اهمیت تشخیص زودهنگام اختلال طیف اتیسم

اختلال طیف اُتیسم، یکی از اختلالات نافذ رشد است، به این معنی که علائم مطرح کننده نقص در روابط اجتماعی در اولین ماه‌های زندگی وجود دارند که به‌صورت نقایص مستمر در روابط و تعاملات اجتماعی در موقعیت‌های متعدد به همراه رفتارهای کلیشه‌ای محدود تظاهر می‌کنند.

برای اطلاع بیشتر از علت و علائم بیماری اتیسم گفتگویی ترتیب دادیم با دکتر شهرام حیدری، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان که در ادامه می‌خوانید.

 علت تولد کودک مبتلابه اتیسم چیست؟

علت این اختلال نامشخص است ولی ژن‌های متعدد غیرطبیعی در این بیماران مشاهده‌ شده و بالاترین میزان وراثتی بودن را در بین همه اختلالات روانی به خود اختصاص داده است.

تئوری بروز اختلال طیف اتیسم به دنبال واکسیناسیون دوران کودکی که قبلاً مطرح‌شده بود رد شده است. سن پدر و مادر در زمان بارداری می‌تواند احتمال داشتن کودک با اختلال طیف اتیسم را تحت تأثیر قرار دهد ‌طوری که سن پدر بالای ۳۲ سال و سن مادر بالای ۳۰ سال این احتمال را افزایش می‌دهد و هر چه سن والدین بالاتر برود این احتمال بیشتر خواهد شد.

 رفتار مبتلا به اتیسم با بقیه کودکان چه تفاوتی دارد؟

تمام کودکان دارای اختلال طیف اتیسم، درجاتی از نقص در جنبه‌های اجتماعی روابط با دیگران را دارند ‌طوری که در دوست‌یابی دچار مشکل‌اند و علاقه‌ای به گروه کودکان هم سن و سال خود ندارند، در بیان منظور خود با روش‌های غیرکلامی دچار ضعف‌اند ولی فقط بعضی از آنها مشکلات کلامی دارند. حس‌های قوی‌تر یا ضعیف‌تر از معمول این کودکان سبب می‌شود علاقه غیرمعمول به جنبه‌های حسی محیط اطراف از خود نشان دهند، مثلاً به نور چراغ خیره شوند یا به صدای تیک‌تیک ساعت یا چکیدن قطره‌های آب توجه غیرعادی نشان دهند. گاه اختلال در حس، به‌صورت بو کردن یا لمس کردن شدید و غیرعادی اشیاء  یا بی‌تفاوتی نسبت به درد و حرارت تظاهر می‌کند.

علائق محدود و ثابت این کودکان به‌صورت وابستگی شدید و غیرعادی با یک شیء غیرمعمول تظاهر می‌کند و رفتارهای کلیشه‌ای این کودکان را می‌توان به‌صورت حرکات کلیشه‌ای محدود فیزیکی مثل بال‌بال زدن یا به دور خود چرخیدن یا ایجاد حرکت کلیشه‌ای با تکان دادن سریع و ناگهانی یک شیء یا ردیف کردن اشیاء یا استفاده از کلمات یا جملات کلیشه‌ای مشاهده کرد.

راه رفتن از یک مسیر مشخص یا خوردن یک غذای تکراری در هرروز از نمونه رفتارهای روتین غیرقابل انعطاف این کودکان است.

 روابط اجتماعی کودک مبتلا به اتیسم چگونه است؟

علائم این اختلال در بازی‌های کودک نیز نمایان می‌شود به‌طوری‌که حتی کودکان دارای درجه خفیف نقص در روابط اجتماعی هم نمی‌توانند بازی‌های تخیلی داشته باشند و اگر هم ظاهراً بازی تخیلی می‌کنند درواقع بازی را به‌طور کامل از تلویزیون یا کتاب داستان، بدون تغییر و آراستن، کپی می‌کنند و در انجام بازی‌های سمبولیک نیز نقص دارند.

درباره روش تشخیص اختلال اتیسم توضیح دهید.

تشخیص این اختلال بر اساس علائم و نشانه‌های بالینی است و هیچ تست آزمایشگاهی و هیچ روش پاراکلینیکی دیگری مثل روش‌های تصویربرداری مغزی برای تأیید تشخیص این اختلال وجود ندارد. ازآنجایی‌که در سن ۱۲ ماهگی می‌توان کودک مشکوک به اختلال طیف اتیسم را شناسایی کرد و تا سن ۱۸ ماهگی تشخیص را قطعی کرد، توصیه می‌شود تمام کودکان در سن ۱۸ ماهگی و ۲۴ ماهگی ازنظر این اختلال بررسی شوند و هر کودکی که تا سن ۲۰ ماهگی واژه‌سازی نکند یا تا سن ۳۰ ماهگی نتواند جمله بگوید باید ازنظر این اختلال بررسی شود.

مجله اینترنتی زندگی سالم

لادن سلطانی