌وسیله لیزر. این عمل به اشکال مختلف قابل انجام است:
■ در این روش سطحی‌ترین لایه قرنیه (اپى تلیوم) برداشته‌شده و سپس اشعه لیزر بر قرنیه تابانده شده تا شکل مناسب قرنیه جهت رفع عیب انکسارى حاصل شود. یک لنز تماسى پانسمان براى حدود یک هفته روى چشم قرار می‌گیرد تا لایه سطحى قرنیه مجدداً ترمیم شود.
■ lasik: در این روش ابتدا یک فلپ نازک به کمک میکروکراتوم و یا لیزر فمتو از سطح قرنیه برداشته‌شده و پس از اعمال لیزر به سطح زیرین آن، فلپ مجدداً به‌جای اولیه خود بازگردانده می‌شود.
■lasek: در این روش سطحی‌ترین لایه قرنیه (اپى تلیوم) با کمک الکل و ابزار خاصى به نام ترفاین برداشته شده، سطح زیر آن لیزر شده و لایه سطحى مجدداً به‌جای اولیه خود بازگردانده می‌شود. یک لنز تماسى موقت بر روى سطح چشم قرار داده می‌شود.
- لنزهای داخل چشمى: در افرادى که به دلیل کم بودن ضخامت قرنیه و یا بالا بودن مقدار عیب انکسارى قادر به انجام لیزیک یا PRK نمی‌باشیم، با استفاده از کاشت دائمى این لنزها در داخل چشم، عیب انکسارى اصلاح می‌شود.
کدام‌یک از روش‌های ذکرشده برای بیماران مناسب است؟
انتخاب اینکه کدام روش براى شما مناسب‌تر است به معاینات چشم شما، میزان عیب انکسارى، ضخامت قرنیه و شغل شما بستگى دارد و درنهایت جراح چشم با توجه به کلیه این موارد، بهترین روش را به شما پیشنهاد خواهد کرد.
مهناز روشن
