دولتمرد موفق چه کسی است؟
دولتمرد موفق کسی است که درکی واضح از شرایط داخلی و خارجی کشور داشته و بتواند در کنار خود نخبگانی داشته باشد تا از نظرات آنان در مسیر تدوین و اجرای سیاست‌های کشور استفاده کند. سخنان متضاد سیاست‌مدار ناشی از عدم ثبات افکار وی است. نداشتن تخصص کافی و همچنین عدم انتخاب نیروهای کارامد نیز نشانه‌ای از ضعف دولتمرد است؛ زیرا دریافت درکی واضح از شرایط موجود و همچنین اطلاعات کم و بعضاً نادرست عواملی هستند که تصمیم‌گیری را برای دولتمرد سخت می‌کنند و شاید حرکت دولت را در مسیر سراشیبی که نهایتاً به دره منتهی می‌شود، قرار دهد.
به‌هرحال آنچه امروز در سیاست ایالات‌متحده مشهود است فصل جدیدی از انزواطلبی است. در مدت کوتاهی که از ریاست رئیس‌جمهور جدید ایالات‌متحده می‌گذرد در رسانه‌ها به‌کرات سخن از اختلاف‌نظر بین او و مسئولین کشور به‌گوش می‌رسد. برکناری مسئول امنیت کاخ سفید، برکناری رئیس «اف بی آی»، برکناری مقام‌های قضایی و… نشان‌دهنده عدم توانایی حفظ نخبگان در کنار خود است. از طرف دیگر با عدم درک مناسب از سیاست جهان به‌خصوص منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه با نگاهی کاملاً اقتصادی به منطقه به معاملاتی اقدام می‌کند که در صحنه سیاسی توجیهی برای آن ندارد. سخنان وی مبنی بر دلیل حضور خود در اجلاس ریاض که به‌گفته وی پیامد مالی داشته و در مقابل دریافت میلیاردها دلار در جلسه حاضر شده است، طرز فکر این سیاست‌مدار را بازگو می‌کند.
از دیگر سخنان او که نظر نویسنده را به خود جلب کرد، این بود که در آخرین سخنرانی خود پس از ناکامی وزیر امور خارجه ایالات‌متحده در رایزنی حل اختلافات منطقه بین دوحه – ریاض و هم‌پیمانان عربستان، که ناراحتی به‌دلیل عدم توانایی در آن مشخص بود، دلیل محکومیت قطر به پشتیبانی از گروه‌های تروریستی را این‌چنین بیان کرد: زمانی که در ریاض بودم سؤال کردم حامی تروریست در منطقه کیست و در جواب انگشت‌های قطر را نشانه گرفتند. بله، دلیل او فقط شنیده‌ها بوده است! دلایلی که او با الفاظی به‌دور از شأن و منزلت یک دیپلمات درخصوص قطر به زبان آورد بر پایه شنیده‌ها بوده است.
در کنار این سخنان نباید فراموش کرد که سخنان این مقام در دنیای دیپلماسی ارزش خود را از دست داده است. سخنان اخیر دبیرکل سازمان ملل که در سایت رسمی سازمان انعکاس یافته نشانه‌ای از پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در زمینه برجام است که به‌واسطه آژانس انرژی اتمی راستی‌آزمایی شده و صحت گزارش‌ها که حاکی از رعایت کلیه توافقات برجام است، رعایت شده، ولی از طرفی دیگر ایالات‌متحده در اجرای تعهدات خود ناکام بوده است. این واقعیت خود سندی بر متعهدبودن ایران در عرصه بین‌المللی و ایرانیانی بوده که وفای‌به‌عهد را برای خود الزام می‌دانند و از طرف دیگر سخنان یاوه ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده در خصوص برجام را اثبات می‌کند.
برجام یک توافق‌نامه چندجانبه است و اظهارنظر یک کشور نمی‌تواند تاثیری بر آن داشته باشد. به‌هرحال حرکت دبیرکل از یک‌طرف و ایستادگی موگرینی به‌عنوان نماینده اتحادیه اروپا بر لزوم اجرای برجام نشانه‌هایی از بی‌اعتباری سخنان ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده است. بماند از نمونه‌های دیگری که در جی بیست و پیمان پاریس و… باعث اثبات انزواطلبی شده است. به‌هرحال سیاست‌های پوپولیستی هیچ‌گاه نتوانسته جایگاهی برای بانیان و منتخبین آن داشته باشد و در طول زمان هویت و ماهیت آنان روشن شده است و متحمل شکست‌هایی شده‌اند. شاید یادآوری پایان دوره انزواطلبی ایالات‌متحده (دکترین مونرویه 1823) و ورود این قاره به مسائل جهانی (وودر ویلسون 1917) به‌عنوان بخشی از تاریخ جهان و کشورش تأثیری بر دیدگاه‌های این مقام داشته باشد و از تاریخ درس بگیرد.
نویسنده : پاتریک ساهاکیان
